Kukurydza (łacińska nazwa Zea mays subsp. mays) to bardzo wartościowe pod względem odżywczym warzywo, jedno z pierwszych hodowanych na dużą skalę roślin przez człowieka. Ojczyzną kukurydzy jest Ameryka Środkowa i Południowa. Wiadomo, że co najmniej 7 tysięcy lat temu warzywo to było podstawą w menu starożytnych plemion: Azteków, Inków oraz Majów.
Do Europy kukurydzę przywiózł w XVI wieku Krzysztof Kolumb. Pojawienie się jej na ziemiach polskich datowane jest na XVIII wiek. Największą popularnością konsumpcyjną cieszy się kukurydza cukrowa. Obecnie najwięksi producenci kukurydzy na świecie to: Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia i Meksyk, natomiast w Europie to Francja, Ukraina i Węgry.
|
|
Częścią użytkową kukurydzy jest kolba, czyli owoc złożony z licznych mięsistych złocistych lub żółto złocistych ziarenek. Jest rośliną jednoroczną wytwarzającą wzniesione, pojedyncze źdźbło, wysokości od 0,5 do 2,5 m. Pod ziemią tworzy system korzeniowy, sięgający od 1 do 2 m w głąb gleby. Kukurydza cukrowa lubi ciepło. Kiełkuje i rośnie w temperaturze powyżej 10°C i jest wrażliwa na przymrozki. W Polsce kukurydza jest hodowana głównie na Kujawach i w Wielkopolsce. Dobrze udaje się w latach ciepłych, słonecznych i suchych. Przemysłowo kukurydza wykorzystywana jest w przemyśle paszowym, spirytusowym, piwowarskim, olejarskim oraz cukierniczym. Ponadto stanowi cenny surowiec w przemyśle papierniczym, farmaceutycznym i chemicznym. Kukurydza posiada również ogromy potencjał jeśli chodzi o możliwości produkcji energii. Kolby kukurydzy zbiera się ręcznie lub za pomocą specjalnych kombajnów w sierpniu i we wrześniu. Nasiona muszą być w pełni wykształcone, ale jeszcze miękkie i soczyste, gdyż wówczas mają najwięcej cukru.
Wartości odżywcze kukurydzy cukrowej
Kukurydza to w dużej mierze skrobia i białko (niepełnowartościowe), ale najbardziej cenimy tę roślinę jako dobre źródło witamin: A, C, B1, B2, PP, B6, B9 (kwasu foliowego), B5 (kwasu pantotenowego), minerałów takich jak: potas, magnez i mangan oraz błonnika pokarmowego. Kukurydzę warto wspomnieć dla kombinacji przeciwutleniaczy innych jak witamina C i A czyli witaminy E i selenu. Warto również wspomnieć o naturalnym barwniku kukurydzy - zeaksantynie. Związek ten przynosi dobre efekty w profilaktyce chorób nowotworowych, zwłaszcza jeśli chodzi o raka prostaty, jelita grubego i raka piersi. Osoby jedzące regularnie świeżą kukurydzę będą też rzadziej cierpiały na choroby dróg moczowych. Należy więc pamiętać, że najzdrowsze są świeże kolby kukurydzy.
Zastosowanie w sztuce kulinarnej
Jest ona bardzo chętnie przez nas spożywana jako kolba - ugotowana w lekko osolonej wodzie i polana masłem (kupujemy ją jako świeżą lub mrożoną) lub grillowana lub w formie konserwy jako pojedyncze ziarenka w słonawej zalewie. Kukurydza konserwowa stanowi cenny dodatek przede wszystkim do sałatek. Można sporządzać z niej również kremowe zupy. Bardzo znaną przekąską uzyskiwaną z ziaren kukurydzy jest popcorn - czyli prażona kukurydza uzyskiwana w wysokiej temperaturze.
Z kukurydzy wytwarzane są inne produkty, które mają szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym takie jak: mąka kukurydziana, kasza czy też olej kukurydziany. Z kukurydzy a w zasadzie z jej odpadów wytwarza się również cieszący się złą sławą syrop glukozowo-fruktozowy, jest on jednak uzyskiwany w wyniku szeregu długich procesów technologicznych, przez co z kukurydzą nie ma on już wiele wspólnego. Warto wspomnieć jeszcze o mące kukurydzianej które nie posiada w swoim składzie glutenu co, z żywieniowego punktu widzenia, stanowi ogromną zaletę. Gluten jest białkiem występującym w naszych rodzimych zbożach: pszenicy, życie i jęczmieniu. Alergia na gluten powoduje konieczność eliminacji z diety wyrobów z wyżej wymienionych zbóż. Podobnie chorzy na celiakię czyli trwałą nietolerancję glutenu również muszą przestrzegać diety bezglutenowej. W wyrobach bezglutenowych, oznaczonych symbolem przekreślonego kłosa, produkty glutenowe zastępuje się produktami na przykład z kukurydzy.
Kalorie i wartości odżywcze - kukurydza ziarno
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 88 kcal / 368 kJ |
Białko | 3,02 g |
Tłuszcz ogółem | 0,78 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,119 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,227 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,366 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,011 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,355 g |
Węglowodany | 20,71 g |
Błonnik pokarmowy | 2,1 g |
Witamina A | 195 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,08 mg |
Witamina K1 | 0,3 µg |
Witamina C | 6,4 mg |
Witamina B1 | 0,083 mg |
Witamina B2 | 0,068 mg |
Witamina B3 (PP) | 1,739 mg |
Witamina B6 | 0,168 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 36 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,361 mg |
Wapń | 4 mg |
Żelazo | 0,42 mg |
Magnez | 18 mg |
Fosfor | 70 mg |
Potas | 213 mg |
Sód | 3 mg |
Cynk | 0,38 mg |
Miedź | 0,04 mg |
Mangan | 0,12 mg |
Selen | 0,7 µg |
Fluor | 14,6 µg |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |
Kalorie i wartości odżywcze - kukurydza z puszki (konserwowa)
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 79 kcal / 331 kJ |
Białko | 2,46 g |
Tłuszcz ogółem | 1,11 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,161 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,223 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,415 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,018 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,397 g |
Węglowodany | 17,77 g |
Błonnik pokarmowy | 1,9 g |
Witamina A | 45 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,07 mg |
Witamina K1 | 0 µg |
Witamina C | 1,6 mg |
Witamina B1 | 0,016 mg |
Witamina B2 | 0,027 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,712 mg |
Witamina B6 | 0,168 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 356 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,355 mg |
Wapń | 4 mg |
Żelazo | 0,55 mg |
Magnez | 13 mg |
Fosfor | 47 mg |
Potas | 138 mg |
Sód | 186 mg |
Cynk | 0,34 mg |
Miedź | 0,05 mg |
Mangan | 0,11 mg |
Selen | 0,7 µg |
Fluor | ~ |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |