Por, czyli jedno z warzyw czosnkowatych, pełne wartości odżywczych, towarzyszy nam w kuchni jeśli nie codziennie, to z pewnością bardzo często. Jego specyficzny cebulowy aromat nadaje bowiem wszystkim daniom, do przygotowania których go wykorzystamy, niepowtarzalne walory smakowe.
Por pochodzi z terenów Azji Mniejszej i uprawiany był już w starożytnym Egipcie oraz Grecji (potem też Rzymie). W Polsce zaczęto go uprawiać i jadać dopiero w Średniowieczu (wraz z innymi sprowadzonymi z Włoch warzywami - składnikami włoszczyzny przez królową Bonę). Choć niegdyś uznawany za pokarm biedoty, dziś jego wykorzystywania w kuchni nie wstydzą się nawet najznamienitsi kucharze z całego świata... ani żadna polska gospodyni domowa.
|
|
Por - właściwości odżywcze i lecznicze
Por jest dobrym źródłem witamin: C, B1, B6, B9 -> kwasu foliowego, E oraz składników mineralnych: wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, miedzi i manganu, ale stanowi również prawdziwą kopalnię witaminy K1 oraz witaminy A (formy roślinnej - beta karotenu) (100 gramów pora pokrywa aż 71% dziennego zapotrzebowania na ów składnik!). Tym samym por:
- obniża poziom złego cholesterolu we krwi
- uszczelnia naczynia krwionośne i wspomaga pracę serca
- działa krwiotwórczo i zapobiega anemii
- ma działanie bakteriobójcze
- wspomaga układ immunologiczny - syrop z pora, podobnie jak z cebuli łagodzi ból gardła i zmiany zapalne
- wzmacnia kości i zęby
- redukuje objawy i odczuwanie stresu
- ma działanie moczopędne, dlatego znajduje on zastosowanie jako środek pomocniczy w leczeniu chorób nerek i pęcherza moczowego
- ma działanie zasadotwórcze (alkalizujące)
- reguluje i wspomaga pracę jelit (np. zapobiega zaparciom)
- wspomaga wzrok
- ma pozytywny wpływ na pamięć i koncentrację
- poprawia stan skóry, włosów i paznokci
- wspomaga procesy detoksykacyjne organizmu
- u matek karmiących por pobudza laktację, wiadomo jednak, że matki karmiące powinny trzymać się od tego warzywa z daleka. Intensywny smak spowoduje, że dziecko nie będzie chciało ssać piersi, bądź też jeśli nie odrzuci może przypłacić to kolką jelitową
Jak widać, por stanowić może świetny składnik zbilansowanej, zdrowej diety. Jego włączenia do codziennego jadłospisu nikt nie musi się obawiać - dostarcza on bowiem jedynie około 61 kalorii (kcal) w 100 gramach. Jest to wartość dość niska i gdy weźmiemy pod uwagę, iż por jest dobrym źródłem błonnika pokarmowego i ma ponadto, niski indeks glikemiczny, bez zastanowienia stwierdzimy, iż naprawdę nie ma żadnych przeciwwskazań do jego regularnego spożywania. No cóż, może jednak jakieś małe by się znalazło...
Kalorie i wartości odżywcze pora
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 61 kcal / 255 kJ |
Białko | 1,50 g |
Tłuszcz ogółem | 0,30 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,040 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,004 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,166 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,099 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,067 g |
Węglowodany | 14,15 g |
Błonnik pokarmowy | 1,8 g |
Witamina A | 1667 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,92 mg |
Witamina K1 | 47 µg |
Witamina C | 12 mg |
Witamina B1 | 0,060 mg |
Witamina B2 | 0,030 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,400 mg |
Witamina B6 | 0,233 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 64 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,140 mg |
Wapń | 59 mg |
Żelazo | 2,1 mg |
Magnez | 28 mg |
Fosfor | 35 mg |
Potas | 180 mg |
Sód | 20 mg |
Cynk | 0,12 mg |
Miedź | 0,12 mg |
Mangan | 0,48 mg |
Selen | 1 µg |
Fluor | ~ |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |
Por - o czym warto pamiętać?
Pory należą do warzyw wzdymających (tj. powodujących lub mogących powodować silne wzdęcia), a więc osoby będące na diecie lekkostrawnej powinny unikać spożywania ich w nadmiernych ilościach. Nie powinno się więc też, z tych samych powodów, podawać go w dużych ilościach małym dzieciom.
Por - zastosowanie w kuchni
Por może być wykorzystywany jedynie jako drobny dodatek do dań, tj. występować w roli przyprawy, bądź stanowić ich ważny, a nawet główny element.
Pory dodajemy do różnego rodzaju zup (w tym również do porowej zupy - kremu), lecza, dań mięsnych, dań rybnych itd., można go dusić, smażyć, gotować (w wodzie i na parze), a także dodawać w postaci surowej do warzywnych surówek (klasycznym jest połączenie świeżego pora z papryką lub marchewką i jabłkiem). Tak więc, ilość możliwości jego zastosowań jest niemal nieograniczona.
Pamiętajmy, że pory można jadać w całości, tj. zarówno ich białe, jak i zielone części. Ucinamy jedynie ich końcówkę oraz najwyższą część liści.
Bardzo ważne jest, by przed dalszą obróbką dokładne pora umyć (najwygodniej robi się to poprzez rozkrojenie go wzdłuż - nie utrudnia to późniejszego siekania), gdyż między jego "warstwami" bardzo często znajduje się ziemia, a nawet malutkie grudki błota, a ich przecież nikt w zupie (czy między zębami) mieć by nie chciał.
Ciekawostki o porze
→ Wzmianka o porze znajduje się w biblijnej Księdze Liczb
→ Por ma bardzo wiele odmian, jak np. Jolant, Varna, Clasina, Carina, Patryk, Arkansas itd.
→ Pory kiełkują już przy temperaturze oscylującej wokół 3-4 stopni Celsjusza
→ Por najlepiej przechowywać w temperaturze 0-1°C, przy dość dużej wilgotności, w takich warunkach można go przechowywać nawet 2 miesiące,
nie można przechowywać go w folii
→ Mimo iż pora możemy przechowywać
dość długo, warto nauczyć się oceniać jego świeżość, aby przez przypadek
nie kupić albo nie wykorzystać do przygotowywania posiłku warzywa
starego. Zwróć uwagę na to, czy por jest odpowiednio twardy. Warzywo
miękkie może być popsute. Oceń, czy jest suchy, a także, czy nie ma
kiełków, świadczących o tym, że leży zbyt długo
→ Por w języku angielskim to leek, niemieckim lauch, francuskim poireau, hiszpańskim puerto
→ W towarzystwie narcyza por jest symbolem Walii
→ Warzywo doskonale nadaje się także do mrożenia - najlepiej go wówczas wcześniej pokroić w plasterki lub słupki. Warzywo przerabiane jest również na susz, odpowiednio ususzone zachowuje dużo wartości odżywczych i aromat
→ Największymi producentami tego czosnkowatego warzywa są Belgia, Polska, Francja oraz Holandia