Dzisiaj jest: Piątek, 29.03.2024 Imieniny: Wiktora i Eustachego



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Dorsz - kalorie, wartości odżywcze, gatunki i ciekawostki


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Dorsz - kalorie, wartości odżywcze, gatunki i ciekawostki


   Dorsz atlantycki zwany też wątłuszem (którego nasz rodzimy dorsz bałtycki jest jego podgatunkiem) od lat jest jedną z najpopularniejszych ryb na naszych talerzach. I bardzo dobrze, bo jego cenny skład i wartości odżywcze są naprawdę warty uwagi. Dodatkowo dorsz posiada delikatne mięso, które smakuje zarówno dorosłym, jak i dzieciom. To czyni go niemalże rybą idealną.

   Dorsz atlantycki (łacińska nazwa Gadus morhua) jest największym przedstawicielem rodziny dorszowatych. Dorsz atlantycki to gatunek wędrowny występujący w północnej części Oceanu Atlantyckiego i w morzach północnej Europy w tym naszym Morzu Bałtyckim. Dorsz należy do ryb drapieżnych, dorsz atlantycki osiąga maksymalny wymiar 2 metrów, z kolei dorsze bałtyckie dorastają do długości maksymalnie 1,3 m, jednak przeciętna długość ciała jest znacznie mniejsza, u dorsza żyjącego w Morzu Północnym wynosi 30-80 cm, a w naszym Bałtyku 30-70 cm. Przeciętny ciężar to 0,8-2 kg. Jakiego dorsza wybierać? Z czym go podawać? Jakie witaminy, minerały i inne godne uwagi składniki w nim znajdziesz? Jakie wyróżniamy gatunki dorsza? O tym wszystkim w poniższym artykule.





Dorsz - właściwości odżywcze i lecznicze

   Dorsz atlantycki choć zalicza się do ryb morskich nie jest tłustą rybą - przyjmuje się średnio (zawartość zmienia się w zależności od pory roku), że tłuszcz stanowi niecałe 1% jego całego składu, jednak sporą część tego tłuszczu stanowią przeciwzapalne kwasy tłuszczowe omega-3. Pozostałe procenty wypełniają proteiny, co czyni dorsza znakomitym źródłem białka. Powinny o tym pamiętać zwłaszcza te osoby, które ćwiczą i poszukują dodatkowych źródeł protein.

   Dzięki niewielkiej zawartości tłuszczów w dorszu nie znajdziemy też zbyt wielu kalorii. W 100 gramach surowej ryby znajduje się około 82 kalorii (kcal). Dorsz jest za to dobrym źródłem witamin i minerałów. Znajdziemy w nim dość sporo witamin z grupy B (zwłaszcza witaminę B12 oraz B3 i B6), cholinę i witaminę D. Spożywając dorsza wspierasz więc układ nerwowy i układ hormonalny. Dodatkowo dzięki witaminie B12 dorsz wpływa na wytwarzanie krwinek czerwonych. To ważna informacja dla osób, które cierpią na anemię lub po prostu mają problemy z utrzymaniem odpowiednio poziomu witaminy B12.

   W dorszu atlantyckim można znaleźć też minerały, między innymi potas, jod, fosfor, magnez i selen. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na ten ostatni pierwiastek. Selen jest niezwykle istotny dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Niedoczynność czy nadczynność tarczycy dotykają ogromnej liczby kobiet, a jedną z przyczyn powstawania zaburzeń pracy tarczycy jest właśnie niedobór selenu. Jedząc dorsza bogatego w selen i jod dbasz o swój układ hormonalny i wspierasz pracę tarczycy.

   Ze względu na dużą ilość protein dorsz jest również świetnym źródłem aminokwasów egzogennych (są to aminokwasy, które musimy dostarczać z zewnątrz, ponieważ organizm nie jest w stanie ich samodzielnie wyprodukować). 100 gramów dorsza zapewnia 50% dawki każdego aminokwasu egzogennego (a przy większości aminokwasów dawka ta oscyluje nawet wokół 60%)



Kalorie i wartości odżywcze - dorsz


Składnik Zawartość w 100 [g]
Kalorie (wartość energetyczna) 82 kcal / 343 kJ
Białko 17,81 g
Tłuszcz ogółem 0,67 g
Kwasy tłuszczowe nasycone 0,131 g
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone 0,094 g
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone 0,035 g
Kwasy tłuszczowe omega-3 0,191 g
 - Kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3 0,001 g
 - Kwas eikozapentaenowy (EPA), 20:5 0,064 g
 - Kwas dokozaheksaenowy (DHA), 22:6 0,120 g
Kwasy tłuszczowe omega-6 0,025 g
Węglowodany 0 g
Błonnik pokarmowy 0 g
Witamina A 40 I.U.
Witamina D 36 I.U.
Witamina E 0,64 mg
Witamina K1 0,1 µg
Witamina C 1 mg
Witamina B1 0,076 mg
Witamina B2 0,065 mg
Witamina B3 (PP) 2,063 mg
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
0,153 mg
Witamina B6
0,245 mg
Witamina B9 (kwas foliowy)
7 µg
Witamina B12
0,91 µg
Wapń 16 mg
Żelazo 0,38 mg
Magnez 32 mg
Fosfor 203 mg
Potas 413 mg
Sód 54 mg
Cynk 0,45 mg
Miedź 0,028 mg
Mangan 0,015 mg
Selen 33,1 µg
Fluor ~
Cholesterol 43 mg
Fitosterole ~



Gatunki dorsza

   Obecny zasięg występowania gatunków dorsza obejmuje słone wody oceanów półkuli północnej: Atlantyckiego, Pacyfiku i Arktycznego, ale też delikatnie sięga półkuli południowej. Dorsz atlantycki ma trzy podgatunki: nominatywny dorsz atlantycki - wątłusz (Gadus morhua morhua), dorsz bałtycki (Gadus morhua callarias) i dorsz kildyński (Gadus morhua kildinensis).

   Dorszem nazywa się też gatunki spokrewnione z dorszem atlantyckim - dorsz pacyficzny (Gadus macrocephalus), dorsz arktyczny (Arctogadus glacialis), dorsz wschodniosyberyjski (Arctogadus borisovi) i dorsz grenlandzki - ogak (Gadus ogac).



Dorsz zastosowanie w kuchni

   Dorsza z łatwością można upiec w piekarniku - bardzo szybko robi się miękki, a jego mięso jest niezwykle aksamitnie. Wspaniale smakuje doprawiony przyprawą do ryb, z plasterkiem cytryny, odrobiną masła i czosnku. Dorsza można podawać z surówkami warzywnymi i kaszą - wówczas będzie stanowił część doskonale zbilansowanego posiłku. W kuchni angielskiej to zwykle dorsz stanowi podstawę słynnego fish and chips, czyli ryby z frytkami. W Skandynawii często podaje się pulpety z dorsza - są delikatne i bardzo smaczne, dlatego warto podawać je dzieciom. Dorsz świetnie sprawdzi się też w zupie rybnej. W Polsce dorsz jest szczególnie popularny nad morzem, gdzie najczęściej podaje się go w formie filetu smażonego w bułce tartej.



Ciekawostki o dorszu

→ Wątroba dorsza jest bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 i witaminy A oraz D. Używa się jej do produkcji tranu
→ Dorsz jak każda z ryb jest alergenem! Zanim podasz go dziecku w dużej dawce, upewnij się, że maluch nie ma alergii
→ Kupując świeże flety z dorsza należy zwrócić uwagę na ich powierzchnie, powinna być błyszcząca z jak najmniejszą porowatością. Bardzo ważnym wyznacznikiem świeżości dorsza jest jego właściwy zapach, który można opisać jako zapach wody morskiej i jodu
→ Jeśli chcesz podać dorsza na obiad, dla dzieci wybieraj część z ogona - nie znajdziesz w niej żadnych ości, dzięki czemu maluchowi nie będzie grozić zachłyśnięcie się ostrymi końcówkami
→ Podgatunek dorsza atlantyckiego - dorsz kildyński występuje jedynie w niewielkim, płytkim jeziorze Mogilnoje na wyspie Kildin na Morzu Barentsa. Jest to niestety skrajnie zagrożona wyginięciem reliktowa populacja dorsza. Jezioro Mogilnoje odznacza się niskim stopniem zasolenia. Dorsz kildyński egzystuje między górną warstwą zawierającą wodę słodką i warstwą przydenną bogatą w siarkowodór. Warstwy wody słonej pochodzą z czasów, kiedy jezioro było częścią wspomnianego Morza Barentsa. Około X. wieku straciło ono kontakt z wodami morza przez powstanie naturalnej tamy, która zablokowała tym samym populację dorsza w jeziorze
→ Dorsze rosną przez całe życie a największe osobniki mogą dożywać nawet do 20 lat
→ Ciało dorsza jest wydłużone, głowa bardzo duża, a pysk zaostrzony. Płetwy brzuszne są osadzone przed piersiowymi. Płetwa ogonowa nie posiada wcięcia, a nasada ogona jest wąska. Występują trzy wyraźnie oddzielone płetwy grzbietowe i dwie również wyraźnie oddzielone płetwy odbytowe. Z podbródka wystaje wąs czuciowy. Ubarwienie dorszy jest uzależnione od barw przeważających w ich miejscach występowania. Grzbiet jest ciemny, od brązowego do zielonkawego lub nawet szaro-oliwkowego, boki są nieco jaśniejsze, natomiast brzuch jest biały. Grzbiet, wierzch głowy i boki usiane są licznymi ciemnymi plamkami. Płetwy są ciemne, szaro-oliwkowe, czasami na płetwach grzbietowych pojawiają się ciemniejsze, skośne pasemka
→ Dorsz bałtycki z kaszubskiego nazywany jest pomuchlą
→ Dorsz w języku angielskim to Cod, we francuskim Cabillaud, w języku niemieckim używane są dwie nazwy - Dorsch, głównie w oznaczeniu ryby pochodzącej z Bałtyku, albo dla osobników, które nie osiągnęły jeszcze wieku rozrodczego, osobniki z innych akwenów i dorosłe ryby to Kabeljauwe, w języku hiszpańskim dorsz to Bacalao




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 4.89 Ocen: 9


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE