Chaber bławatek jest rośliną leczniczą stosowaną od tysięcy lat w medycynie ludowej. Ten uroczy kwiat ma także działanie lecznicze. Jest pospolicie wykorzystywany w terapii chorób układu moczowego i przy dolegliwościach skórnych. Jest też komponentem wielu kosmetyków. W Polsce bławatka można najczęściej spotkać na polach, gdzie rośnie wśród zbóż. Poznaj jego właściwości zdrowotne, działanie i zastosowanie.
Chaber bławatek (Centaurea cyanus) (inne nazwy: głowacz, wawer, macoszka, samosiejka, modrzeńczyk, modrak, i jasieniec) jest jednoroczną bądź dwuletnią rośliną z rodzaju astrowatych. Hoduje się głównie odmiany pełne - większość kwiatów ma sporą i rurkowatą koronę barwy różowej, niebieskiej, purpurowej i białej. Roślinę sieje się w marcu i kwietniu, a kwiaty zaczynają kwitnąć dopiero po około 10 tygodniach od momentu siewu. Roślina ma nieocenione działanie jako naturalny środek terapeutyczny. Rośnie w Azji i Europie. Samosiejkę można spotkać na polskich łąkach, gdzie jest powszechnie traktowana jako typowy chwast. Mało kto zdaje sobie sprawę, że ma on wysoce uniwersalne zastosowanie jako roślina lecznicza, a w dodatku jest jadalny. Surowcem zielarskim są kwiaty bławatka, które powinno się zbierać w słoneczny dzień - szczególnie rano, gdy tylko zniknie rosa. Aby roślina nie utraciła barwy ani właściwości terapeutycznych, sam etap suszenia musi odbywać się w ciemnym, suchym i przewiewnym miejscu. Susz należy dokładnie zamknąć w pojemniku i przechowywać w ciemnym miejscu. Roślina zawiera związki o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwbakteryjnym, żółciopędnym, moczopędnym, przeciwzapalnym oraz przeciwkrwotocznym. Ma też działanie kojące i chroni przed niekorzystnym wpływem wynikającym z promieniowania monitorów i ekranów telewizyjnych.
|
|
|
Chaber bławatek jako roślina lecznicza
Kwiaty bławatka zawierają związki biologicznie czynne, takie jak: flawonoidy, cychorynę, substancje mineralne, centaurynę i antocyjanidyny. W nasionach występuje około 28% tłuszczu, natomiast liście zawierają do 300 mg witaminy C. Bławatek zawiera także kwasy organiczne, które wzmagają produkcję śliny, soków trawiennych i mają działanie antybakteryjne oraz żółciopędne. Oprócz kwasów, w chabrze znajdują się również garbniki roślinne o właściwościach przeciwutleniających, ściągających, przeciwkrwotocznych i przeciwzapalnych. Natomiast obecny w nim mangan wpływa na odpowiednią pracę układu nerwowego.
Zastosowanie chabru bławatka
Chaber bławatek znalazł zastosowanie jako roślina ozdobna i miododajna. Swego czasu używano go jako barwnika - z brzeżnych płatków produkowano niebieską farbę (w połączeniu z ałunem), która bez problemu barwiła wełnę. To także roślina kosmetyczna - jest stosowana w przypadku grzybicy skóry głowy oraz łupieżu. Napar z kwiatów może być stosowany zewnętrznie na owrzodzenia i trudno gojące się rany oraz w stanach zapalnych oczu (np. przy zapaleniu spojówek, nadwrażliwości na promieniowanie UV).
Wpływ na układ moczowy
Chaber bławatek ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Pozyskane z jego kwiatów ekstrakty mają dość silne właściwości moczopędne - powodują zwiększenie, niekiedy parokrotnie, ilości wytwarzanego moczu. To głównie dzięki glikozydom antocyjanowym, czyli substancjom, nadającym chabrom niebieski odcień, roślina ma pozytywny wpływ na układ moczowy. Pomaga w przypadku przewlekłych chorób nerek oraz zapalenia pęcherza moczowego. Ponadto napar z chabru może działać wspomagająco przy schorzeniach, takich jak:
- odmiedniczkowe zapalenie nerek
- kłębuszkowe zapalenie nerek
- kamica nerkowa.
Wpływ na jamę ustną
Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym chaber bławatek może pomagać w zwalczaniu zakażeń w obszarze jamy ustnej. Wspiera także leczenie chorób, takich jak:
- grzybica jamy ustnej
- zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
- zapalenie gardła.
Należy go stosować w postaci kompresów i płukanek.
Właściwości kosmetyczne chabru bławatka
Jako kosmetyk chaber bławatek wzmacnia naczynka krwionośne, ma właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne oraz zmiękczające. Jest stosowany w preparatach zaadresowanych do skóry tłustej. Ponadto kąpiele z dodatkiem naparu z chabru są pomocne w niwelowaniu grzybicy i łagodzeniu podrażnień skóry. Mało tego, napar jest wykorzystywany jako składnik do przyrządzania własnego kremu pod oczy. Taki kosmetyk może w szybkim czasie zmniejszyć podrażnienia, zasinienia pod oczami i zaczerwienienia. Z uwagi na działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne chaber wchodzi w skład wielu kosmetyków przeciwtrądzikowych, dlatego może pomóc osobom zmagającym się z trądzikiem.
Chaber bławatek - jak go stosować?
Z wykorzystaniem tej rośliny można przeprowadzić różne zabiegi lecznicze i pielęgnacyjne. Dużą popularnością cieszy się kompres na oczy, który pomaga złagodzić przebieg zapalenia spojówek. Aby przygotować taki okład, należy wsypać do naczynia płatki bławatka (5 łyżek) i zalać je wrzątkiem, po czym odstawić na około 15-20 minut. Ostudzonym płynem nasączyć gazę bądź waciki kosmetyczne, zamknąć powieki i położyć na nich waciki. Z samosiejki można zrobić też tonik kosmetyczny. Jest on szczególnie polecany dla cery naczyniowej, tłustej i problematycznej. Taki tonik działa pozytywnie na skórę z trądzikiem bakteryjnym. Aby go zrobić, należy wsypać do szklanki suszone płatki chabra (5 łyżek), zalać je szklanką wrzątku i odstawić na kwadrans do zaparzenia. Napar odcedzić, ostudzić i stosować 2 razy dziennie.
Herbata z bławatka
Aby przyrządzić herbatę z bławatka, należy łyżkę suszonych kwiatów zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i odstawić na kwadrans. Zaleca się, aby pić napar pomiędzy posiłkami. Herbatę stosować przy dolegliwościach ze strony układu moczowego, natomiast wcierana w głowę pomaga zlikwidować łupież.
Ciekawostki o chabrze bławatku
→ Chaber bławatek to roślina miododajna - z 1 hektara można pozyskać nawet 300 kg miodu. Miód charakteryzuje się sporą zawartością lizozymu (zawiera go więcej, niż miód gryczany i spadziowy). Lizozym to rodzaj białka enzymatycznego, które wspiera odporność organizmu i ma działanie przeciwzapalnie. Ponadto wspiera układ moczowy i pomaga przy chorobach nerek.
→ W roślinie tej mogą znajdować się nieznaczne ilości kwasu pruskiego, dlatego czasami działa ona trująco na zwierzęta, zwłaszcza na krowy i konie.
Konkurs. Wygraj zestaw wartościowych olejów!