Menopauza a andropauza - jak przebiega przekwitanie kobiet, a jak mężczyzn?

   W organizmie kobiet i mężczyzn po około 50. roku życia zachodzi wiele zmian. Menopauza, czyli objawy żeńskiego przekwitania dotykają każdą dojrzałą kobietę, nie zważając na zdrowie i styl życia. Natomiast andropauza nie dotyczy wszystkich mężczyzn, a koncentruje się tylko na tych, którzy wiodą niezdrowy tryb życia. Na czym polega menopauza i andropauza? Poznaj typowe objawy żeńskiego i męskiego klimakterium.

   Kobiety i mężczyźni starzeją się nieco inaczej. Przekwitanie to zmiany pojawiające się w organizmie wraz z wiekiem. Oszacowano, że Polki żyją przeciętnie o 8 lat dłużej niż Polacy. U panów natomiast oznaki starzenia są mniej namacalne. Ich skóra zawiera bowiem więcej elastyny i kolagenu, a więc starzeje się nieco później i delikatniej. Jest także o 25% grubsza niż u pań, a w związku z tym - bardziej jędrna. U kobiet po menopauzie skóra staje się mniej napięta, co prowadzi do powstawania zmarszczek. Następuje również ubytek masy mięśniowej. Także o osteoporozie mówi się zazwyczaj w aspekcie chorób kobiecych - według statystyk panowie po 50 roku życia cierpią na nią rzadziej. Nie ulega wątpliwości, że mężczyznom szybciej pogarsza się słuch, w dodatku ich układ pokarmowy jest bardziej podatny na schorzenia, takie jak: rak jelita grubego czy wrzody. Przyczyn ułomności związanych z andropauzą czy menopauzą szuka się głównie w obniżeniu produkcji hormonów: u mężczyzn - testosteronu, a u kobiet - estrogenów. U pań zmiany dają o sobie znać trochę wcześniej i są intensywniejsze, natomiast u panów symptomy uwidaczniają się później i są bardziej rozłożone w czasie. Jednak różnic pomiędzy męskim a żeńskim przekwitaniem jest znacznie więcej. Międzynarodowe Towarzystwo Menopauzy (IMS) i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustanowiły 18 października Światowym Dniem Menopauzy i Andropauzy. Celem tej inwencji jest podniesienie wiedzy wśród ludzi na temat łagodzenia przykrych objawów związanych z przekwitaniem, a także zwrócenie uwagi, że klimakterium to naturalny etap w życiu każdego człowieka (obniżenie ilości hormonów płciowych w pewnym wieku jest nieuchronne).

Przekwitanie u kobiet

   Kobiety w pewnym okresie swojego życia zaczynają doświadczać objawów menopauzy. Proces ten wiąże się z definitywnym wstrzymaniem czynności jajników, które wytwarzają estrogeny - hormony płciowe. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że klimakterium występuje przeważnie u pań w wieku 44-56 lat i trwa zwykle 4 lata. Na przedterminowe pojawienie się menopauzy (identycznie jak w przypadku andropauzy), wpływają stan zdrowia oraz jakość życia. Menopauzę przyspieszają: nieprawidłowa dieta, stres, stosowanie leków zmniejszających poziom hormonów płciowych, palenie tytoniu, a także niektóre schorzenia (np. cukrzyca). Terapia promieniowaniem, chemioterapia oraz zabieg usunięcia jajników również przyspieszą ten proces.



Objawy przekwitania u kobiety

   Pierwszą oznaką, że organizm przysposabia się do przejścia w stan menopauzy, jest zaniżanie się cyklu menstruacyjnego. Za sprawą wahań hormonalnych między miesiączkami niekiedy występują plamienia. Z biegiem czasu miesiączka całkowicie zanika i kobieta może doświadczać standardowych objawów menopauzy, do których należą:

- obrzęki oraz bóle kończyn dolnych,
- bóle i zawroty głowy,
- silne bóle piersi,
- zwiększone ciśnienie krwi,
- uderzenia gorąca,
- bóle w podbrzuszu i bóle pleców,
- wzmożona potliwość.

   Ponadto kobieta może odczuwać ogólne zmęczenie. Przyrost tkanki tłuszczowej i rozwój nadmiernego owłosienia również mogą dać o sobie znać. Nierzadko powstaje problem nietrzymania moczu, w związku z tym łatwiej o infekcje. Kobieta może odczuwać suchość pochwy oraz spadek libido. Podczas menopauzy także psychika ulega zachwianiu. Pojawiają się zaburzenia koncentracji i snu, a także wahania nastroju. Ocenia się, że z zaburzeniami depresyjnymi zmaga się nawet 57% kobiet w fazie przekwitania. W końcowym etapie menopauzy zupełnie wygasa kluczowa funkcja jajników, czego efektem jest niemalże całkowita regulacja gospodarki hormonalnej, jednak wtedy kobieta jest w większym stopniu narażona na rozwój chorób układu krążenia i osteoporozy.



Przekwitanie u mężczyzn

   W wielu przypadkach przykre objawy, jakie dotykają dojrzałych panów, są związane z andropauzą, czyli męskim przekwitaniem. Jak podaje Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy u mężczyzn, którzy ukończyli 50. rok życia, następuje spadek wytwarzania hormonów androgennych: dehydroepiandrosteronu, testosteronu czy melatoniny. Procesy związane ze starzeniem u panów nie przebiegają tak intensywnie, jak u pań, a u niektórych oznaki nie są nawet wcale odczuwane, w związku z tym męskie przekwitanie to nadal kwestia mniej rozpropagowana. Mimo to andropauza to niewątpliwy problem dotyczący zazwyczaj panów, którzy nadużywają alkoholu, prowadzą niezdrowy i mało aktywny tryb życia, często palą papierosy i źle się odżywiają. Nie mają także czasu na odpoczynek i nie wysypiają się. Objawy przekwitania częściej ujawniają się u pacjentów z podwyższonym poziomem cholesterolu, a także chorych na miażdżycę, cukrzycę i nadciśnienie tętnicze.



Objawy przekwitania

   Przekwitanie u mężczyzn różni się od przekwitania u kobiet i nie wszyscy panowie doświadczają skutków zaburzeń hormonalnych w identyczny sposób. Andropauza, czyli męskie klimakterium może objawiać się obciążeniami somatycznymi (zaburzenia snu, osłabienie organizmu, bóle, zaburzenia apetytu), naczyniowo-ruchowymi (kołatanie serca, uderzenia gorąca, wzmożona potliwość), psychicznymi (chwiejność nastroju, stany depresyjne, problemy z koncentracją) oraz seksualnymi (spadek libido, problemy z erekcją). W fazie przekwitania następuje także spadek masy kostnej i mięśniowej, wzrasta za to otyłość brzuszna. Może pojawić się nadciśnienie, miażdżyca, choroba wieńcowa, osteoporoza, przedwczesny wytrysk, cukrzyca, a także przerzedzenie owłosienia.



Menopauza i andropauza - co je łączy?

   W fazie klimakterium rewir emocjonalny może ucierpieć identycznie - bez względu na płeć. Pogorszenie samopoczucia, stany depresyjne czy kłopoty z pamięcią to sumaryczny punkt dla obu płci i mogą dotyczyć każdego. Z tego powodu właśnie o andropauzie czy menopauzie należy zastanawiać się szerzej niż tylko w ujęciu hormonalnej melancholii. Eksperci są jednomyślni co do tego, że korzyści przyniesie zdrowy styl życia, szczególnie rezygnacja z papierosów, ograniczenie używek, prawidłowa dieta i systematyczny wysiłek fizyczny. Nie ulega też wątpliwości, że palenie tytoniu przyspiesza zapoczątkowanie klimakterium, natomiast aktywność fizyczna niweluje objawy.