Jak unikać nadmiaru chemii w żywności?

   Chemia jest wszędzie; na każdy produkt spożywczy składa się wiele mniej lub bardziej kompleksowych związków chemicznych. Nie oznacza to, że jest on niezdrowy - nawet w zwykłym jabłku znajdziemy całkiem sporo chemii, bo przecież zawiera ono witaminy i minerały. Warto jednak rozróżnić "naturalną" chemię danego produktu od tego, co jest dodawane przez producentów żywności. Jak uniknąć nadmiaru chemii w żywności? Wystarczy zwrócić uwagę na kilka elementów.

Świadomy konsument

   Firmy spożywcze często odwołują się do emocji i sumienia odbiorcy. Chętniej kupimy ciastka "bez dodatku cukru", przekonani, że będą one dla nas zdrowsze. Niestety, zapewnienia firm rzadko idą w parze z rzeczywistymi intencjami - w składach produktów "bez cukru" często można znaleźć przecież syrop glukozowo-fruktozowy, którego używa się jako zamiennika sacharozy (a często nawet razem z nią). Syrop to substancja pozyskiwana ze skrobi kukurydzianej; jest tańsza od cukru, dlatego producenci często dodają ją do różnych produktów spożywczych. Niestety, badania pokazują, że syrop glukozowo-fruktozowy działa bardzo negatywnie na organizm. Przyczynia się do rozwoju otyłości i cukrzycy typu 2, a ponadto zaburza gospodarkę lipidową, co w przyszłości może prowadzić do powstania chorób układu krążenia.



Konserwanty

   Konserwanty to jeden z najpopularniejszych chemicznych dodatków w żywności. To dzięki nim data ważności produktu może być wydłużona nawet o kilka lat! Trudno jednak mówić tu o pozytywnym wpływie na zdrowie, skoro produkt, który normalnie zepsułby się po tygodniu, nadaje się do spożycia przez najbliższe dwa lata. Czego należy unikać?

E210 - kwas benzoesowy. Zapobiega rozwojowi drożdży i bakterii, ale w nadmiernych ilościach wykazuje działanie toksyczne, niebezpieczne szczególnie dla układu nerwowego. Ponadto może wywoływać alergię i powodować podrażniania. Najczęściej dodawany do dżemów, marmolad, kandyzowanych owoców, soków, ryb, margaryny, pasztetów, ciast, lodów i gum do żucia.

E211 - benzoesan sodu, inaczej sól kwasu benzoesowego. Badania pokazują, że E211 może uszkadzać DNA i podrażniać śluzówkę żołądka. Szczególne zagrożenie stwarza wtedy, gdy połączy się z witaminą C - wówczas powstaje rakotwórczy benzen. E211 najczęściej dodaje się do dżemów i innych przetworów owocowych, margaryny, ryb, koncentratu pomidorowego, ketchupu i gazowanych napojów.

E212 - benzoesan potasu. Najczęściej łączony z E220, zapobiega rozwojowi pleśni. Może wywoływać reakcję alergiczną i zaburzenia układu pokarmowego. Najczęściej dodawany do przetworów owocowych, majonezu i musztardy, przetworów rybnych.

E220 - dwutlenek siarki. Wszystkie konserwanty z numerami od 220 do 228 to siarczany. Najczęściej dodawane do suszonych owoców; łatwo poznać, jakie owoce zawierają siarczany - jeśli po otworzeniu opakowania da się wyczuć kwaśny, nieprzyjemny aromat, to zapewne w składzie produktu znajdziesz dwutlenek siarki. Przez niego produkty tracą cenne witaminy; u niektórych osób może wywoływać astmę i reakcje alergiczne.

   Jak ich unikać? Wybieraj produkty z krótszą datą ważności - trzeba co prawda spożywać je na bieżąco, by uniknąć rozwoju pleśni i bakterii, ale są one korzystniejsze dla zdrowia. Warto całkowicie zrezygnować z kupnych przetworów, np. rybnych - trudno znaleźć takie bez konserwantów. Dżemy najlepiej przyrządzać samodzielnie, dzięki temu unikniemy nadmiaru cukru oraz konserwantów.



Barwniki

E102 - tartrazyna.  Syntetyczny barwnik, który może wywołać astmę; zbyt duże ilości wywołują też skurcze macicy, dlatego powinny go unikać kobiety w ciąży - może doprowadzić do poronienia. Dodatkowo wywołuje pokrzywkę i podrażnienia. Tartrazynę dodaje się do musztardy, warzyw konserwowych (groszek, kukurydza), krakersów, marcepanu, płatków zbożowych, sztucznego miodu.

E124 - czerwień koszenilowa. Otrzymywana ze sproszkowanych owadów; może wywoływać reakcje alergiczne i astmę. Dodawana jest do wielu różnych produktów, najczęściej do sproszkowanych galaretek, jogurtów, marmolad, zup pomidorowych, przetworów z czarnej porzeczki.

E127 - erytrozyna. Czerwony barwnik, który sprzyja powstawaniu nadpobudliwości, może też mieć wpływ na zaburzanie pracy tarczycy; z tego względu w wielu krajach jest zakazany. Dodaje się go do past do zębów, ciastach w proszku i herbatników.

E133 - błękit brylantowy. Działa silnie alergizująco, może też być bardzo szkodliwy dla osób z chorobami układu pokarmowego. Najczęściej dodawany do kaszek (także dla dzieci!), żelków i lodów.

   Inne szkodliwe barwniki to m.in. E141, E142, E110.

   Jak ich unikać? Przede wszystkim zrezygnuj lub ogranicz kupne słodycze; to one zawierają stosunkowo najwięcej szkodliwych produktów. Nie karm dzieci batonikami czy żelkami, bo zawarte w nich barwniki mogą wywoływać reakcje alergiczne już od najmłodszych lat. Wybieraj jogurty naturalne lub takie, które zawierają tylko naturalne barwniki (np. pochodzące z owoców). Zrezygnuj ze sztucznego miodu na rzecz tego naturalnego.



Substancje zakwaszające

E260 - kwas octowy. Żrący kwas, który do produktów spożywczych dodaje się w niewielkiej ilości; u wielu osób może jednak powodować podrażniania. Najczęściej można go znaleźć w majonezie, mozzarelli, chlebie.

E517 - siarczan amonu. Używany w fast-foodach i przy produkcji pieczywa; negatywnie działa na układ pokarmowy.

E525 - wodorotlenek potasu. W nadmiernych ilościach może wywoływać podrażnienia skóry. Znajdziesz go w wyrobach czekoladowych, dżemach, produktach dla niemowląt.

   Jak ich unikać? Przede wszystkim zwracaj uwagę na skład pieczywa; dobry chleb ma w składzie tylko zakwas (lub drożdże), mąkę i wodę, ewentualnie nasiona czy orzechy. Pieczywo nie potrzebuje substancji spulchniających lub zakwaszających, warto więc wybierać te z możliwie najkrótszym składem.



   Unikanie chemii jest trudne, ale możliwe. Wystarczy dokładnie analizować zawartość produktów i wybierać te, które mają najlepsze składy. Unikaj żywności przetworzonej, a więc gotowych dań, fast-foodów, słodyczy - to właśnie w nich znajdziesz najwięcej barwników i konserwantów.