Herbata matcha i jej zdrowotne właściwości

   Matcha to jedna z japońskich zielonych herbat. Jej cechą charakterystyczną jest to, że jest ona sproszkowana. Wyróżniają ją jednak również naprawdę silne różnorodne właściwości, a także, co ciekawe, liczne zastosowania w sztuce kulinarnej - matcha, zwykle po prostu wypijana, okazuje się być bowiem ciekawym dodatkiem do wielu dań, w tym głównie deserów. Matcha ma również specyficzny smak i aromat. Zawdzięcza je odpowiedniemu procesowi produkcji.

   Matcha jest produktem wysokiej klasy, unikatowym. Warto więc przyjrzeć się jej bliżej. Ta unikatowa herbata powinna bowiem zagościć, przynajmniej raz na jakiś czas, na stołach (czy może raczej w filiżankach...) wszystkich tych, którzy cenią sobie własne zdrowie, świetny wygląd i fenomenalne samopoczucie każdego dnia.

Historia herbaty

   Matcha to jeden z najstarszych gatunków japońskiej zielonej herbaty. Jej krzewy uprawiane były na początku na przyklasztornych buddyjskich plantacjach. O tym, czemu matcha jest tak ważna w kontekście Zen, napiszemy w dalszej części tekstu. Matcha, zgodnie z japońską tradycją, wykorzystywana jest podczas niezwykle doniosłej i respektowanej ceremonii zwanej cha-no-yun, co oznacza "drogę herbaty".



Proces produkcji herbaty matcha

   Herbata matcha produkowana jest z liści krzewów, które to, na co najmniej dwa tygodnie przez zbiorami, są okrywane specjalnymi trzcinowymi matami, co ma na celu ochronienie ich przed promieniami słonecznymi, a więc i spowolnienie ich wzrostu. Ich liście są wtedy bladozielone (inaczej niż w przypadku senchy, przy produkcji której krzewów się nie osłania), a przygotowywany ze zrobionego z nich po wysuszeniu proszku napar - zdecydowanie słodszy. Liście, z których wyprodukowana będzie matcha, zwane tencha, zbiera się wiosną. Ich rozdrabnianie na proszek przebiega przy wykorzystaniu specjalnych granitowych żarnach.



Właściwości zdrowotne herbaty matcha

   Sekret prozdrowotnego oddziaływania matchy na ludzki organizm tkwi nie tylko w samym jej składzie, ale i w formie, w jakiej się ja spożywa. Warto zwrócić uwagę na to, iż matcha, jako że jest sproszkowana, jest w całości przyswajana podczas wypijania naparu. Gdy parzymy liście zielonej herbaty, te zostają w czajniczku, a substancje nie przenikają w pełni do wody. Przyjmuje się, że matcha ma działanie 10 razy silniejsze od tradycyjnego naparu z zielonej herbaty, co znaczy tyle, iż jedna jej filiżanka odpowiada około dziesięciu filiżankom parzonej herbaty liściastej (parzenie powoduje uwolnienie się do wody jedynie około 10% składników odżywczych znajdujących się w suszu).

   Jasnym jest już, iż matcha ma niezwykle silne właściwości. Na czym one jednak polegają? Po pierwsze - matcha pozwala zarazem na utrzymanie wysokiej bystrości umysłu i koncentracji, jak i na zachowanie idealnego spokoju. Tym samym w pewnym sensie i pobudza, i wycisza. To właśnie dlatego, jak zostało wspomniane, jest tak ceniona przez buddyjskich mnichów. Idealnie wspomaga bowiem medytację. Stan umysłu, jaki się dzięki niej osiąga, zwany jest efektem Zen lub stanem alfa (ten drugi termin odnosi się już bezpośrednio do fal mózgowych, jakie wywołuje picie matchy). Po wypiciu herbaty jej efekt w tym zakresie utrzymuje się przez około 3-6 godzin. Warto zwrócić uwagę na to, że pobudzające właściwości mają też np. napoje kofeinowe, w szczególności kawa. Niestety w jej przypadku wywoływane pobudzenie nie jest niczym rekompensowane. Kawa powoduje wzrost energii i możliwości koncentracji, ale nie pomaga redukować stresu, nie koi nerwów (co więcej, jest wręcz przeciwnie - kawa powoduje wypłukiwanie z organizmu magnezu, czyli pierwiastka odpowiedzialnego za radzenie sobie ze stresem). Matcha łączy w sobie dwa te działania, oferując rozwiązanie idealne.

   Osoby dbające o atrakcyjny wygląd z pewnością ucieszą się na wieści o tym, iż matcha ma na tym polu bardzo wiele pozytywnych właściwości. Po pierwsze: jest bogatym źródłem antyoksydantów, a więc redukuje oznaki starzenia się skóry, pozwalając jej zdecydowanie dłużej zachować jędrność i odpowiedni koloryt. Po drugie - matcha wykazuje działanie wspomagające odchudzanie - redukuje apetyt oraz przyspiesza metabolizm, a także alkalizuje organizm (zakwaszenie organizmu utrudnia walkę z nadwagą), a więc zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej. Sama w sobie nie dostarcza również żadnych kalorii.

   Matcha jest źródłem nie tylko antyoksydantów, ale i witamin. Naukowe badania jednoznacznie wykazały, iż unikatowa kompozycja zawartych w niej substancji wspomaga układ odpornościowy, a więc jej picie jest doskonałym elementem profilaktyki wielu infekcji. To jednak nie wszystko: matcha wykazuje również działanie polegające na regulowaniu ciśnienia krwi, a dokładniej - na obniżaniu go w przypadku nadciśnienia. Herbata ta redukuje również ryzyko chorób serca.

   Warto również wiedzieć, że herbata matcha wspomaga detoksykację organizmu. Co więcej, przeprowadzane przy jej wykorzystaniu oczyszczanie organizmu z toksyn nie obciąża wątroby, jak ma to miejsce w bardzo wielu kuracjach, gdyż matcha działa, w tym zakresie, jedynie w obrębie układu pokarmowego. A skoro o nim mowa, warto wspomnieć, że matcha idealnie sprawdza się w przypadku biegunek. Nie tylko redukuje nieprzyjemne objawy, ale i uzupełnia odwodniony organizm w niezbędne substancje odżywcze.

   Co ciekawe, matcha ma w swym składzie naturalnie związany fluor (nie sztucznie zawiązany, jak np. w paście do zębów), a więc jej regularne picie poprawia stan zębów - zapobiega próchnicy, pojawianiu się nieestetycznego nalotu i zabija znajdujące się w jamie ustnej bakterie.



Jak parzyć herbatę matcha?

   By herbata matcha zachowała swoje właściwości, musi być prawidłowo przygotowana do wypicia. W tym celu należy:

- wsypać do miseczki 1,5 chashaku (specjalna bambusowa łyżeczka do matchy - 1,5 chashaku odpowiada 0,5 typowej łyżeczki)
- zalać proszek 75 mililitrami przegotowanej wody o temperaturze około 70-80 stopni
- "ubijać" napój przez około pół minuty przy pomocy chasenu (specjalna bambusowa miotełka).

   Jeśli nie posiadamy oryginalnych japońskich akcesoriów do przygotowywania matchy, nie musimy rezygnować z jej picia. Wystarczy zastąpić je tymi, które znajdują się w każdej polskiej kuchni i wykorzystać typową łyżeczkę i miseczkę oraz np. ubijaczkę do jajek.



Zastosowanie w kuchni

   Matcha jest herbatą, a więc jej najbardziej oczywistym zastosowaniem jest przygotowywanie z niej naparów. Niemniej, jako że ma ona formę proszku i charakteryzuje się wspaniałym smakiem i aromatem, Japończycy odkryli, iż idealnie nadaje się ona również do wykorzystania w kuchni. W Kraju Kwitnącej Wiśni kupić można np. lody czy cukierki i ciasteczka przygotowane z wykorzystaniem matchy. Mają one interesujące walory smakowe oraz uroczy lekko zielony kolor.

   Choć mało kto ma dostęp do oryginalnych japońskich słodkości, desery z dodatkiem matchy mogą zagościć na każdym polskim stole. I tak np. by przygotować aromatyczne zielone ciasteczka, wystarczy wyrobić kruche czy maślane ciasto zgodnie z typową recepturą, dodając do niego herbaciany proszek. Możemy dodawać go również do ciasta na naleśniki, biszkopt, gofry, makaron czy kluseczki, a także do np. kremów do ciast. Wspaniały orzeźwiający smak mają też np. domowe lody i owocowo-jogurtowe koktajle z dodatkiem matchy.