Biedrzeniec anyż - właściwości zdrowotne i zastosowanie

   Anyż (anyżek, anyż biedrzeniec) to roślina lecznicza, która znalazła zastosowanie w medycynie jako środek przeciwgorączkowy, przeciwkaszlowy, wykrztuśny, moczopędny oraz poprawiający trawienie. Anyżek ma zastosowanie w kuchni, w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i spirytusowym. W tym artykule znajdziesz informacje na temat anyżu biedrzeńcu. Sprawdź, jakie ma właściwości zdrowotne i zastosowanie.

   Anyż (Pimpinella anisum L.) (anyż ogrodowy, anyż biedrzeniec, anyżek) jest jedną z najstarszych roślin leczniczych. To gatunek jednoroczny z rodziny selerowatych. Ma prostą łodygę, białawe, niewielkie kwiaty i może osiągać nawet 50 cm wysokości. Owoce (Anisi fructus) osiągają wymiary od 3 do 5 mm długości i mają około 3 mm szerokości. Roślina prawdopodobnie pochodzi z Azji Mniejszej i Egiptu. Preferuje klimat suchy i ciepły, dlatego też w Polsce jest niełatwa w uprawie i zazwyczaj jej hodowle są nieudane. Surowcem do celów leczniczych jest owoc anyżu, którego używa się do celów leczniczych. Najstarsze spostrzeżenia o biedrzeńcu anyżu wywodzą się z 1500 r. p.n.e. z egipskiego papirusu Ebersa. Do Polski anyż trafił w średniowieczu - został sprowadzony przez benedyktynów. Z anyżu pozyskuje się olejek eteryczny (olejek anyżowy), który wykazuje wielorakie zastosowanie. Działa jak środek przeciwkaszlowy, wykrztuśny, moczopędny, przeciwgorączkowy, przeciwastmatyczny oraz polepszający procesy trawienne. Oprócz zastosowania w medycynie i kuchni, anyżu używa się w przemyśle kosmetycznym i przy produkcji alkoholi.

Substancje biologicznie czynne

   W owocach anyżu znajduje się do 6 % olejku eterycznego (Anisi oleum), który otrzymuje się na skutek destylacji z parą wodną. Olejek eteryczny zawiera:

- trans-anetol
- α-pinen
- estragon
- p-cymen
- cis-anetol
- limonen
- aldehyd anyżowy
- kumaryny
- beta-kariofilen
- kamfen
- linalol
- skopoletynę
- umbeliferon
- chawikol.

   W badaniu wykazano, że za specyficzny smak i aromat anyżku mogą odpowiadać antenole.



Biedrzeniec anyż - właściwości i zastosowanie

   Anyż posiada wiele korzystnych właściwości zdrowotnych. Do najważniejszych z nich należą:

- działanie poprawiające trawienie,
- działanie przeciwastmatyczne,
- działanie przeciwgorączkowe,
- działanie przeciwkaszlowe.

   W medycynie tradycyjnej anyż jest stosowany jako środek eliminujący odbijanie i wzdęcia. Oprócz tego łagodzi biegunki i ucisk w brzuchu. Dawniej stosowano go jako środka na bezsenność. Żuty rano odświeżał oddech, a w połączeniu z winem był lekiem na ukąszenia. Jego owoców używano także jako środka uspokajającego i pobudzającego apetyt. Owoce anyżu mają właściwości wiatropędne i moczopędne. Dodatkowo wzmagają laktację i mają także działanie przeciwbakteryjne. Pozyskiwany z anyżu olejek eteryczny jest substancją smakową i aromatyczną. Anyż stosowany zewnętrznie działa na skórę odkażająco. Jego wonny zapach działa odstraszająco na owady. Wewnętrznie roślina działa rozkurczająco i wykrztuśnie - do inhalacji. Stwierdzono, że anyż biedrzeniec i otrzymywane z niego wyciągi znalazły zastosowanie w prewencji i leczeniu wrzodów żołądka, infekcji układu moczowego i oddechowego oraz zaburzeń przewodu pokarmowego. Ponadto zauważono, że roślina może wykazywać pozytywne działanie w przypadku depresji, niedotlenienia mózgu, padaczki, a nawet choroby Alzheimera. Potwierdzono jego wpływ przeciwutleniający i przeciwzapalny. Co więcej, roślina działa przeciwdrobnoustrojowo i insektobójczo.



Biedrzeniec anyż - zastosowanie

   Olejek anyżowy stosowany zewnętrznie na skórę działa odkażająco. W medycynie ludowej naparu z rośliny stosowano jako środka moczopędnego, wykrztuśnego, przeciwgorączkowego, przeciwkaszlowego oraz przeciwastmatycznego. Z kolei przetwory zrobione z owoców anyżu znalazły zastosowanie przy wzdęciach, nieżytach oskrzeli i gardła, a także przy zmniejszaniu objawów kolki. Warto dodać, że anyż jest wykorzystywany nie tylko jako cenna przyprawa, ale także jako środek polepszający smak i aromat leków (przemysł farmaceutyczny). Znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym, alkoholowym (produkcja anyżówki), cukierniczym, perfumeryjnym oraz przy produkcji kompozycji ziołowych.



Roślina pastewna

   Słoma i wytłoki anyżowe są wartościowym dodatkiem do pasz przeznaczonych dla bydła (zwiększają jego laktację).



Roślina uprawna

   W kwietniu nasiona anyżu są wysiewane do gleby, natomiast zbiór owoców przypada na koniec sierpnia. Nasiona dojrzewają nierównocześnie i samoczynnie się osypują. Są zbierane, kiedy owoce centralnych baldachów mają szaro-brunatną barwę i są odpowiednio twarde.



Zastosowanie kulinarne anyżu

   Anyż biedrzeniec ma lekko słodki smak i jest niezwykle aromatyczny. Całych lub zmielonych nasion używa się do przyrządzania herbat lub mieszanek ziołowych, wódek i likierów. Znalazły też zastosowanie w cukiernictwie, a w niektórych krajach są stosowane jako naturalny środek wspomagający trawienie. Anyż dodaje się też do włoskiej kiełbasy, pepperoni i wielu różnych włoskich produktów mięsnych. Świeżo pocięte liście dodaje się do dipów, sałatek albo past serowych, a korzenie oraz łodygi do gulaszu i różnego rodzaju zup, nadając im subtelnego smaku.



Surowiec zielarski

   Surowcem zielarskim jest owoc anyżu. Jest to cała, wysuszona rozłupnia, przeważnie z niewielkim fragmentem cienkiej, zbitej i trochę zgiętej szypułki. W surowcu występuje do 2 ml/kg olejku anyżowego.



Czy anyż biedrzeniec powoduje skutki uboczne?

   Anyż biedrzeniec to roślina bezpieczna. Jeśli będzie spożywana w odpowiednich ilościach, raczej nie wywoła negatywnych skutków ubocznych. Jednak trzeba mieć na uwadze fakt, że anyż może powodować reakcje alergiczne. Nie powinno się go używać w przypadku endometriozy, raka macicy, raka piersi, raka jajnika, gdyż roślina może działać jak estrogen. Również nie należy przesadzać ze stosowaniem olejku anyżowego, gdyż w dużych ilościach może działać otępiająco.