Kawa zbożowa - właściwości, rodzaje i wpływ na zdrowie

   Smak kawy zbożowej wielu z nas pamięta jeszcze z okresu dzieciństwa. Często podawana była (i nadal jest) np. w przedszkolach. Choć z czasem najczęściej "przerzucamy się" na kawę kofeinową, gdyż działa ona pobudzająco, kawa zbożowa wciąż ma swych amatorów i stanowi miłą odskocznię od zapachu i smaku tej typowej.

   Czy warto pić kawę zbożową? Jeśli nie codziennie, to chociaż raz na jakiś czas? Absolutnie tak! Napoje tego typu mają bowiem bardzo wiele pozytywnych właściwości. Są też - co tu dużo mówić? - naprawdę pyszne.

Czym jest kawa zbożowa?

   Kawa zbożowa to naturalny napój przygotowywany z prażonych nasion wybranych zbóż - najczęściej żyta i jęczmienia ewentualnie orkiszu, pszenicy - oraz niekiedy, różnego rodzaju dodatków, takich jak cykoria, burak cukrowy czy przyprawy korzenne. Kawy zbożowe nie zawierają konserwantów i barwników, niemniej niekiedy wzbogacane są w wybrane witaminy czy minerały (np. magnez).

   Kawy zbożowe mają najczęściej postać napojów typu instant (rozpuszczalnych), niemniej na rynku odnaleźć można również takie, które parzy się tak, jak herbatę, tj. poprzez zalanie torebeczki z aromatyczną mieszanką gorącą wodą.



Kawa zbożowa a kawa kofeinowa

   Kawa zbożowa w znacznym stopniu różni się od tej typowej. Po pierwsze, nie zawiera kofeiny, a więc nie podnosi ciśnienia (stąd może być spożywana przez osoby cierpiące na nadciśnienie). Nie wykazuje też, tym samym, pobudzającego działania, a więc może być pita nawet wieczorem.

   Jeśli chodzi o smak kawy zbożowej, to niekiedy przypomina ona smak tej tradycyjnej, a niekiedy bardzo się od niego różni. Wszyscy miłośnicy kawy kofeinowej doskonale wiedzą o tym, iż różne jej odmiany można rozpoznawać po smaku i aromacie. Dokładnie ta sama zasada tyczy się kaw zbożowych. W zależności od tego, który jej rodzaj będziemy porównywać z wybranym rodzajem kawy kofeinowej, otrzymamy różne konkluzje czy różne wrażenia.

   Kawa zbożowa, niemniej, jest zawsze bardzo smaczna. Można ją dosładzać, dodawać do niej mleko, cynamon, śmietankę itd.  Bardzo lubią ją również dzieci, którym to bez obaw można ją podawać - w przeciwieństwie do kawy kofeinowej, której pod żadnym pozorem nie powinny pić. Co więcej, "zbożówka" nie jest szkodliwa nawet dla kobiet w ciąży i ich nienarodzonych jeszcze pociech.

   Kolejną zaletą kaw zbożowych jest to, że nie podrażniają one śluzówki żołądka, dzięki czemu mogą być spożywane przez osoby cierpiące na np. chorobę wrzodową.



Właściwości kawy zbożowej

   Kawy zbożowe:

- są napojami niskokalorycznymi
- są źródłem błonnika pokarmowego
- wspomagają perystaltykę jelit
- obniżają poziom złego cholesterolu we krwi
- wspomagają wydzielanie żółci
- łagodzą podrażnienia śluzówek układu pokarmowego
- hamują uczucie głodu
- nie wypłukują z organizmu magnezu
- są źródłem wielu witamin i minerałów (w tym fosforu, potasu, cynku, żelaza, witamin z grupy B)
- wspomagają układ nerwowy
- są źródłem szybko przyswajalnych węglowodanów
- nie zakwaszają organizmu
- mają działanie probiotyczne (mowa tu o kawach zbożowych z dodatkiem cykorii zawierającą inulinę i osobno dodawanej inuliny)
- wykazują działanie antyoksydacyjne (dzięki wysokiej zawartości polifenoli).

   Jak widać, kawy zbożowe mają niezwykle wiele pozytywnych właściwości. Porównując je z tymi wykazywanymi przez kawę kofeinową, powiedzieć trzeba, iż na tym polu z pewnością z nią wygrywają.



Wady kawy zbożowej

   Choć kawa zbożowa jest napojem bardzo zdrowym i wartościowym odżywczo, nie jest pozbawiona wad. Po pierwsze, jako że jest produktem składającym się z poddanych obróbce termicznej ziaren zbóż, ma wysoki indeks glikemiczny. Na jej spożywanie powinni więc uważać przede wszystkim cukrzycy. Poza tym, kawa zbożowa jest produktem zawierającym gluten, stąd unikać muszą jej osoby cierpiące na celiakię. Wyjątkiem od tej reguły jest np. kawa żołędziówka, która jest produktem bezglutenowym.



Kawa zbożowa a odchudzanie

   Kwestia udziału kawy zbożowej w diecie odchudzającej jest kwestią sporną. Z jednej strony zawiera ona pobudzające i regulujące metabolizm oraz perystaltykę jelit składniki, a także, wbrew pozorom, jest dość sycąca, niemniej z drugiej ma, jak to zostało wspomniane, wysoki indeks glikemiczny, który to charakteryzuje przecież produkty, których w czasie odchudzania należy unikać niemal jak ognia. Jak więc brzmi odpowiedź na pytanie o to, czy kawa zbożowa może być spożywana przez osoby walczące z nadmiarem kilogramów? Można sformułować ją w ten sposób: nie ma produktu, który w magiczny sposób sprawi, iż schudniemy, i nie ma też takiego, który, spożywany w rozsądnych ilościach, proces odchudzania zahamuje (szczególnie, że nie mówimy tu o słodyczach, lecz produkcie naturalnym i bogatym odżywczo). Tak więc, nawet jeśli walczymy z nadwagą, nie musimy wystrzegać się kawy zbożowej. Pijmy ją z umiarem i w towarzystwie niezbyt tłustych dodatków, gdyż połączenie węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym oraz tłuszczu sprzyja przybieraniu na wadze.



Jak przygotowywać kawę zbożową?

   Kawę zbożową możemy bądź zalewać wrzątkiem czy gorącą wodą, bądź gotować na wolnym ogniu. Ta druga metoda pozwala na wydobycie z napoju głębszego aromatu.

   Kawa zbożowa może być spożywana tak na gorąco (sama lub jako baza do cappuccino), jak i na zimno, np. po połączeniu z zimnym mlekiem i kostkami lodu. Taka bezkofeinowa Ice Coffee z pewnością stanie się w upalne letnie dni jednym z ulubionych napojów nie tylko dzieci!



Rodzaje kawy zbożowej

   Na rynku dostępnych jest wiele kaw zbożowych. Różnią się między sobą tak surowcem z którego zostały wyprodukowane, jak i formą. Wyróżnia się bowiem:

- kawy zbożowe rozpuszczalne (np. Inka, Caro, Grande, Celinka)
- kawy zbożowe granulowane (np. Poranna)
- kawy zbożowe ekspresowe (w torebkach) (np. Anatol)
- kawy zbożowe sypane (np. Kujawianka, Żołędziówka).

   Z jakich zbóż są produkowane? Tu znów wielka różnorodność:

- Anatol (skład: cykoria, żyto)
- Breakfast (skład: jęczmień, żyto)
- Caro (skład: jęczmień, słód jęczmienny, cykoria, żyto)
- Celinka (skład: jęczmień, żyto, pszenica)
- Cykoria (skład: prażona cykoria, żyto, buraki cukrowe)
- Inka (skład: jęczmień, żyto, cykoria, buraki cukrowe)
- Kujawianka (skład: jęczmień, żyto, cykoria, buraki cukrowe)
- Poranna (skład: ekstrakt z jęczmienia i żyta)
- Żołędziówka (skład: prażone żołędzie (98%), kardamon, imbir, cynamon, goździki)

   Wyróżnia się również kawy zbożowe produkowane z dodatkiem pozyskiwanej z cykorii inuliny. W takiej odsłonie występuje np. Inka. Warto również zwrócić uwagę na takie produkty, jak np. Cykorianka czy Ricoré, które stanowią połączenie zwykłej kawy i cykorii, oraz kawę Śniadaniowa, która jest połączeniem kawy zwykłej i zbożowej.

   Która kawa zbożowa jest najlepsza? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy musi sam przekonać się, jakie połączenie składników kaw zbożowych najbardziej odpowiada jego kubkom smakowym. Całe szczęście w większości przypadków zakup kawy zbożowej nie wiąże się z dużymi kosztami, stąd warto, po prostu, próbować.



Ciekawostki o kawie zbożowej

→ Pierwsza fabryka kawy zbożowej w Polsce powstała w roku 1818 we Włocławku, założona została przez braci Ferdynanda i Wilhelma Bohm
→ Największą popularnością kawa zbożowa zaczęła cieszyć się podczas I wojny światowej
→ W czasach PRL-u kawa zbożowa była pogardliwie traktowanym zamiennikiem niedostępnej w sklepach kawy naturalnej
→ Mniej popularne gatunki kawy zbożowej zawierają w sobie również np. korzeń mniszka lub suszone figi
→ W niektórych regionach substytuty kawy przygotowuje się również z nasion kozieradki czy łubinu
→ Kawa zbożowa w języku angielskim to roasted grain beverage lub też grain coffee