Halibut jest smaczną i wartościową pod względem wartości odżywczych rybą, jednak przez wielu ludzi niedocenianą rybą. Tymczasem warto go spożywać, ponieważ jest źródłem białka o wysokiej wartości biologicznej, kwasów tłuszczowych omega-3, soli mineralnych i witamin. Dowiedz się, dlaczego halibuta warto włączyć do swojej diety, poznaj jego zalety zdrowotne, kaloryczność i sprawdź, jak poprawnie go przyrządzić.
Halibut (Hippoglossus hippoglossus) jest największym reprezentantem ryb z gatunku flądrowatych. To drapieżna morska ryba, która w Polsce jest także spotykana pod nazwą kulbak. Halibut różni się od innych ryb m.in. wielkością i kształtem. Jego ciało jest owalnie wydłużone, asymetryczne i dość płaskie. Na zewnątrz pokryte małymi czarnymi łuskami, niekiedy też mającymi oliwkowy bądź ciemnoniebieski odcień. Dolna część ryby jest jasna i w odróżnieniu od grzbietu, bardziej delikatna. Mimo że halibut ma charakterystyczną budowę ciała, to nie utrudnia mu to polowania. Osobnik ma szerokie pole widzenia, a inną dodatnią cechą jest duży otwór gębowy i ostre zęby. Te dwa atuty czynią rybę groźnym podwodnym drapieżnikiem. Osobniki egzystują na bardzo wydatnych głębokościach (ok. 200-1600 m), choć są także halibuty żyjące na głębokości 2200 m. Bardzo dobrze radzą sobie w chłodnych akwenach. Zamieszkują przede wszystkim wody przybrzeżne Islandii, Grenlandii i Kanady, a także północne rejony Oceanu Atlantyckiego. Zajmują także wody Morza Północnego i Morza Białego. Osobniki te żywią się niemal każdą rybą albo zwierzęciem, jakie mogą pomieścić w otworze gębowym. Młode ryby odżywiają się niewielkimi skorupiakami oraz pozostałymi organizmami bytującymi w wodzie, są to m.in. dorsze, śledzie, flądry, łososie, kraby, ośmiornice, mintaje i inne halibuty.
|
|
Gatunki z rodzaju Hippoglossus
- Halibut pacyficzny (Hippoglossus stenolepis) - zamieszkuje północny Pacyfik
- Halibut atlantycki (Hippoglossus hippoglossus) - zamieszkuje północny Atlantyk
Halibut - właściwości odżywcze i lecznicze
Halibut jest nie tylko doskonałym źródłem wysokowartościowego białka, lecz także dobrym źródłem korzystnych tłuszczów i witaminy D oraz niewielkich ilości witamin A i E. W 100 g porcji tej ryby znajduje się ponad 18,5 g białka. Jest ona też skarbnicą aminokwasów egzogennych: waliny, lizyny, izoleucyny i leucyny. Halibut nie należy do gatunków bardzo tłustych, przez to jego wartość energetyczna (w 100 g porcji) wynosi około 91 kcal (kalorii). Halibut poza obecnością białka i tłuszczów jest bardzo dobrym źródłem selenu, fosforu, witamin D, B3, B6, B12, znajdziemy też całkiem spore ilości choliny, witaminy B5, potasu, magnezu i cynku.
Tak jak większość morskich ryb, także halibut zawiera dużo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, które spełniają szereg funkcji, min. biorą czynny udział w rozwoju mózgu i systemu nerwowego oraz jego poprawnym funkcjonowaniu już od momentu życia płodowego. Tłuszcze wpływają dodatnio na narząd wzroku, ponieważ wchodzą w skład siatkówki oka. Deficyt tych kwasów w diecie może prowadzić do powstawania chorób oczu (np. astygmatyzm, dalekowzroczność, krótkowzroczność). Halibut, dzięki dobroczynnym tłuszczom pozytywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy: przeciwdziała zakrzepom, wzmacnia tętnice, zmniejsza poziom trójglicerydów i złego cholesterolu we krwi. Może zatem zapobiegać chorobom układu krążenia np. miażdżycy.
Halibut jest doceniany przez wielu smakoszy za swój nieprzeciętny smak. Mięso świeżej ryby ma białą barwę, jest kruche i bardzo soczyste. Niektórzy znawcy kulinariów, uważają, że halibut to jedna z najpyszniejszych ryb, jaką można dzisiaj znaleźć na rynku. Niestety świeży okaz bardzo trudno dostać, zazwyczaj można kupić filety w postaci mrożonej. Ryba nie należy też do tanich produktów żywnościowych. Za kilogram świeżego filetu trzeba zapłacić nawet 120 zł. Ceny fletów mrożonych zaczynają się już od 40 zł. Chociaż cena jest dość wysoka, to warto od czasu do czasu przygotować tę rybę na obiad, tym bardziej że jest ona bardzo wartościowa, i zawiera bardzo mało ości.
Kalorie i wartości odżywcze - halibut surowy
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 91 kcal / 382 kJ |
Białko | 18,56 g |
Tłuszcz ogółem | 1,33 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,292 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,471 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,29 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,224 g |
- Kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3 | 0,011 g |
- Kwas eikozapentaenowy (EPA), 20:5 | 0,066 g |
- Kwas dokozaheksaenowy (DHA), 22:6 | 0,128 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,024 g |
Węglowodany | 0 g |
Błonnik pokarmowy | 0 g |
Witamina A | 67 I.U. |
Witamina D | 190 I.U. |
Witamina E | 0,61 mg |
Witamina K1 | 0 µg |
Witamina C | 0 mg |
Witamina B1 | 0,05 mg |
Witamina B2 | 0,03 mg |
Witamina B3 (PP) | 6,513 mg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) |
0,343 mg |
Witamina B6 |
0,548 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) |
12 µg |
Witamina B12 |
1,1 µg |
Wapń | 7 mg |
Żelazo | 0,16 mg |
Magnez | 23 mg |
Fosfor | 236 mg |
Potas | 435 mg |
Sód | 68 mg |
Cynk | 0,36 mg |
Miedź | 0,023 mg |
Mangan | 0,011 mg |
Selen | 45,6 µg |
Fluor | ~ |
Cholesterol | 49 mg |
Fitosterole | ~ |
Woda | 80,34 g |
Halibut - zastosowanie w kuchni
Mięso halibuta jest najczęściej smażone w głębokim tłuszczu, gotowane lub grillowane. Kupić można również halibuta wędzonego. Świeże mięso posiada czysty smak, ma gęstą i jędrną konsystencję. Podczas obróbki kulinarnej, nie zaleca się dodawać do niego dużej ilości przypraw. Odpowiednie przyprawy, to oczywiście sól i pieprz. Smak mięsa wzbogaci także suszona bazylia i tymianek. Z kolei czosnek przyda się w trakcie robienia sosów lub marynat do ryby. Do duszonego lub pieczonego halibuta warto dodać rozmaryn, gdyż wzmocni on aromat mięsa i uwypukli jego smak. Warto wykorzystać też pietruszkę i cząber (warto dorzucić pietruszkę pod koniec gotowania). Halibuta można przygotować, stosując nie tylko standardowe gotowanie, ale także gotowanie na parze. Najlepiej unikać smażenia, gdyż w trakcie tego procesu następuje redukcja cennych tłuszczów omega-3. Ponadto, tworzą się negatywne dla zdrowia produkty utleniania kwasów tłuszczowych. Dodatkowo, z halibuta można przygotować smaczną zupę rybną lub zrobić z niego apetyczny pasztet.
Przeciwwskazania do spożywania halibuta
Chociaż halibut ma mnóstwo właściwości zdrowotnych, to nie powinny po niego sięgać kobiety ciężarne oraz matki karmiące piersią. Halibut jest długo żyjącą i sporą rybą, więc kumuluje w sobie związki rtęci. Mogą one oddziaływać w sposób negatywny na rozwój dziecka. Rtęć (metal ciężki) bez problemu przedostaje się przez krew i łożysko, a jej nadmiar może przyczynić się nawet do wad płodu. Halibut jak każda ryba jest pokarmem alergennym.
Ciekawostki o halibucie
→ Halibut jest jedną z największych ryb w rodzinie flądrowatej. W 2013 roku, w Norwegii złowiono halibuta ważącego aż 234 kilogramy. Osobnik miał długość 2,62 metra. Rok później, na Alasce złowiono ten sam gatunek, ważący 219 kg. Jednak ten zapis jest pomijany, gdyż ryba została postrzelona i zabita harpunem, zanim zabrano ją na pokład
→ Halibuty mogą zjeść niemal każdą rybę lub zwierzę, jakie są w stanie pomieścić w pysku
-Ryba zasiedla obszar przydenny wód słonych. Lubi muliste dno. Może przedzierać się do głębokości 2000 m
→ Halibut jest rybą długowieczną i może dożyć nawet 50 lat, a dojrzałość zdobywa już po około 8 latach życia
→ Bezpośrednimi wrogami halibuta atlantyckiego są foki, orki i rekiny grenlandzkie
→ Mięso halibuta jest niskokaloryczne, więc jest składnikiem różnego rodzaju diet odchudzających
→ Halibuty tuż po urodzeniu są symetryczne, mają jedno oko po obu stronach głowy. Po około pół roku w trakcie przeistoczenia larwy, jedno oko przesuwa się na drugą stronę głowy
→ Młode ryby jedzą małe skorupiaki i pozostałe organizmy żyjące na dnie
→ Od grudnia do kwietnia ma miejsce cykl reprodukcyjny halibuta. Wówczas samica kumuluje ikrę o przekroju 3-4 mm. Znajduje się w niej ponad 3 miliony jajeczek