Uprawa śliwek sięga odległych starożytnych czasów. Uważa się, że obecna śliwka europejska to połączenie tarniny (Prunus spinosa) i śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera) - są to dziko rosnące odmiany na terenach Kaukazu i Morza Kaspijskiego, dlatego też przyjmuje się, że to właśnie tam powstała dzisiejsza śliwka. Śliwy do uprawy zostały wprowadzone przez Syryjczyków i Persów, a w Europie przez Greków i Rzymian. Uprawa śliwki szybko rozprzestrzeniła się na cały kontynent. Na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej śliwki pojawiły się wraz z angielskimi kolonistami, a na zachodnim z hiszpańskimi misjonarzami. Stany Zjednoczone nadal pozostają największym producentem śliwek, również suszonych owoców śliwki.
|
|
Medycyna ludowa stosowała śliwki jako środek odwadniający w żywieniu związanym z gośćcem, chorobami nerek, reumatyzmem, a także przy przeczyszczaniu - o tym szczególnie powinny pamiętać osoby lubiące się zajadać śliwkami w dużych ilościach. Zapobiegają zaparciom, a tym samym zmniejszają zagrożenie chorobą nowotworową jelita grubego. Nie wskazane jest spożywanie śliwek przez cukrzyków oraz osób z nadwagą. Śliwki chronią przed wolnymi rodnikami, zapobiegają rozwojowi nowotworów, a nawet poprawiają humor. Warto jeść śliwki świeże, suszone oraz w postaci przetworów takich jak marmolady, powidła i kompoty. Tradycyjnym wigilijnym kompotem z suszonych śliwek delektujemy się podczas Wigilii. Swoje zastosowanie znalazły również w wyrobie alkoholi, różnego rodzaju nalewek i śliwowicy. Śliwki nie są polecane osobom mającym problemy z trzustką i wątrobą, ponieważ nie są dobrze tolerowane przez te narządy.
Najbardziej popularne odmiany śliwek
- Węgierka - podłużna, o granatowej skórce i żółtozielonym miąższu. Miąższ owocu jest zwięzły, chrząstkowy, dobrze odchodzący od pestki. Węgierka dojrzewa wczesną jesienią. Dojrzałe owoce tej śliwki są bardzo słodkie i smakują wyśmienicie na surowo. Nadaje się na powidła, do ciast, knedli, dań mięsnych, na śliwowicę oraz doskonale nadają się na suszenie
- Renkloda - posiada żółtą, zieloną lub czerwoną skórkę i odpowiadający im kolorem miąższ. Renkloda dojrzewa w sierpniu. Owoce są kuliste, lekko spłaszczone u nasady długiej szypułki. Renkloda jest słodka, ale czasami bywa też lekko kwaskowata. Ze względu na zwarty miąższ, usunięcie pestek bywa kłopotliwe. Nadaje się na kompoty.
- Mirabelka - mała, ciemnozłota, śliwka o słodkim smaku i aromatycznym zapachu. Ma kulisty kształt. Z mirabelek znakomite są konfitury, dżemy i kompoty oraz nalewki. Podczas długiego smażenia zachowuje kolor, aromat i dużą część składników odżywczych.
- Stanley - posiada duże, jajowate owoce, ciemnogranatową skórkę z intensywnym fioletowym nalotem. Miąższ ma kolor zielonkawożółty. Śliwka ta dojrzewa we wrześniu. Nadaje się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i na kompoty czy dżemy.
- Opal - posiada owoc o ciemnoczerwonym lub fioletowym zabarwieniu z bardzo słodkim miąższem. Śliwki te dojrzewają pod koniec lipca. Miąższ łatwo oddziela się od pestki.
- Królowa Wiktoria - posiada owoc o jasnym zabarwieniu, z odcieniami żółci oraz pomarańczy, pokryta jest czerwonym rumieńcem i niebiesko różowym nalotem, ma jasnożółty miąższ, jest soczysta i dość miękka. Na śliwkach znajdują się liczne cętki z czerwoną obwódką. Owoce dojrzewają w połowie września. Śliwki są duże, owalne i nieregularne. Miąższ łatwo odchodzi od pestki. Odmiana wyróżnia się słodkawym smakiem. Śliwki nadają się do bezpośredniego jedzenia, a także do przetwórstwa, szczególnie na kompoty.
Pod względem odżywczym śliwki posiadają witaminę A, C, K1 i witaminę E, zawierają również potas, magnez, miedź i mangan. Mają też trochę witamin z grupy B, dlatego wpływają kojąco na nerwy i poprawiają samopoczucie. Surowe śliwki posiadają w zależności od odmiany 40-100 kalorii (kcal) w 100 g.
Kalorie i wartości odżywcze - śliwki węgierki
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 46 kcal / 193 kJ |
Białko | 0,70 g |
Tłuszcz ogółem | 0,28 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,017 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,134 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,044 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,044 g |
Węglowodany | 11,42 g |
Błonnik pokarmowy | 1,4 g |
Witamina A | 345 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,26 mg |
Witamina K1 | 6,4 µg |
Witamina C | 9,5 mg |
Witamina B1 | 0,028 mg |
Witamina B2 | 0,026 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,417 mg |
Witamina B6 | 0,029 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 5 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,135 mg |
Wapń | 6 mg |
Żelazo | 0,17 mg |
Magnez | 7 mg |
Fosfor | 16 mg |
Potas | 157 mg |
Sód | 0 mg |
Cynk | 0,10 mg |
Miedź | 0,06 mg |
Mangan | 0,05 mg |
Selen | 0 µg |
Fluor | 2 µg |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | 7 mg |
Suszone śliwki
Śliwki uprawiane z przeznaczeniem do suszenia to Węgierki. Najsmaczniejsze owoce pochodzą z Kalifornii, jako że klimat tego obszaru sprzyja właściwemu dojrzewaniu owoców i osiąganiu wysokich walorów smakowych. Suszone śliwki są bogatym źródłem błonnika pokarmowego i tych samych witamin i minerałów jak surowe śliwki, ponadto w wyniku odparowania dużej ilości wody są dość dobrym źródłem wapnia, żelaza i cynku. Jednym z najważniejszych składników suszonych śliwek oprócz minerałów, witamin i błonnika są antyoksydanty. Stwierdzono, że jednoczesne występowanie tych związków aktywuje procesy fizjologiczne odpowiedzialne za właściwą kondycję zdrowotną organizmu. W efekcie suszone śliwki mają korzystny wpływ na regulację metabolizmu glukozy, zapobiegają chorobie wieńcowej i nowotworom oraz obniżają poziom złego cholesterolu. Suszonym śliwkom przypisuje się zdolność hamowania osteoporozy w okresie menopauzy, dzięki połączeniu związków pobudzających przyswajanie składników mineralnych. Kobietom w wieku przed menopauzalnym zaleca się spożywanie około 90 g suszonych śliwek dziennie, bowiem pobudzają one metabolizm estrogenów oraz podnoszą poziom dobrego cholesterolu we krwi, co chroni przed zawałem, którego ryzyko drastycznie wzrasta w okresie menopauzy. Dzięki zawartości sorbitolu suszone śliwki doskonale utrzymują wilgoć, dzięki czemu są nieocenionym składnikiem ciast, mięs oraz sałatek, nadając im pożądaną wilgotność i przedłużając trwałość wypieków. Niekorzystną rzeczą którą znajdziemy w suszonych śliwkach jest sorbinian potasu, który producenci dodają jako środek konserwujący, który zapobiega rozwojowi pleśni i działa bakteriobójczo.
Kalorie i wartości odżywcze - suszone śliwki
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 240 kcal / 1005 kJ |
Białko | 2,18 g |
Tłuszcz ogółem | 0,38 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,088 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,053 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,062 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,017 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,045 g |
Węglowodany | 63,88 g |
Błonnik pokarmowy | 7,1 g |
Witamina A | 781 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,43 mg |
Witamina K1 | 59,5 µg |
Witamina C | 0,6 mg |
Witamina B1 | 0,051 mg |
Witamina B2 | 0,186 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,422 mg |
Witamina B6 | 0,205 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 4 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,422 mg |
Wapń | 43 mg |
Żelazo | 0,93 mg |
Magnez | 41 mg |
Fosfor | 69 mg |
Potas | 732 mg |
Sód | 2 mg |
Cynk | 0,44 mg |
Miedź | 0,28 mg |
Mangan | 0,30 mg |
Selen | 0,3 µg |
Fluor | 4 µg |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |