Porzeczki - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Smak porzeczek dla nikogo nie jest zagadką, ale ich wartości odżywcze czy faktyczna różnorodność ich kulinarnych zastosowania może już tak. Pora to zmienić!

   Porzeczka jest rodzajem krzewu należącym do rodziny tzw. agrestowatych (tak naprawdę, zielony, kwaśny agrest, czyli owoc, który również jest nam dobrze znany, jest właśnie z taksonomicznego punktu widzenia porzeczką). Część jej gatunków to rośliny uprawne, których owoce są jadalne - to o tych owocach będzie dalej mowa, a część pełni jedynie funkcję ozdobną. Porzeczka, czy to czarna, czy czerwona, jest owocem sezonowym, co oznacza, iż nie możemy kupić jej (w postaci surowej, świeżej) przez cały rok, a jedynie przez krótki czas. Niemniej, jeśli jej odpowiednio duże porcje zamrozimy czy przygotujemy z nich jakieś przetwory, będziemy mogli cieszyć się smakiem porzeczki przez cały rok! Czy warto jest to robić? Jak zostanie opisane, absolutnie tak! Porzeczki mają nie tylko nieprzeciętny smak, ale i wiele wspaniałych właściwości prozdrowotnych.

Porzeczki - zastosowanie w kuchni

   Porzeczki, tak jak i większość owoców, szczególnie tych kwaśnych, ma bardzo wiele kulinarnych zastosowań. Po pierwsze, porzeczki jadać możemy jako samodzielną słodkawą i soczystą przekąskę. Stanowią one również wspaniały dodatek do deserów lub ich bazę. Wykorzystuje się je do przygotowywania m.in.:

- sosów do np. lodów (lub jada się, surowe, jako do nich dodatek)
- kompotów
- soków
- syropów
- dżemów
- galaretek owocowych
- ciast i ciasteczek
- kisieli
- budyniów

   Na deserach możliwości wykorzystania porzeczek się jednak nie kończą - idealnie nadają się one, podobnie jak żurawina, do dań mięsnych, np. jako element farszu kurczaka czy indyka lub schabowych roladek. Słodycz i kwaśny posmak porzeczek sprawiają, iż idealnie komponują się one z majerankiem, ziołami czy przyprawami ostrymi, jak np. pieprz, w tym też pieprz kolorowy.

   Suszone porzeczki dodawane są często do owocowych lub owocowo-ziołowych herbatek, a soki z tych owoców, dzięki ich właściwościom, sprzedaje się nawet w aptekach.



Czarne i czerwone porzeczki - właściwości odżywcze i lecznicze

   Czarne porzeczki, czyli te, których smak jest trochę bardziej kwaśny, są dobrym źródłem wielu witamin i pierwiastków mineralnych: witaminy A (beta karoten), witamin z grupy B: B1, B2, B5, B6, witaminy E, składników mineralnych: wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, potasu, miedzi i manganu. Niemniej szczególną uwagę warto zwrócić na fakt, iż stanowią one prawdziwą kopalnię witaminy C - w 100 gramach dostarczają aż 181 miligramów tej witaminy, która to ilość pokrywa... 241% naszego dziennego zapotrzebowania! Czarne porzeczki wyróżniają się również dużą zawartością antocyjanów i polifenoli - czyli antyoksydantów, a także błonnika pokarmowego.  Przez swoje wartości odżywcze czarne porzeczki:

- podnoszą odporność organizmu i przyspieszają rekonwalescencję przy różnego rodzaju infekcjach górnych dróg oddechowych
- regulują pracę jelit
- zapobiegają anemii
- poprawiają wzrok
- wspomagają leczenie migreny
- poprawiają wygląd włosów, skóry i paznokci
- "odkwaszają" organizm
- obniżają poziom złego cholesterolu we krwi
- pomagają obniżyć nadciśnienie
- wspomagają pracę serca
- uszczelniają naczynia krwionośne
- wspomagają oczyszczanie organizmu z toksyn (m. in. dzięki moczopędnemu działaniu)
- mają działanie antyoksydacyjne (tj. wyłapują i neutralizują tzw. wolne rodniki) i przeciwzapalne
- mają działanie przeciwbakteryjne

   Czarne porzeczki dostarczają w 100 gramach 63 kalorii (kcal), a więc z powodzeniem mogą być wprowadzone do diety osób, które dbają o linię. Tym bardziej, że ich indeks glikemiczny wynosi jedynie 15.

Czerwone porzeczki są dobrym, choć gorszym od porzeczek czerwonych, źródłem witamin z grupy B: B1, B2, B6 i składników mineralnych: fosforu, żelaza, potasu, miedzi i manganu. Zawartość witaminy C w czerwonych porzeczkach jest zdecydowanie niższa i wynosi jedynie 41 miligramów w 100 gramach owoców. Niemniej czerwone porzeczki, w przeciwieństwie do czarnych, są dobrym źródłem witaminy K1, której to w tych drugich nie ma w ogóle. Stąd do właściwości czerwonych porzeczek zaliczyć można nie tylko te, które mają porzeczki czarne (choć, oczywiście, te czerwone wykazują je w mniejszym stopniu), ale i to, iż mają one pozytywny wpływ na krzepliwość krwi.

   Czerwone porzeczki dostarczają również odrobinę mniej kalorii, tj. 56 kcal/100 g., ale troszkę wyższy, choć wciąż niski, indeks glikemiczny wynoszący 25.



Czarna i czerwona porzeczka - kalorie i wartości odżywcze

Wartości w przeliczeniu na 100 g produktu.

Liście czarnej porzeczki

   Nie tylko owoce czarnej porzeczki charakteryzują się wartościowymi właściwościami, ale i również jej liście. Te, od wieków, stanowią bardzo ważny element praktyk medycyny naturalnej.

   Liście czarnej porzeczki wykorzystywać można np. jako okład trudno gojących się ran, podrażnień czy ukąszeń owadów - wszystko to dzięki ich działaniu grzybo- , bakterio- i wirusobójczemu. W tym ostatnim przypadku, co ciekawe, wystarczy jedynie potrzeć zgniecionymi liśćmi porzeczki miejsce ukąszenia, a w świąd czy ból dość szybko się złagodzi.

   Poza tym, garbniki znajdujące się w liściach porzeczki mają pozytywny (a dokładniej - ściągający) wpływ na śluzówkę żołądka oraz jelit. Poleca się więc picie przygotowanego z nich naparu np. w przypadku biegunek czy zatruć wirusowych. Co więcej, napar z liści porzeczek, tak jak i np. sok z żurawiny, wykazuje pozytywny wpływ na stan układu moczowego.



Ciekawostki o porzeczkach

→ Istnieje około 150 gatunków porzeczek (w Polsce występują porzeczki: agrest, alpejska, biała, czarna, czerwona, krwista, skalna, złota i zwyczajna)
→ Porzeczki od wieków wykorzystywane były w praktykach medycyny alternatywnej, w tym w ziołolecznictwie
→ Czarna porzeczka nazywana jest również smrodziną lub smrodynką
→ Maseczka z porzeczek rozjaśnia piegi
→ Czarna porzeczka w języku angielskim to blackcurrent, niemieckim schwarze johannisbeere, francuskim groseillier noir, hiszpańskim grosellero negro