Chrom - funkcje, zapotrzebowanie i źródła

   Chrom jest jednym z ważnych mikroelementów w organizmie. Zawartość chromu w ciele dorosłego człowieka szacuje się na ok. 1-6 mg. Jego nazwa wywodzi się z języka greckiego chrome i oznacza barwę, która odnosi się do różnych kolorowych minerałów, w których występuje. Chrom jest niezbędnym pierwiastkiem koniecznym do prawidłowego metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczów.

   Najnowsze badania wskazują, że różnych grupach społecznych spożycie chromu jest nawet o 60% mniejsze niż zalecane. Wiąże się to z wysokim udziałem produktów wysoko przetworzonych w codziennej diecie. Jakie dokładnie funkcje pełni chrom, w jakich produktach spożywczych można go znaleźć oraz jakie jest dzienne zapotrzebowanie na ten mikroelement? Jakie są skutki niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka w organizmie człowieka?

Funkcje chromu w organizmie człowieka

   Chrom jednym z mikroelementów, który pełni szereg ważnych funkcji w prawidłowym działaniu całego organizmu. Do najważniejszych z nich należą:

- wpływ na metabolizm węglowodanów, lipidów oraz białek,
- tworzenie czynnika tolerancji glukozy (GTF - Glucose Tolerance Factor).
- zmniejszanie stężenia cholesterolu w surowicy krwi,
- stabilizacja kwasów nukleinowych.



Biodostępność chromu z pożywienia

   Chrom jest wchłaniany w jelitach, a stamtąd wraz z krwią transportowany do tkanek. Za wiązanie chromu odpowiadają dwa kompleksy białkowe: transferyna i chromodulina. Wchłanianie chromu wspomaga obecność witaminy C, niektóre aminokwasy (glicyna, kwas asparginowy), natomiast obniża zawartość żelaza, cynku, wapnia i manganu, oraz cukrów prostych.



Objawy nadmiaru i niedoboru w organizmie

Objawy i skutki niedoborów chromu:

- stany lękowe, nerwowość, wahania nastroju,
- stany depresyjne i depresja,
- odrętwienia i mrowienia palców rąk i nóg,
- zaburzenia koordynacji ruchu,
- zwiększone ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób układu krążenia
- nieprawidłowości neurologiczne - neuropatia i encefalopatia.


Objawy i skutki nadmiaru chromu:
 
   W zbilansowanej diecie nadmiary chromu zazwyczaj nie występują. Jego zbyt duże ilość mogą być dostarczone w postaci suplementów diety. Nadmiar chromu pogarsza wchłanianie żelaza, co może zwiększać ryzyko wystąpienia niedokrwistości. Może także wpływać negatywnie na wchłanianie cynku. Nadmiar chromu może działać mutagenie i zwiększać ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych.



Dzienne zapotrzebowanie na chrom dla różnych grup ludności

   Zapotrzebowanie na chrom według Dietary Reference Intakes ustalone przez amerykańską National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board.

^*1 Rekomendowane dzienne spożycie (AI) - prawdopodobny poziom dziennego spożycia obliczony na podstawie obserwacji lub doświadczalnie ustalonych przybliżeń lub szacunków spożycia poszczególnych składników odżywczych. Wartość AI jest podawana kiedy nie jest możliwe oszacowanie RDA (Zalecanego dziennego spożycia).



Gdy chromu zabraknie

   Wśród objawów niedoboru chromu można wymienić między innymi takie dolegliwości, jak:

- bóle głowy
- zwiększona drażliwość
- niepokój
- zmęczenie

   Do rzadziej występujących dolegliwości należą nudności, zwiększenie poziomu cholesterolu i cukru we krwi oraz obniżenie nastroju. Są to konsekwencje długotrwałego niedoboru chromu. Co ciekawe, u wielu pacjentów występuje wówczas także zwiększona ochota na spożywanie nie tylko słodyczy, ale również alkoholu, co może mieć związek z rolą chromu w zakresie przemiany materii.



Źródła chromu w żywności

Produkty pochodzenia zwierzęcego:
 
- omułki - 128 µg w 100 g,
- ostrygi - 57 µg w 100 g,
- wieprzowina - 10 µg w 100 g,
- żółtko jaj - 6 µg w 100 g,
- wołowina - 3 µg w 100 g,
- śledzie 2 µg w 100 g.


Produkty pochodzenia roślinnego:

- orzechy brazylijskie - 100 µg w 100 g,
- suszone daktyle - 29 µg w 100 g,
- gruszki - 27 µg w 100 g,
- mąka pełnoziarnista - 21 µg w 100 g,
- pomidory - 20 µg w 100 g,
- brokuły - 16 µg w 100 g,
- orzechy laskowe - 12 µg w 100 g.