Dzisiaj jest: Piątek, 29.03.2024 Imieniny: Wiktora i Eustachego



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Kuchnia pięciu przemian - czyli odżywianie w medycynie chińskiej


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Kuchnia pięciu przemian - czyli odżywianie w medycynie chińskiej


   Tradycyjna medycyna chińska traktuje człowieka jako całość - wszystkie układy i organy, wszystko co robi, jego styl życia, środowisko, odżywianie, jego emocje, życie wewnętrzne etc. łączą się ze sobą tworząc niepowtarzalną jednostkę. Taką jednostką jest każdy z nas. W medycynie chińskiej, co zostało już zasygnalizowane, ważnym elementem jest dieta. Odżywianie zgodnie z zalecanymi przez nią zasadami prowadzić ma do długiego życia w zdrowiu. Co więcej, to naprawdę działa! ...



Odżywianie w medycynie chińskiej - podstawy

   Dieta zgodna z zasadami medycyny chińskiej to dieta oparta na tzw. systemie pięciu przemian. Dla niektórych niewtajemniczonych nazwa ta zabrzmieć może jak jedna z promowanych przez celebrytów i ich dietetyków diet cud. Innych zaniepokoić może skojarzenie z jakąś ezoteryką - czym jest pięć przemian? Brzmi tajemniczo ...



   Jedno i drugie skojarzenie jest absolutnie błędne. Odżywianie według systemu pięciu przemian jest faktycznie skutecznym sposobem na zachowanie dobrej kondycji, zdrowia czy zgubienie zbędnych kilogramów, a jego zasady są w pełni zrozumiałe i dające się obronić na gruncie wiedzy o ludzkim ciele i dietetyce, jaką aktualnie dysponujemy. Różnica jest taka, że zostały odkryte przez chińskich lekarzy jeszcze na długo zanim my zaczęliśmy poddawać produkty spożywcze oraz konsumentów badaniom w laboratoriach ...

   System pięciu przemian proponuje w pełni kompleksowe podejście do kwestii odżywiania. Pojedyncze składniki, co oczywiste, mają swój partykularny wpływ na konkretne organy czy układy, ale tylko kompozycja ich wszystkich w połączeniu z wyjściowym stanem ciała daje całkowity obraz stanu organizmu i ma na niego wpływ.



Pięć przemian

   Filozofia kuchni pięciu przemian sprowadza się głównie do twierdzenia, że każdy posiłek powinien zawierać w sobie odpowiednio zbilansowane wszystkie pięć smaków: słodki, słony, gorzki, kwaśny oraz ostry. Każdy z nich ma określone właściwości, jest jakąś przemianą (np. smak kwaśny jest przemianą Drzewa). Nadmiar któregokolwiek ze składników, tj. którejkolwiek przemiany, ma negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu.

   By posiłek był dobrze zbilansowany pod względem przemian, nie wolno zapomnieć, przy okazji jego komponowania, o jednej podstawowej zasadzie: jadamy głównie produkty sezonowe, pochodzące z regionu, w którym żyjemy. Stąd np. lepiej jest zjeść jabłko czy śliwkę niż np. ananasa. Odżywianie ma nierozerwalny związek z naszym życiem codziennym, z naszym środowiskiem.



Żywioły, przemiany, pory roku, smaki

   Chińczycy uważają, że człowiek jest częścią natury, więc dostosowali sposób odżywiania do jej cykli. Porom roku odpowiada pięć żywiołów, inaczej przemian, czyli: Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda, a do żywiołów przyporządkowanych jest odpowiednio pięć smaków: Kwaśny, Gorzki, Słodki, Ostry i Słony, również do ww. żywiołów przyporządkowanych jest kolejno pięć pór roku: Wiosna, Lato, Późne lato, Jesień i Zima.

   Produkty należące do elementu Drzewa kierują energię do wewnątrz i w dół ciała, co sprzyja utrzymaniu równowagi i odpowiedniego przepływu płynów ustrojowych w organizmie. Ta przemiana odpowiada za sprawne funkcjonowanie wątroby oraz woreczka żółciowego.

   Produkty należące do elementu Ognia kierują energię w dół, przyspieszając przemianę materii i podnosząc temperaturę ciała. Przemiana ma ogromny wpływ na jelito cienkie i serce.

   Produkty należące do elementu Ziemi harmonizują energię, odżywiają i nawilżają, przemiana ma również wpływ na pracę żołądka i śledziony.

   Produkty należące do elementu Metal kierują energię ku górze i na zewnątrz, oswobadzają zastój, uwalniają szkodliwe substancje z organizmu i wpływają na pracę jelita grubego i płuc.

   Produkty należące do elementu Woda usprawniają pracę organów odpowiadających za sprawne wydalanie płynów z ciała. Energia zawarta w takich potrawach kieruje się w głąb organizmu, oswobadza zastój, wzmacnia kości, usprawnia pracę nerek i pęcherza moczowego.

   Każda z przemian jest dodatkowo podzielona na pięć grup termicznych: gorącą, ciepłą, neutralną, chłodną i zimną, które wzmacniają działanie pożywienia i jego wpływ na organizm. Gorące pobudzają, wysuszają i rozgrzewają organizm, ciepłe pobudzają aktywność, neutralne dodają energii, równoważą pracę narządów, wspomagają odzyskanie równowagi, chłodne sprzyjają budowie krwi i płynów odżywczych ciała, zimne nawilżają i ochładzają, chronią przed gorącym.

   Zabierając się do gotowania dowolnej potrawy sprawdzasz, do którego żywiołu należą produkty i zachowujesz kolejność przemian. Najłatwiej zacząć gotować czy smażyć od przemiany ognia - to gorąca woda, czy rozgrzana patelnia. Potem kolejno drewno, ogień, ziemia, metal i woda. Nie musisz przechodzić całego cyklu, choć jest to zalecane. Ale możesz też przejść cały cykl nawet kilka razy w poszukiwaniu pożądanego smaku potrawy. Dodajesz wtedy tylko małe ilości produktów odpowiadające przemianom, najczęściej przypraw, które usprawniają trawienie.



Podział produktów w kuchni pięciu przemian

Drzewo (smak kwaśny, wiosna)

Gorące:
brak
Ciepłe: kwaśne wiśnie, koperek, natka pietruszki, ocet balsamiczny, ocet winny, ocet ryżowy, mięso z kurczaka, mięso z kury
Neutralne: bulgur, orkisz, twaróg, drożdże
Chłodne: kuskus, pszenica, płatki pszenne, zakwas chlebowy, botwinka, kapusta kiszona, kiełki lucerny, ogórki kiszone, pomidory, roszponka, szczaw, warzywa marynowane, sos sojowy, zarodki, agrest, borówka, kwaśne brzoskwinie, cytryny, jagody, granat, kwaśne jabłka, niedojrzałe owoce, pomarańcze, kwaśny grejpfrut, dzika róża, poziomka, mandarynka, mango, porzeczki, śliwki, truskawki, biały ser, kwaśna śmietana, estragon, melisa, soki owocowe, szampan, białe wina, herbaty owocowe
Zimne: rabarbar, kiełki fasoli mung, ananas, piwo pszeniczne, mięso z kaczki, jogurt, kefir, zsiadłe mleko


Ogień (smak gorzki, lato)

Gorące: kozieradka, spirytus, grzane wino, baranina, jagnięcina, koźlęcina
Ciepłe: gorąca woda, kasza gryczana, prażone zboża, quinoa, bazylia, cząber, estragon, lubczyk, liść laurowy, majeranek, oregano, rozmaryn, tymianek, kurkuma, ser kozi, mleko kozie
Neutralne: brukselka, kawa zbożowa, karczoch, amarantus
Chłodne: żyto, sałata, rukola, radicchio, czarny bez, pigwa, bakłażan, szparagi, gorzki grejpfrut
Zimne: cykoria, endywia, sałata lodowa, herbata czarna, herbata zielona, kawa czarna


Ziemia (smak słodki, późne lato)

Gorące: cynamon, koper włoski
Ciepłe: smażona cebula, wiórki kokosowe, orzechy piniowe, orzechy włoskie, rodzynki, słodkie brzoskwinie, morele, czereśnie, czerwone winogrona, masło klarowane, olej rzepakowy, bataty, wanilia, słodkie wino, porto, miód pitny, kminek, sago
Neutralne: jajka, masło, winogrona, kasza jaglana, kaszka kukurydziana, ziemniaki, buraki, dynia, fasolka szparagowa, groch, groszek zielony, kalarepa, kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, marchewka, pietruszka, ananas, daktyle suszone, figi, śliwki suszone, papaja, boczniak, grzyby leśne, grzyby shitake, pestki dyni, orzechy laskowe, migdały, orzechy pistacjowe, sezam, słonecznik, orzechy ziemne, masło, cielęcina, wołowina, miód, melasa, mleko krowie
Chłodne: maliny, jeżyny, estragon, orzechy nerkowca, tofu, olej słonecznikowy, olej lniany, olej sojowy, olej z pestek winogron, oliwa z oliwek, siemię lniane, soki warzywne, jęczmień, chleb na drożdżach, brokuły, cukinia, kalafior, kapusta pekińska, bakłażan, pieczarki, papryka, seler, szpinak, banany, gruszki, słodkie jabłka, zielone winogrona, cukier, słodka śmietanka
Zimne: arbuz, mleko sojowe, ogórek, szparagi, awokado


Metal (smak ostry, jesień)

Gorące: anyż, curry, chili, goździki, gałka muszkatołowa, imbir suszony, pieprz, ziele angielskie, herbata Yogi, whisky, wódka
Ciepłe: mięso z dziczyzny, owies, cebula, szalotka, szczypior, por, ser mocno sfermentowany, sery pleśniowe, ser parmezan, czosnek, gorczyca, kardamon, kmin rzymski, chrzan, kolendra, majeranek, ostra papryka, pietruszka, świeży imbir, czarnuszka
Neutralne: gęsina, mięso z indyka
Chłodne: herbata miętowa, ryż brązowy, jęczmień, jarmuż, kalarepa, rzodkiew, rzodkiewka, seler naciowy
Zimne: brak


Woda (smak słony, zima)

Gorące: brak
Ciepłe: dorsz, flądra, homar, krewetki, łosoś, langusta, szproty, tuńczyk węgorz, ryby wędzone, okoń,
Neutralne: wieprzowina, karp, fasolka adzuki, soczewica, bób
Chłodne: ciecierzyca, fasolka mung, fasola suszona, soja, ostrygi, oliwki
Zimne: glony, miso, sól, małże, woda zimna, woda mineralna, woda źródlana



Odżywianie w medycynie chińskiej - dobre trawienie drogą do zdrowia!

   Procesy trawienne muszą przechodzić w sposób naturalny i bez żadnych problemów, byśmy czuli się dobrze oraz by składniki odżywcze zawarte w pożywieniu zostały przyswojone. Jedną z rzeczy, które zapewnić mają, zgodnie z zasadami chińskiej medycyny, prawidłowe trawienie, jest spożywanie posiłków ciepłych - by jedzenie zostało strawione musi zostać ogrzane do temperatury zbliżonej do temperatury ludzkiego organizmu. Jest to ogromny wysiłek energetyczny, którego oszczędzimy sobie, jeśli zjemy już coś ciepłego.

   Ważnym czynnikiem wspomagającym procesy trawienne jest również dokładne przeżuwanie każdego kęsa pokarmu. Do tego zalecenia dorobiono w pewnym sensie filozoficzną otoczkę, gdyż jeśli coś robimy, mamy robić to dokładnie i skupiać się tylko na tym, a więc jeśli jemy, to tylko jemy. Posiłek wydłuża się, czerpiemy z niego więcej radości i ... unikamy zaparć oraz wzdęć. Oto jak łączyć przyjemne z pożytecznym!



Nabiał

   Medycyna chińska uznaje produkty mleczne za wychładzające i przyczyniające się do powstawania "wilgoci" w organizmie. Jedzenie nabiału, głównie w połączeniu z innymi wychładzającymi produktami, jak np. owoce cytrusowe, zwiększa podatność na infekcje górnych dróg oddechowych, uszu, zatok etc. Ponadto, nabiał zmniejsza przyswajanie żelaza w jelicie.

   Eliminacja produktów mlecznych z diety nie prowadzi, zgodnie z zasadami chińskiej medycyny, do odwapniania kości. Jej zwolennicy twierdzą, że spożywanie bogatego w wapń nabiału wcale zapotrzebowania na ten pierwiastek nie zaspakaja, gdyż nie jest on z tego typu produktów przyswajany.



A co z mięsem?

   Skoro eliminujemy nabiał, od razu nasuwa się pytanie dotyczące możliwości spożywania mięsa, które jest przecież wzorcowym produktem odzwierzęcym. Czy mięso powinno się jadać? Jeśli tak, to w jakich ilościach? W jakiej formie? ...

   Mięsa czerwonego oraz drobiowego powinniśmy w diecie zgodnej z zaleceniami chińskich medyków unikać. Jeśli jednak nie możemy całkowicie wyeliminować go z diety, najlepszą formą wykorzystywania go w codziennym menu jest przygotowywanie na jego bazie wywarów (bulionów). Warto jednak jadać morskie ryby, gdyż są bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3.

   Zaniepokojonych ewentualną możliwością niedoborów białka płynących z eliminacji czy radykalnego ograniczenia mięsa w diecie uspakajamy - wprowadzenie do codziennego jadłospisu odpowiedniej ilości roślin strączkowych, bogatych w białko, oraz warzyw z powodzeniem zaspakaja dzienne zapotrzebowanie na ten składnik.



A gdy chce się pić ...

   najlepiej jest napić się przegotowanej wody. Dobrym pomysłem będzie również owocowy kompot (oczywiście niesłodzony) czy herbata (również bez cukru). W przypadku napojów również obowiązuje nas zasada podgrzewania wszystkiego, co trafia do żołądka. Poleca się więc picie napojów ciepłych.



Słodkości w odstawkę!

   Cukier ma działanie pobudzające (buduje chi), które jednak szybko znika, a my chętnie sięgamy po kolejną słodką przekąskę. Wszystkie produkty przetworzone zawierające cukier mają, koniec końców, działanie polegające na tym, iż w organizmie gromadzi się "wilgoć". To kolejny termin, który wywoływać może ironiczne uśmiechy, ale chodzi tylko o to, że, gdy jemy słodkości, procesy zachodzące w naszym organizmie, w tym tez procesy trawienne, zostają zaburzone i rozregulowane. "Wilgoć" w organizmie prowadzić ma również do nadwagi. Cóż, jak wiemy, spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym właśnie tak się kończy, więc tu znowu nauka staje w obronie zasad chińskich medyków.



Czego jeszcze unikać?

   Unikamy dodatkowo produktów z białej mąki, gdyż nie dostarczają nam błonnika, brak którego przyczynia się do kłopotów z zaparciami. Wszystko, co przetworzone i oczyszczone, czyli wszystko o wysokim indeksie glikemicznym, konserwy, zupy w proszku, mrożonki jest niewskazane. Dania gotowe, słodycze etc. dostarczają nam ponadto różnego rodzaju substancji toksycznych, które mają negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu.

   Z diety eliminujemy również sól, gdyż niszczy ona nasz zmysł smaku. Z takim twierdzeniem nie mogą, z pewnością, nie zgodzić się osoby, które kiedyś z jakiś powodów przestały wykorzystywać sól do przyprawiania potraw - dopiero, gdy odzwyczaimy się od solonych dań zaczynamy czuć, tak naprawdę, jaki smak mają warzywa czy zioła.



Odżywianie w medycynie chińskiej a rozkład posiłków

   Według medycyny chińskiej liczy się nie tylko to, co jemy, ale również o jakich porach i w jakich proporcjach będziemy spożywać konkretne produkty. Tu znów ujawnia się kompleksowe podejście do codziennej diety i stylu życia.

   Śniadanie powinno stanowić najważniejszy posiłek dnia. Zjedzenie śniadania jest absolutnie konieczne, zgodnie z zasadami diety Pięciu Przemian, by wszystkie funkcje organizmu mogły zostać przeprowadzone, a aktywność na wysokich obrotach rozpoczęta. Śniadanie jemy najpóźniej około godziny 9 rano. Może się ono składać np. z pełnoziarnistych produktów zbożowych, najlepiej, co już zostało powiedziane, gotowanych, czy raczej po prostu "na ciepło", a więc dobrym pomysłem na śniadanie będzie np. owsianka, gotowana kasza gryczana, jajecznica na maśle klarowanym etc. Jako dodatki wykorzystywać można suszone owoce czy np. orzechy, zioła, szczypiorek w zależności od upodobań. Zimą dobrze jest przygotowywać śniadania z dodatkiem rozgrzewającego cynamonu czy imbiru. Nieodpowiednio dobrane produkty na śniadanie ściągają energię życiową w dół i obciążają przemianę materii, czyli nie dodają siły, a wprost przeciwnie. Człowiek po takim śniadaniu będzie miał niechęć do wysiłku i pracy.

   Kolejny posiłek jadamy około południa. Powinien składać się z warzyw, najlepiej sezonowych, oraz produktów dostarczających białka, a więc np. roślin strączkowych.

   Kolacja powinna składać się z warzyw bądź owoców. Ma być przede wszystkim lekkostrawna, gdyż zalegające w jelitach resztki pokarmowe gniją i zatruwają nasz organizm. Kolację jadamy najpóźniej 4 godziny przed snem (tutaj widzimy odejście od tradycyjnego paradygmatu mówiącego o tym, że 2 godziny są wystarczającą odległością w czasie). Dzięki temu unikniemy również problemów ze snem.



Odżywianie zgodne z medycyną chińską - zalety

   Odżywianie zgodne z zasadami chińskiej medycyny jest możliwe do wprowadzenia w życie nawet przez osoby żyjące w naszej strefie klimatycznej. Zalecane przez jej zasady produkty można bez żadnego problemu kupić w większości sklepów. Te, którymi urozmaicić można codzienne menu, dostępne są w sklepach z żywnością ekologiczną czy produktami z różnych stron świata.

   Dieta, o której była mowa, jest stosunkowo prosta i nie wymaga od nas spędzania długich godzin w kuchni czy wertowania książek kucharskich w poszukiwaniu ciekawych przepisów. Przygotowywanie bardziej wyszukanych posiłków zgodnych z jej założeniami jest jednak również możliwe, więc wszystkie osoby, które lubią eksperymentować w kuchni i mają na to czas, nie muszą przejmować się ewentualną monotonią menu.



   Jak widać, odżywianie zgodne z zasadami medycyny chińskiej opiera się na produktach sezonowych i naturalnych. Jesteśmy częścią świata przyrody i to produktami z natury pochodzącymi powinniśmy się odżywiać, by nie zaburzać harmonii naszego własnego ciała.




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5.00 Ocen: 17


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE