Ogórek zalicza się do najstarszych roślin warzywnych, znany jest od ponad 3 tysięcy lat. Uważa się, że ogórek pochodzi z Indii, jego dzikie odmiany rosną na południowych stokach Himalajów. Z Azji bardzo szybko rozprzestrzenił się w inne rejony. Znano go i uprawiano w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Został sprowadzony do Polski ponad 400 lat temu. Francuski król Ludwik XIV jako pierwszy zapoczątkował hodowlę szklarniową ogórka. Obecnie uprawiany jest on na całym świecie. Dziś uprawia się około 100 gatunków ogórków, głównie w Europie, Azji i Północnej Ameryce. Ogórek jest owocem jednorocznej rośliny z rodziny dyniowatych. Wysyp ogórków następuje porą wakacyjną (sezon ogórkowy), która przypada na okres od początku czerwca do końca sierpnia.
|
|
Skórka ogórka charakteryzuje się barwą od mlecznobiałej do ciemnozielonej i barwa ta zmienia się wraz z wiekiem na żółty i pomarańczowy. Kształt ogórka jest zróżnicowany - może być wydłużony, maczugowaty lub cylindryczny, podobnie zróżnicowana jest powierzchnia ogórka - może być gładka, brodawkowata, szorstka, bruzdkowana lub pokryta włoskami. Długość ogórka zależy od odmiany. Smak ogórka jest delikatny i orzeźwiający. Świeży ogórek charakteryzuje się jędrnym miąższem i świeżym wyglądem. Świeże ogórki można przechowywać w lodówce do ok. 5 dni, po tym czasie tracą swoją jędrność.
Jak spożywać ogórki
Świeże ogórki mogą być dodatkiem do sałatek, do kanapek i do mizerii. Świeże ogórki nadają się również do marynowania, konserwowania oraz kiszenia. Świeże ogórki mogą być dla niektórych osób ciężkostrawne, posolenie ich nieco pomoże, Najkorzystniejsze jest spożywanie ogórków w początkowym stadium dojrzewania tzn. gdy zielony kolor zaczyna przechodzić w bladożółty, albo łatwiejszych do strawienia ogórków kiszonych.
Wartość odżywcza ogórków i właściwości lecznicze
Wartość odżywcza ogórków nie jest wysoka, ale warzywo jest cenione ze względu na zawartość związków o charakterze zasadowym, co korzystnie wpływa na odkwaszenie organizmu. Ogórek w 96% składa się z wody. Ogórki nie są zasobne w witaminy i minerały. Znajdziemy w nich niewielkie ilości witaminy C, K1 i witamin z grupy B, z minerałów są źródłem potasu, magnezu, miedzi i manganu. Ze względu na małą zawartość składników odżywczych zaleca się, aby ogórki pochodzące z biologicznych upraw spożywać razem ze skórką, ponieważ zawiera ona najwięcej składników. Ze względu na małą wartość kaloryczną i pomaganiu w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu są doskonałym składnikiem diet odchudzających. Dzięki zawartości potasu ogórki poleca się przy wszystkich rodzajach chorób dróg moczowych, chorobach serca, którym towarzyszy opuchlizna i przy reumatyzmie. Zaleca się je ponadto przy zaparciach i cukrzycy. Lecznicze właściwości mają także pestki z ogórka. Można je wykorzystać do przygotowania naparu przeciwko zapaleniu nerek i zatrzymaniu moczu. Ogórek zawiera enzym askorbinazę, która niszczy witaminę C, teoretycznie jest więc niekorzystne łączenie ogórków z innymi warzywami. Na potencjalne straty witaminy C wpływa na przykład sposób przygotowania sałatki, np. czy ogórki zdążyły puścić sok. Działanie askorbinazy zostaje zniwelowane w kwaśnym środowisku. Jeśli więc do surówki dodamy np. ocet winny albo np. sos winegret działanie askorbinazy jest zniwelowane. Za gorzki posmak ogórków odpowiada kukurbitacyna. Występuje ona we wszystkich ogórkach, jednak najczęściej jej stężenie jest tak niskie, że nie wyczuwamy gorzkiego smaku. Zwiększa się, jeśli podczas uprawy ogórka pojawiają się długie okresy suszy, wahania temperatury oraz jeśli gleba jest uboga w azot. Obecność kukurbitacyny w ogórkach jest też uwarunkowana genetycznie, ale nie wyprodukowano jak dotąd odmiany całkowicie od niej wolnej, co najwyżej odmiany bardziej odporne na niekorzystne warunki.
Ogórki w kosmetyce
Ogórek to także naturalny środek kosmetyczny. Od setek lat medycyna ludowa twierdziła, że od ogórka się pięknieje. Świeże plasterki z ogórka pomagają na zbyt mocną opaleniznę, opuchnięte powieki, cienie pod oczami, a nawet leczą lekkie oparzenia. Ze względu na ten sam odczyn pH co skóra maseczka z ogórków łagodzi podrażnienia, zmiękcza ją, nawilża ją, tonizuje i odświeża bez względu, czy jest to skóra sucha, normalna, jak i tłusta zanieczyszczona wypryskami. Jako, że wyciąg z ogórka działa lekko ściągająco i oczyszczająco, jest on składnikiem wielu kremów, toników czy maseczek. Ze względu na przyjemny zapach, nuta ogórkowa pojawia się w wielu perfumach.
Odmiany ogórków
Ogórki możemy podzielić na 3 grupy
- ogórki gruntowe - posiadają charakterystyczną chropowatą skórkę z włoskami, osiągające długość 10 do 15 cm - to właśnie te wykorzystywane są do kiszenia. Odmiany gruntowe lepiej tolerują niskie temperatury i są bardziej odporne na choroby,
- ogórki korniszony - wytwarzające krępe owoce o długości nie przekraczającej 7 cm. Najlepiej nadają się na marynaty,
- ogórki szklarniowe - ich owoce osiągają największe rozmiary (30 cm) i charakteryzuje je gładka skórka.
Kalorie i wartości odżywcze - ogórek
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 12 kcal / 50,2 kJ |
Białko | 0,59 g |
Tłuszcz ogółem | 0,16 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,013 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,002 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,003 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,002 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,001 g |
Węglowodany | 2,16 g |
Błonnik pokarmowy | 0,7 g |
Witamina A | 72 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,31 mg |
Witamina K1 | 7,2 µg |
Witamina C | 3,2 mg |
Witamina B1 | 0,031 mg |
Witamina B2 | 0,025 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,037 mg |
Witamina B6 | 0,051 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 14 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,240 mg |
Wapń | 14 mg |
Żelazo | 0,22 mg |
Magnez | 12 mg |
Fosfor | 21 mg |
Potas | 136 mg |
Sód | 2 mg |
Cynk | 0,17 mg |
Miedź | 0,07 mg |
Mangan | 0,07 mg |
Selen | 0,1 µg |
Fluor | 1,3 µg |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |
Ciekawostki o ogórkach
→ Sezon ogórkowy - tak popularnie określa się okres wakacyjny, gdy życie polityczne zwalnia, a miasta pustoszeją. Z kolei mizeria jest nie tylko nazwą dania, ale również synonimem ubóstwa
→ Wnętrze ogórka może być aż do 6 st C chłodniejsze od temperatury na zewnątrz
→ Największy i najdłuższy ogórek został wyhodowany przez pewnego Chińczyk - miał on 170 cm długości i ważył 69 kg - został oczywiście wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa. Hodowca rekordowego ogórka stwierdził, że gigantyczne warzywo zostało wyhodowane wyłącznie na naturalnych nawozach
→ Najwięksi producenci ogórków to Chiny, Turcja, Iran, Rosja, Ukraina, Stany Zjednoczone, Hiszpania i Meksyk. Polska w rankingu znajduje się na 12 miejscu
→ Świeże ogórki można przechowywać w lodówce przez około 5 dni, po tym czasie tracą swoją jędrność
→ Ogórek w języku angielskim to Cucumber, w języku francuskim - Concombre, w języku niemieckim - Gurke, w języku hiszpańskim - Pepino