Pasternak - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Pasternak zwyczajny (Pastinica sativa) to białe, korzeniowe warzywo należące do rodziny selerowatych (podobnie jak popularna marchew i pietruszka). Nic więc dziwnego, że korzeń pasternaku tak często mylony jest z bardzo podobnym korzeniem pietruszki. Z tego też powodu pasternak kiedyś sprzedawany był przez handlarzy jako składnik tradycyjnej włoszczyzny. Jest jednak o wiele większy od swojej kuzynki pietruszki, a w smaku słodszy i łagodniejszy.

   Historia tego zapomnianego warzywa sięga starożytnego Rzymu i Grecji, gdzie wykorzystywano jego kulinarne i zdrowotne właściwości. Ludy słowiańskie jadały go zamiast kasz czy grochu, a król Polski Władysław Jagiełło sprowadził z Litwy na Wawel jedną z jego odmian, by móc cieszyć się jego smakiem zasiadając na tronie Polski. Jednak królowa Bona, sprowadzając do Polski ziemniaka sprawiła, że zdetronizował on pasternaka. Choć przez ostatnie dziesięciolecia zapomnieliśmy o tym wszechstronnym warzywie, to w ostatnich latach z powrotem zyskuje on na popularności. Jakie więc są jego wartości odżywcze i właściwości zdrowotne?

Pasternak - właściwości odżywcze i lecznicze

   Pasternak zwyczajny jest warzywem łatwostrawnym i średniokalorycznym. W 100 gramach produktu ma 75 kalorii (kcal).

   Jest zasobny w węglowodany (ok. 18%). W 100 gramach pasternaku znajduje się 4,9 gramów błonnika pokarmowego. Pomaga on zachować prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, wspomaga trawienie, zmniejsza czas pasażu jelitowego, obniża stężenie cholesterolu całkowitego i glukozy we krwi.

   Pasternak jest źródłem potasu (375 mg / 100 g). Potas odpowiada za regulowanie gospodarki wodnej organizmu, wpływa na równowagę kwasowo-zasadową oraz odpowiada za prawidłową czynność mięśni i nerwów. Korzystnie działa na układ krążenia, zmniejszając ryzyko wystąpienia min. nadciśnienia tętniczego.

   Na szczególną uwagę zasługuje obecność kwasu foliowego (witaminy B9) w korzeniu pasternaku. W 100 gramach zawiera 67 µg kwasu foliowego, który jest kluczowym składnikiem w diecie kobiet planujących ciążę oraz kobiet w ciąży. Odpowiada on za prawidłowe kształtowanie układu nerwowego u płodu, zapobiega przedwczesnym poronieniom oraz powstawaniu wrodzonych wad cewy nerwowej. Kwas foliowy odpowiada także za zapobieganie niedokrwistości (anemii) megaloblastycznej.

   Sto gramów tego warzywa korzeniowego pokrywa 23% dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Witamina C odpowiada za prawidłowe działanie układu immunologicznego organizmu, ułatwia wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym, bierze udział w syntezie kolagenu oraz wykazuje działanie antyoksydacyjne. Do tego jest dobrym źródłem minerałów jak fosfor, magnez, miedź, mangan, cynk i witamin z grupy B, witaminy E i K1.

   Korzeń pasternaku zawiera również furanokumaryny, flawonoidy (w tym rutynę) oraz olejki eteryczne. Wykazuje działanie uspokajające, moczopędne, pobudza trawienie i reguluje krążenie, używany jest też pomocniczo w leczeniu chorób kobiecych. Pasternak jest surowcem do produkcji preparatów używanych w leczeniu chorób skórnych - łysienia plackowatego i bielactwa (ksantotoksyna i bergapten - składniki obecne w pasternaku, które wzmagają wytwarzanie melaniny - barwnika skóry).



Kalorie i wartości odżywcze - pasternak

Zastosowanie pasternaku w kuchni

   Korzenie pasternaku można spożywać na surowo w sałatkach i surówkach. Idealnie smakują w wersji ugotowanej w postaci przecierów, puree z ziemniakami, pasztetów oraz jako element sałatki warzywnej. Mogą być suszone jako składnik mieszanek przyprawowych oraz mrożone i wykorzystywane do zup i "warzyw na patelnię", czy zapiekania w piekarniku.



Ciekawostki o pasternaku

→ Pasternak jest mało rozpowszechnionym warzywem w uprawie handlowej, jednak cieszy się dużą uprawą amatorską.
→ Pasternak, podobnie jak marchew i pietruszka jest roślina dwuletnią. Kwitnie od lipca do września
→ Korzeń pasternaku przypomina wyglądem pietruszkę, często bywa z nią mylony. Korzeń pasternaku jest większy od korzenia pietruszki. Jest również bardziej miękki, ma mocno zaokrąglone brzegi i wgłębienie w miejscu, z którego wyrastają liście
→ Liście pasternaku zawierają fototoksyczne substancje, tzn. pod wpływem światła słonecznego i wysokiej temperatury może dojść do poważnych poparzeń
→ Kupując warzywo najlepiej wybierać te o średniej wielkości - zbyt duże warzywa są zdrewniałe i niesmaczne, natomiast cienkie bywają włókniste
→ Pasternak jest rośliną dwuletnią
→ Pasternak w języku angielskim to parsnip, w języku francuskim - panais, w języku niemieckim - pastinak, w języku hiszpańskim - chirivía