Dzisiaj jest: Czwartek, 28.03.2024 Imieniny: Anieli i Sykstusa



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Czarny bez - kalorie, wartości odżywcze, właściwości lecznicze i ciekawostki


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Czarny bez - kalorie, wartości odżywcze, właściwości lecznicze i ciekawostki


   Czarny bez (łac. Sambucus nigra) został doceniony przez medycynę ludową, za to dziś, gdy nasze apteczki są pełne medykamentów, został nieco zapomniany. Warto jednak nieco odkurzyć sobie wiedzę o tej roślinie. Czarny bez kwitnie w kwietniu i w maju, dobrze jest przygotować się odpowiednio wcześniej do zbiorów jego kwiatów. Owoce dojrzewają od sierpnia do października i utrzymują się na roślinie w postaci zwisających owocostanów.





Czarny bez - wartości odżywcze i właściwości lecznicze

   Czarny bez ma jadalne i owoce, i kwiaty. W przypadku tych pierwszych trzeba jednak uważać, by zebrać dojrzałe owoce. Te niedojrzałe negatywnie działają na organizm człowieka - we wszystkich częściach świeżej rośliny występują glikozydy cyjanogenne: sambunigryna i sambucyna, które dla ludzi w większych ilościach są trujące, objawami zatrucia są osłabienie, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunka, przyspieszenie tętna i zaburzenia oddychania. Nie oznacza to jednak, że czarnego bzu trzeba się obawiać czy też omijać go z daleka, wręcz przeciwnie - zarówno kwiaty, jak i owoce poddane obróbce termicznej (gotowanie, smażenie) tracą szkodliwe działanie. 100 gramów świeżego czarnego bzu zawiera około 73 kalorii (kcal). To niewiele jak na silne działanie tej niepozornej rośliny. Czarny bez i sok z czarnego bzu zawiera wiele cennych witamin, minerałów i fitozwiązków - w czarnym bzie znajdziemy witaminę C, witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6, witaminę H), beta karoten, żelazo (niehemowe), potas, fosfor, miedź. Czarny bez zawiera flawonoidy - kwercetynę, rutynę, kemferol, kwas chlorogenowy, olejki eteryczne, garbniki. Swoją fioletowo-czarną barwę zawdzięczają antocyjanom - owoce czarnego bzu obok aroniiborówki amerykańskiej są największym źródłem tych cennych flawonoidów. Owoce czarnego bzu zawierają dużo błonnika pokarmowego.

   Działanie czarnego bzu jest niezwykłe. Medycyna ludowa najczęściej wykorzystywała jego właściwości przy różnego rodzaju przeziębieniach i grypach. Wszystko dlatego, że czarny bez zawiera cenne olejki i garbniki, dzięki którym spożywana roślina wykazuje działanie wykrztuśne, antybakteryjne, antywirusowe. Dodatkowo czarny bez świetnie wzmacnia odporność organizmu oraz łagodzi objawy przeziębienia, np. katar. To roślina pomocna zwłaszcza przy różnego rodzaju zapaleniach górnych dróg oddechowych. Z uwagi na obecność licznych antyoksydantów, czarny bez posiada właściwości przeciwutleniające i chroniące przez stresem oksydacyjnym.

   Kwiaty posiadają działanie moczopędne, napotne, przeciwgorączkowe, wykrztuśne, a zewnętrznie także przeciwzapalne. Napary z kwiatów są używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych i chorób reumatycznych. Zewnętrznie naparami z kwiatów przemywa się skórę przy zapaleniach skóry, wypryskach skórnych i oparzeniach, płucze jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych oraz przemywa oczy przy zapaleniu spojówek. Napary z kwiatów bzu czarnego przy przeziębieniach mają wielokrotnie silniejsze działanie, niż napary z  dobrze znanej lipy.



Kalorie i wartości odżywcze - czarny bez


Składnik Zawartość w 100 [g]
Kalorie (wartość energetyczna) 73 kcal / 305 kJ
Białko 0,66 g
Tłuszcz ogółem 0,50 g
Kwasy tłuszczowe nasycone 0,023 g
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone 0,080 g
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone 0,247 g
Kwasy tłuszczowe omega-3 0,085 g
 - Kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3 0,085 g
 - Kwas eikozapentaenowy (EPA), 20:5 0 g
 - Kwas dokozaheksaenowy (DHA), 22:6 0 g
Kwasy tłuszczowe omega-6 0,162 g
Węglowodany 18,4 g
Błonnik pokarmowy 7 g
Witamina A 600 I.U.
Witamina D 0 I.U.
Witamina E 1 mg
Witamina K1 ~
Witamina C 36 mg
Witamina B1 0,07 mg
Witamina B2 0,06 mg
Witamina B3 (PP) 0,50 mg
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
0,14 mg
Witamina B6
0,23 mg
Witamina B9 (kwas foliowy)
6 µg
Witamina B12
0 µg
Wapń 38 mg
Żelazo 1,6 mg
Magnez 5 mg
Fosfor 39 mg
Potas 280 mg
Sód 6 mg
Cynk 0,11 mg
Miedź 0,061 mg
Mangan ~
Selen 0,6 µg
Fluor ~
Cholesterol 0 mg
Fitosterole ~



Jak spożywać czarny bez?

   Kwiaty bzu można włączyć do codziennej diety na kilka sposobów. Przede wszystkim warto postawić na sok. Bez żadnych problemów można przygotować domowy sok, oczywiście z dojrzałych owoców. Owoce gotuje się z taką ilością wody, aby pokrywała owoce. Należy gotować owoce pod przykryciem, aż puszczą sok, po czym należy je oddzielić i przetrzeć przez sito. Do soku można dodać naturalną substancję słodzącą - np. miód lub ksylitol. Sok należy przechowywać w lodówce lub spasteryzować w słoiczkach. Z owoców czarnego bzu możesz przygotować również przepyszne dżemy i marmolady. Aby uzyskać ciekawe kompozycje smakowe, mieszaj bez np. z malinami lub jeżynami. Pamiętaj jednak o tym, by zbierać wyłącznie dojrzałe owoce czarnego bzu.

   Można też zasuszyć kwiaty, by móc z nich korzystać cały rok. Oczywiście do zasuszenia używamy bzu rosnącego z dala od miasta i od ulicy, by mieć pewność, że drzewo nie wchłonęło szkodliwych substancji np. metali ciężkich. Wysuszonych kwiatów można używać do przygotowania naparu. Napar z kwiatów bzu można urozmaicać różnymi dodatkami - świetnie będzie smakował z plasterkiem cytryny oraz łyżeczką miodu. Zimą napar można pić na gorąco, jak herbatę, zwłaszcza przy przeziębieniu. Latem możesz pić przestudzony napar dla wzmocnienia odporności i polepszenia samopoczucia. Warto też przygotować syrop z kwiatów czarnego bzu. Kwiaty wystarczy zalać wrzątkiem i odstawić na kilkanaście godzin, a następnie podgrzać z cukrem i sokiem z cytryny. Później trzeba zamknąć syrop w słoiczkach i położyć do góry dnem.



Ciekawostki o czarnym bzie

→ Bez czarny znany jest także pod takimi nazwami jak: bez lekarski, bez pospolity, bzowina, bzina, buzina, hyczka, bzowki, hyćka
→ Bez można spotkać w całej Europie, północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, na Wyspach Kanaryjskich, Azorach, we wschodniej części Ameryki Północnej, południowej Australii, Nowej Zelandii, wschodnich Chinach
→ Wyciągi są wykorzystywane do wytwarzania maseczek kosmetycznych i kremów. Szczególnie bez czarny nadaje się do pielęgnacji skóry starzejącej się, gdyż działa zmiękczająco, przeciwzmarszczkowo i wybielająco
→ Dawniej czarny bez uznawany był za roślinę magiczną, której nie wolno było ścinać. Tego, kto niszczył krzew, "łamało" za karę w kościach
→ Czarny bez po angielsku to Elderberry, po francusku - Sureau noir, po niemiecku - Schwarze holunder, po hiszpańsku - Saúco negro




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 4.57 Ocen: 7


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE