Bisfenol A - występowanie, szkodliwość, jak go unikać?

   Bisfenol A, inaczej zwany BPA, jest popularnym związkiem chemicznym, używanym głównie w produkcji tworzyw sztucznych. Od wielu lat jest on nieodłącznym elementem produktów plastikowych oraz powłok stosowanych w wewnętrznej części puszek (jako plastyfikator żywic epoksydowych), dlatego mówi się coraz więcej o jego zagrożeniu dla zdrowia.

   Najczęściej możemy go znaleźć w wewnętrznej powierzchni puszki, papierze termicznym oraz produktach plastikowych, które zostały wykonane z poliwęglanów. Co istotne ma on budowę bardzo zbliżoną do żeńskich hormonów płciowych (estrogenu), dlatego może mieć wpływ na funkcjonowaniu układu hormonalnego - stając się tzw. ksenoestrogenem.

Czym tak naprawdę jest Bisfenol A?

   Bisfenol A słabo rozpuszcza się w wodzie, lecz jest dobrym rozpuszczalnikiem w produktach spożywczych, które w swoim składzie zawierają tłuszcz oraz cukier. Jest związkiem bardzo kontrowersyjnym ponieważ może mieć negatywny wpływ na organizm człowieka. Na jego toksyczne właściwości najbardziej narażone są niemowlęta oraz małe dzieci, gdyż ich małe organizmy nie potrafią w skuteczny sposób wydalać i unieczynniać toksyny.

   W dzisiejszych czasach brakuje jednoznacznych stanowisk naukowych dotyczących toksyczności tego związku. Wyniki badań przeprowadzonych na ludziach i zwierzętach przypuszczają o zwiększonym ryzyku:

- Zaburzeń ze strony układu nerwowego,
- Problemów z płodnością u mężczyzn,
- Zaburzeń pracy tarczycy,
- Chorób serca,
- Cukrzycy typu 2,
- Otyłości.

   W 1970 roku zanotowano, że na całym świecie wyprodukowano 45 mln kilogramów bisfenolu A, a w 2004 roku aż 3 mld kilogramów. Możemy go znaleźć również w:

- Papierach termicznych, które są stosowane do potwierdzeń w terminalach płatniczych oraz do drukowania paragonów,
- Woreczkach na kaszę i ryż,
- Szczoteczkach do zębów,
- Zabawkach.

   Ma również zastosowanie jako przeciwutleniacz w produktach spożywczych i w tańszych kosmetykach. Zostaje użyty do produkcji płyt CD, reflektorów samochodowych, monitorów komputerowych i wielu innych.



W jaki sposób Bisfenol A może dostać się do naszego organizmu?

- Poprzez układ oddechowy, na co szczególnie są narażeniu pracownicy fabryk produkujących papier do kas fiskalnych, kleje, lakiery, farby oraz plastiki.
- Poprzez układ oddechowy w wyniku migracji lotnych związków z puszek do żywności oraz opakowań plastikowych. Zwiększone przenikanie następuje w wyniku uszkodzenia, porysowania lub gdy zostaje podgrzane do wysokich temperatur, np. podczas gotowania w woreczku kaszy lub ryży lub przy podgrzewaniu żywności w plastikowych opakowaniach w mikrofali.
- Poprzez skórę na skutek brania plastikowych zabawek przez dzieci do ust oraz dotykanie paragonów. Najbardziej są narażone kasjerki w sklepach. Stężenie Bisfenolu A w paragonach jest 250-1000 razy większe niż w żywności, a przenikanie przez skórę wynosi aż 46%.



W jaki sposób go unikać?

- Wybierać opakowania i butelki plastikowe, w których składzie nie znajdziemy BPA. Na takich butelkach znajdziemy symbol trójkąta zbudowanego z trzech strzałek.
- Wybierać żywość świeżą, nie pakowaną w plastikowe woreczki,
- Unikać żywności oraz napojów w puszkach, najlepszym pomysłem jest wybieranie warzyw i owoców w słoikach, a nie w puszkach,
- Nie podgrzewać opakowań plastikowych, gdyż wzmaga to przenikanie BPA do żywności,
- Żywność przechowywać w pojemnikach ze szkła lub też ze stali nierdzewnej,
- Nie używać opakowań uszkodzonych lub porysowanych, gdyż BPA łatwiej przenika do danego produktu,
- Myć ręce po każdym kontakcie z papierem termicznym,
- Kupować opakowania z napisem "BPA free", należy jednak zwrócić uwagę nie tylko na bisfenol A (BPA), ale również, aby w składzie nie było także bisfenolu S (BPS)  i bisfenolu F (BPF). Opakowania zawierające oznaczenie BPA free może zawierać więc inne szkodliwe bisfenole.