Kasza jęczmienna - kalorie, wartości odżywcze, rodzaje i ciekawostki

   Kasza jęczmienna to najczęściej wybiera kasza w polskiej kuchni. Wybieramy ją nie tylko ze względu na smak i różnorodne zastosowanie, ale też ze względu na spore wartości odżywcze.

   Kasza jęczmienna, jak sama nazwa wskazuje, produkowana jest z ziarna jęczmienia zwyczajnego. Na polskim rynku możemy spotkać pięć głównych rodzajów. Do produkcji kasz jęczmiennych wykorzystuje się ziarno wyrównane, szkliste, o cienkiej łusce, jasnym bielmie i dużej zawartości białka. Dowiedzmy się trochę więcej o tej wartościowej kaszy.

Rodzaje kaszy jęczmiennej

   Główny polski podział obejmuje 5 rodzajów kaszy jęczmiennej i wyróżniamy kasze

Pęczak - to całe ziarno pozbawione łuski. Kasza pęczak jest stosunkowo duża; zawiera sporo witamin i minerałów dzięki temu, że jej ziarno nie jest podzielone na mniejsze części.  Jest najbardziej wartościowa odżywczo ze wszystkich rodzajów kaszy jęczmiennych.

Pęczak jęczmienny kujawski (pęczak obtaczany) - także zawiera całe ziarno, ale ma nieco mniej wartości odżywczych, ponieważ przed wypuszczeniem do produkcji jest obłuszczany i polerowany.

Wiejska (łamana) - to po prostu rozdrobniony pęczak. Kasza wiejska nie jest polerowana, dzięki czemu zachowuje swoje cenne wartości odżywcze. Występuje w trzech rodzajach: jako kasza drobna, średnia i gruba.

Perłowa (mazurska) - to rozdrobniony pęczak poddawany polerowaniu. Występuje w trzech rodzajach: jako kasza drobna, średnia i gruba.

Perłowa prażona - to po prostu łamany pęczak, który poddaje się prażeniu. Kasza podpraża się po to, by skrócić czas jej gotowania.



Kasza jęczmienna - właściwości odżywcze i lecznicze

   Kasza jęczmienna jest dobrym źródłem witaminy B9 (folianów). Witamina B9 odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jest ona szczególnie istotna dla rozwoju płodu - niedobory witaminy B9 mogą prowadzić do rozszczepu kręgosłupa czy bezmózgowia. Ponadto witamina B9 wspiera procesy trawienne (bierze udział przy tworzeniu się kwasów żołądkowych). Kasza jęczmienna jest również dobrym źródłem innych witamin z grupy B, w tym m.in. witamin B1, B2, B3, B5 oraz B6. Witamina B1, nazywana też tiaminą, wpływa m.in. na nerwy. Jej niedobory mogą prowadzić do depresji, pogorszenia pamięci u osób chorych na Alzheimera i powstawania schorzeń układu nerwowego. Warto wiedzieć, że nawet niewielki niedobór tiaminy może znacząco wpływać na zdrowie. Główne role witaminy B2 (ryboflawiny) to przede wszystkim dbanie o wzrok, właściwe funkcjonowanie układu nerwowego oraz kondycja błon śluzowych i skóry. Dodatkowo bierze ona również udział w przemianie białek i węglowodanów. Witamina B3 jest nazywana też niacyną, a czasem można spotkać ją pod nazwą witamina PP. Bierze ona udział w przemianach metabolicznych mających na celu uwalnianie energii, uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, oddziałuje korzystnie na system nerwowy i stan psychiczny, poprawia ukrwienie skóry i kondycję włosów. Witamina B5 bierze udział w syntezie cholesterolu w organizmie oraz ma znaczący wpływ na stan włosów, skóry i paznokci. Niedobory kwas pantotenowego prowadzą do łysienia, pękania kącików ust i rozdrażnienia. Witamina B6 chroni organizm przed rozwojem miażdżycy, bierze również udział w metabolizmie węglowodanów. Jej niedobór może doprowadzić do anemii.

   Kasza jęczmienna jest również bardzo dobrym źródłem cennych minerałów. Można w niej znaleźć m.in. magnez, fosfor, selen, żelazo, cynk, krzem, miedź i mangan. Magnez to bardzo ważny pierwiastek, który pełni wiele ról w organizmie - jego niedobory mogą prowadzić do zawrotów głowy, drżenia mięśni, zwapnienia chrząstek i zmniejszenia odporności. Fosfor buduje kości i zęby, ale też ma wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. Selen to silny przeciwutleniacz, ważny również dla funkcjonowania układu odpornościowego i tarczycy. Żelazo transportuje tlen do komórek i wykazuje działanie antyoksydacyjne. Jego niedobory mogą doprowadzić do anemii. Cynk to ważny pierwiastek dla zdrowia włosów, skóry i paznokci; jest także istotny dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Krzem to rzadko spotykany w żywności minerał, który odpowiedzialny jest za w tkankę łączną, z której zbudowane są ścięgna, błony śluzowe, ściany naczyń krwionośnych, zastawki serca, skóra i układ kostno-stawowy. Miedź, podobnie jak żelazo, bierze udział przy transportowaniu tlenu, a dodatkowo też ma duży wpływ na pracę mózgu. Mangan z kolei buduje kości i wpływa na produkcję tyroksyny. Jego niedobory wiążą się z osteoporozą, zmęczeniem i rozregulowaniem pracy tarczycy.

   Kasza jęczmienna jest również bardzo dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Błonnik ułatwia wypróżnianie i wpływa na stabilizację stężenia glukozy we krwi. Ponadto przyspiesza usuwanie toksyn z organizmu. Kasza jęczmienna jest też bardzo dobrym źródłem wartościowego beta glukanu (jest on składnikiem ww. błonnika), który charakteryzuje się wysoką aktywnością biologiczną i przyczynia się min. do obniżenia zawartości cholesterolu LDL we krwi oraz pomaga unormować poziom glukozy we krwi.

   Na podstawie swoich wartości odżywczych i właściwości zdrowotnych kaszę jęczmienną można szczególnie polecić osobom:

- które mają podwyższony poziom cholesterolu LDL i borykającym się z miażdżycą
- z problemami ze wzrokiem, problemami skórnymi i z problemami z włosami
- cukrzykom
- żyjącym w stresie
- odchudzającym się

Porównanie kalorii i wartości odżywczych kaszy jęczmiennej pęczak - niegotowanej (suchej) i gotowanej

Wartości w przeliczeniu na 100 g produktu

Zastosowanie w kuchni kaszy jęczmiennej

   Kaszę jęczmienną najczęściej kojarzy się nam jako nieodzowny składnik krupniku, ale nie jest to jej jedyne zastosowanie. Kasza jęczmienna stanowi dodatek do dań mięsnych, wegetariańskich. Wykorzystywana jest do deserów, zup mlecznych, zapiekanek, do nadziewania gołąbków oraz naleśników, faszerowania warzyw (np. papryki czy bakłażana). Jest nieodzownym składnikiem pieczeni rzymskiej. Nieugotowaną kaszę dodaje się do mięs w trakcie duszenia.



Ciekawostki o kaszy jęczmiennej

→ Najczęściej sprzedawaną kaszą jęczmienna jest kasza jęczmienna perłowa
→ Aby kasza była bardziej sypka, warto przed ugotowaniem podprażyć ją lekko na patelni
→ Przed gotowaniem należy opłukać ziarna. Następnie do gotującej się wody w proporcji 1:2,5 wsypać kaszę. W tej proporcji uzyskujemy kaszę w wersji sypkiej. W wersji kleistej należy wsypać 1 porcję kaszy na 3,5 porcje wody. Im grubsza kasza, tym dłużej powinno się ją gotować. Maksymalny czas to 45-60 minut. Po wyłączeniu źródła ciepła należy zostawić kaszę pod przykryciem na 10 minut
→ Według obowiązujących norm jakościowych barwa kasz jęczmiennych powinna być jasnoszara z odcieniem od zielonkawego do żółtawego, o swoistym zapachu i smaku - dopuszcza się zawartość ziaren z odcieniem brązowym w ilości nie większej niż 10%
→ Odpowiednio przygotowany pęczak jest popularną przynętą dla ryb łowionych na wędkę
→ Jęczmień zawiera gluten, tak więc kasza jęczmienna jest jego źródłem
→ Kasza jęczmienna po angielsku to Pearl barley groats, po francusku - Orge perlé, po niemiecku - Graupen, po hiszpańsku - Cebada perlada