Kawa i jej wpływ na zdrowie

   Nazwa kawy wywodzi się z arabskiego słowa "kahwa" lub tureckiego "kakve" - Arabowie znali kawę od czasów średniowiecza, a do Europy przybyła ona w 1644 roku i od tamtej pory trwa jej nieustająca kariera na - nie tylko europejskich - stołach. Pierwszą kawiarnią europejską otwarto prawdopodobnie w 1671 roku w Paryżu. W Wiedniu - w czym zwycięstwo Jana Sobieskiego - miało swój znaczny udział - pierwsza kawiarnia została otwarta w 1683, a kawę zapewniono korzystając z zapasów Kara Mustafy. W Polsce pierwszą kawiarnie założył w Warszawie w 1724 r. jeden z dworzan króla Augusta II Sasa, sama kawa, rozpowszechniła się w kraju w drugiej połowie XVIII wieku.

   Ziarna kawy zawierają w swoim składzie około 35-40% węglowodanów, 10-17% tłuszczu, 8% związków białkowych, polifenole 5-10% oraz kofeinę 1-1,5%, garbniki i składniki mineralne. Kawa zawiera ponad 700 różnych związków aromatycznych, które zapewniają jej tak oryginalny zapach. Ponadto kawa zawiera substancje drażniące oraz wysokie stężenie wolnych rodników. Ciekawostką jest, że kawa nie tylko jak powszechnie się uważa "wypłukuje" składniki mineralne w organizmie, ale zawiera pewne ich ilości. Dwie filiżanki pokrywają tylko 3% dziennego zapotrzebowania na magnez, natomiast jedna filiżanka kawy może dostarczyć 5-10% dziennego zapotrzebowania na witaminę PP.

Jakie ilości kawy możemy pić bez jej szkodliwego wpływu?

   Generalnie uważa się, że picie 1-2 filiżanek kawy należy do spożycia niskiego, 3-4 to spożycie umiarkowane, które jest uważane za spożycie bezpieczne oraz 5 i więcej szklanek jest to spożycie wysokie. Niektóre badania dowodzą, że picie 2-4 filiżanek dziennie, może zapobiec powstaniu kamieniu żółciowych oraz rakowi okrężnicy.



Kawa a ciąża

   Kobieta w ciąży powinna pić ograniczoną ilość kawy oraz napoi z kofeiną, ze względu na fakt wydłużonego rozpadu kofeiny w organizmie. Niesie to szczególne zagrożenie, ponieważ kofeina oraz jej metabolity przechodzą przez łożysko. Niekorzystny wpływ dużej dawki kofeiny pociąga za sobą zwiększone ryzyko poronień, niską masę urodzeniową noworodków lub może całkowicie utrudniać zajście w ciążę.



Kawa a karmienie piersią

   W tej sytuacji także zaleca się ograniczenie spożycia kawy, ze względu na fakt przechodzenia kofeiny do mleka matki. Picie kawy nawet w ilościach umiarkowanych przez młode mamy, dały zauważalne zmiany w czynności serca i układu oddechowego u niemowląt.



Kawa pita przez dzieci i młodzież

   Kawa może osłabiać układ kostny dzieci i młodzieży, gdyż w tym czasie kształtuje się gęstość kości, która wpływa na funkcjonowanie układu ruchowego w przyszłości.



Kawa a nadciśnienie u osób starszych

   Badania dowodzą, że osoby pijące kawę od wielu lat w ilościach około 5 filiżanek dziennie posiadają ciśnienie tętnicze nieznacznie wyższe od osób nie pijących kawy.



Kawa a choroby serca

   Niestety kawa zawiera szkodliwe związki jakimi są dwuterpeny, które są ekstrahowane przez gorącą wodę, przechodząc do naparu mogą podwyższać poziom frakcji LDL cholesterolu oraz homocysteiny. Najbardziej podniesiony poziom cholesterolu obserwowano u osób, które piły kawę gotowaną lub zalewaną wrzątkiem, gdzie poziom dwuterpenów w kawie jest najwyższy. Zatrzymanie dwuterpenów zachodzi poprzez stosowanie bibułki lub filtra, co ogranicza przechodzenie toksycznych związków do naparu.



Kawa a przewód pokarmowy

   Kawa posiada w swoim składzie substancje drażniące, które powodują szereg dolegliwości jak zgaga, bóle brzucha, wzdęcia, skurcze jelit. W przypadku osób z chorobą refluksową przełyku, zaleca się im picie kawy bezkofeinowej, gdyż kofeina zmniejsza napięcie zwieracza przełyku, co sprzyja zwiększonemu zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku.



Dawka kofeiny

   Kofeina zawarta w kawie osiąga maksymalne stężenie już po 20-30 minutach od spożycia. Jej działanie polega na:

- pobudzeniu ośrodkowego układu nerwowego,
- pobudzą pracę kory mózgowej,
- zwiększa sprawność myślenia,
- przyspiesza przemianę materii,
- pobudza wydzielanie soku żołądkowego,
- wykazuje działanie moczopędne,
- znosi uczucie zmęczenia i senności,
- zwiększa zdolność do wysiłku fizycznego.



Zawartość kofeiny w kawie

filiżanka kawy rozpuszczalnej (125 ml) 70-95 mg
filiżanka kawy z ekspresu (125 ml) 80-100 mg
filiżanka espresso (25-50 ml) 50-60 mg