Owoc kiwi, nazywany też chińskim agrestem rośnie na drzewiastym pnączu nazwanym Aktinidia, występującym w klimacie umiarkowanym. Istnieje około 60 gatunków tego pnącza, z czego tylko niektóre rodzą jadalne, bogate w wiele wartości odżywczych owoce.
Kiwi pochodzi z Chin, było uprawiane już 1000 lat temu w dolinie Jangcy. Nazywane yang tao, były uważane za przysmak przez wielkich chanów, którzy zachwycali się cudownym smakiem owoców i ich szmaragdowozielonym kolorem. W końcu XIX wieku kiwi rozpowszechniło się też w innych krajach, ale jako roślina ozdobna. Nazwę "kiwi" roślina otrzymała od Nowozelandczyków na początku XX wieku - puszek skórki owocu bowiem przypominał im ptaka kiwi. Wówczas to kiwi stało się przedmiotem handlu. Obecnie roślinę uprawia się w Nowej Zelandii, ale też w Australii, Kalifornii, Chile, Południowej Afryce i nad Morzem Śródziemnym. Kiwi jest dostępne na rynku światowym przez cały rok, gdyż bardzo dobrze się przechowuje.
|
|
Owoc kiwi ma owalny kształt, brązową i mechatą skórkę. Waży od 100 do 200 gram. Jego miąższ, zależnie od gatunku może być zielony, żółty lub żółto - czerwony. Najbardziej popularną odmianą jest owoc Aktinidii smakowitej. Jest słodko - kwaskowaty, ma piękny szmaragdowy kolor i aromatycznie pachnie. Wybierając owoc kiwi, sięgajmy po egzemplarze bez stłuczeń czy otarć. Należy unikać owoców miękkich, najlepsze są te twardawe, ale intensywnie pachnące. Gdy kupimy niedojrzały owoc, w ciągu 3-4 dni, pozostawiony w temperaturze pokojowej dojrzeje do spożycia. Kiwi można jeść na surowo, jest wykorzystywany do produkcji marmolady lub napojów. Świetnie nadaje się do sałatek owocowych i potraw pikantnych. Miąższ kiwi zawiera aktynidynę i papainę - enzymy rozkładające białka. Z tego powodu nie należy przygotowywać z kiwi koktajli mlecznych, bo spowoduje to, iż będzie on gorzki, również z tego samego powodu nie dodaje się kiwi do galaretek ponieważ z powodu tych enzymów galaretka nie stężeje. Kiwi znalazło zastosowanie w kosmetyce. Zawarte w owocach małe pestki, wykorzystywane są do produkcji peelingów. A kwasy zawarte w owocach mają właściwości rozjaśniające i wykorzystywane są w kremach i maseczkach. Z kiwi produkowany jest również balsam do ust. Ponadto kiwi znajdziemy w szamponach, żelach do kąpieli i wielu innych kosmetykach. Kiwi jest bogate w składniki odżywcze. Jego miąższ w 10% stanowią węglowodany - głównie fruktoza i glukoza. Kiwi jest bardzo bogatym źródłem witamin C i K1 oraz bogatym źródłem witaminy E, B9 (kwasu foliowego), minerałów: potasu, miedzi, manganu i błonnika, pomagającego obniżyć poziom złego cholesterolu i pomocnego w zaparciach. Ma właściwości moczopędne, pobudza wydalanie z organizmu sodu i wody.
Kalorie i wartości odżywcze kiwi
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 61 kcal / 255 kJ |
Białko | 1,14 g |
Tłuszcz ogółem | 0,52 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,029 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,047 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,287 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,042 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,245 g |
Węglowodany | 14,66 g |
Błonnik pokarmowy | 3 g |
Witamina A | 87 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 1,46 mg |
Witamina K1 | 40,3 µg |
Witamina C | 92,7 mg |
Witamina B1 | 0,027 mg |
Witamina B2 | 0,025 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,341 mg |
Witamina B6 | 0,063 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 25 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,183 mg |
Wapń | 34 mg |
Żelazo | 0,31 mg |
Magnez | 17 mg |
Fosfor | 34 mg |
Potas | 312 mg |
Sód | 3 mg |
Cynk | 0,14 mg |
Miedź | 0,13 mg |
Mangan | 0,10 mg |
Selen | 0,20 µg |
Fluor | ~ |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |
Ciekawostki o kiwi
→ Pędy i liście tego pnącza wydzielają olejki eteryczne - uwielbiane przez koty
→ Kiwi bardzo dobrze (pod względem zachowywania wartości odżywczych) znosi długie przechowywanie. Nawet po 6 miesiącach przechowywania pozostaje w nim około 90% witaminy C
→ Owoc kiwi to świetny kosmetyk. Zmieszany z wodą i alkoholem jest świetnym tonikiem dla skóry
→ W polskich warunkach może rosnąć pnącze z tej samej rodziny co kiwi, tyle że rodzące dużo mniejsze owoce - mniej więcej wielkości śliwek. Roślina ta - aktinidia ostrolistna i pstrolistna - zwana też jest czasami "polskim kiwi"
→ Zgniecione czarne nasiona kiwi dają olej bogaty w kwasy tłuszczowe omega 3