Pomidory - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Pomidory - to bogate pod względem wartości odżywczych i niskokaloryczne warzywa z rodziny psiankowatych, pochodzące z Ameryki Południowej. Dzikie formy tej rośliny można spotkać jeszcze dziś w Peru, na wyspach Kanaryjskich i na Filipinach. Wkrótce po odkryciu Ameryki sprowadzono to jaskrawoczerwone warzywo do Europy. Dzięki ich barwie nazwano je jabłkami złota. Z Hiszpanii i Portugalii pomidory bardzo szybko przedostały się do Włoch, a stąd do Francji i innych krajów Europy, w tym także do Rosji.

   Pomidory przez dłuższy czas były hodowane jako roślina ozdobna: w Niemczech - jako roślina pokojowa, we Francji - były ulubioną ozdobą altan, w Anglii i Rosji - uprawiano je w cieplarniach, wśród rzadkich kwiatów. W wieku XIX rozpoczęły karierę w Europie. Wcześniej uważano je w Europie za trujące, prawdopodobnie z powodu przykrego zapachy wydzielanego przez liście i łodyżki. Zresztą liście i łodygi pomidorów, podobnie jak u ziemniaków, są rzeczywiście trujące i dlatego po zrywaniu owoców należy umyć starannie ręce. Trująca substancja - solanina znajduje się także w zielonych owocach, przy czym nie ginie ona w procesie gotowania, lecz w czasie dojrzewania. W nasionach zostaje jedynie śladowo. Pomidory do Polski przywędrowały wraz z królową Boną.

Pomidory - właściwości odżywcze i lecznicze

   Pomidory to źródło witamin i substancji odżywczych, są bogate w beta karoten (prowitamina A), witaminy: C, K, E, B3, B6, B9 (kwas foliowy) i H (biotynę). Ze składników mineralnych, pomidory najbogatsze są w potas, magnez, miedź i mangan, ale przede wszystkim pomidory są niezwykle bogate w likopen, cenny antyoksydant, który nadaje pomidorom czerwony kolor. Pomidory dostarczają niewielu kalorii i są alkalizujące (zasadotwórcze). Są nieocenione w dietach przeciw otyłości, w cukrzycy, reumatyzmie, zapaleniu stawów, dnie, chorobach nerek i serca. Zaleca się je szczególnie młodzieży i dzieciom w czasie intensywnego wzrostu, a także osobom cierpiącym na nienormowane stolce i zaparcia. Działają uspokajająco, bo zawierają sole bromu.



Cenny likopen

   Pomidory, tak jak wszystkie warzywa psiankowate mają swoich przeciwników. Z powodu niewielkich ilości trujących alkaloidów, które zawierają te warzywa, zarzuca się im przede wszystkim niekorzystny wpływ na gospodarkę wapniową organizmu, co może pogarszać stan chorobowy przy artretyzmie, osteoporozie, miażdżycy (zwapnienie naczyń) oraz nadciśnieniu i chronicznym bronchicie. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę ogromne ilości likopenu, zawartego w pomidorach, warto pomidory gościć na naszych stołach jak najczęściej. Likopen to antyutleniacz, cechujący się nawet dwukrotnie większą siłą neutralizacji wolnych rodników niż ogólnie znany beta-karoten. Chroniąc nasze komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, likopen tym samym chroni nasz organizm przed nowotworami, chorobami serca, zaćmą i wieloma innymi schorzeniami. Badania przeprowadzone przez naukowców z Harvardu dowodzą, że likopen zawarty w pomidorach jest skuteczną ochroną przed rakiem prostaty. Okazało się, że u mężczyzn, którzy spożywali 10 porcji pomidorów w tygodniu lub 10 kawałków pizzy, ryzyko zachorowań na raka prostaty spadło o 45%. Ale korzyści ze spożywania likopenu nie są ograniczone tylko do prostaty. Włoscy naukowcy wykazali, że osoby konsumujące 7 porcji surowych pomidorów tygodniowo, zmniejszają ryzyko raka jelita grubego i żołądka o 60%. Izraelscy naukowcy natomiast odkryli, że likopen jest silnym hamulcem rozwoju nowotworów płuc, piersi oraz komórek nowotworowych endometrium a naukowcy z uniwersytetów w Manchesterze i Newcastle dowiedli, że pomidory zwiększają zdolność skóry do ochrony przed światłem ultrafioletowym. Obecnie próbują stwierdzić, czy spożywanie tych warzyw chroni również przed groźniejszymi chorobami, takimi jak rak skóry. Są również doniesienia, że pomidory, dzięki likopenowi chronią oczy przed degeneracją plamki żółtej. Likopen pomidorów ponadto pomaga zachować dłużej aktywność osobom starszym.



Pomidory to nie tylko likopen

   Pomidory są zasobne również w kwas chlorogenowy i kwas p-kumarynowy czyli związki hamujące powstawanie rakotwórczych nitrozamin. Działanie tych substancji zwalnia procesy starzenia i zmniejsza ryzyko powstawania nowotworów. Najnowsze badania koncentrują się nad wpływem tych związków na raka płuc. Nitrozaminy to najsilniejszy kancerogenny składnik tytoniu. Tak więc zablokowanie ich przez lecznicze kwasy pomidora daje szanse na znaczące zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka płuc. Pomidory wykorzystywane są również w kosmetyce, gdyż doskonale nawilżają naskórek, rozjaśniają cerę, a także leczą wypryski wieku młodzieńczego. Ponadto naukowcy dowiedli, że pomidory podwyższają poziom prokolagenu. Jego utrata prowadzi do wiotczenia skóry. Stwierdzono też, iż podwyższony poziom likopenu, ograniczający uszkodzenia DNA, spowalnia proces starzenia się skóry.



Ciekawostki o pomidorach

→ Najlepsze źródła likopenu to: sos pomidorowy, ketchup, zupa pomidorowa, puszkowane pomidory, sok pomidorowy, sok wielowarzywny, zupa jarzynowa, różowy grapefruit,
→ Spożywanie pomidorów, sosu pomidorowego i pizzy z sosem pomidorowym częściej niż dwa razy w tygodniu, może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka prostaty o 21-43%,
→ Przyswajalność likopenu znacznie wzrasta, jeśli pomidory gotowane są z dodatkiem tłuszczy, najlepiej oliwy z oliwek,
→ Przetwory z pomidorów mają również lecznicze właściwości przy raku z przerzutami,
→ Pomidory z upraw ekologicznych zawierają trzy razy tyle likopenu co pomidory z upraw tradycyjnych,
→ Kupując pomidory, wybierajmy te najbardziej wybarwione, z błyszczącą skórką. Zawierają one więcej beta-karotenu i likopenu,
→ Enzym znajdujący się w ogórkach (askorbinaza) niszczy zawartą w pomidorach witaminę C, unikajmy więc sałatek pomidorowo-ogórkowych,
→ Nie martw się sezonowością pomidorów. Świeże pomidory z upraw gruntowych są doskonałe, lecz przetworzone pomidory (w puszkach, sosy, przeciery, ketchupy) zachowują większość swoich wartości odżywczych. A ponadto likopenu jest więcej w takich przetworach niż w świeżych owocach. Dodatkowo oliwa często dodawana do nich zwiększa przyswajalność likopenu,
→ Pomidor w języku angielskim to Tomato, w języku francuskim, niemieckim i hiszpańskim - Tomate,
→ Najwięksi na świecie producenci pomidorów to: Chiny, Indie, Stany Zjednoczone, Turcja, Egipt, Iran, Włochy i Hiszpania.



Kalorie i wartości odżywcze pomidorów