Problem z niestrawnością? Naucz się prawidłowo łączyć produkty!

   Niestrawność kojarzy Ci się tylko ze świętami? Jeżeli tak, to nie masz się o co martwić. Problem pojawia się wtedy, gdy niestrawność stanie się powszechnością.

   Niestrawność (dyspepsja) jest dolegliwością oznaczającą uczucie senności i ciężkości po posiłku. Może pojawić się także rozdrażnienie. Charakterystycznym objawem niestrawności jest również uczucie pełności w brzuchu. Możesz zmniejszyć ryzyko niestrawności poprzez powolne spożywanie posiłków, spożywanie mniejszych porcji oraz unikanie spożywania posiłków tuż przed snem. Niestrawności sprzyjają dania obfitujące w tłuszcz lub sól, a także desery z dużą ilością cukru. Smażone potrawy również mogą powodować niestrawność. Jeżeli stosujesz odżywianie (dietę) lekkostrawną, a mimo to cierpisz na niestrawność skonsultuj się z lekarzem - omawiana dolegliwość może świadczyć o rozwoju chorób układu pokarmowego.

Dolegliwości związane z niestrawnością

   Niestrawności mogą towarzyszyć także inne objawy niż przedstawione wyżej - bóle brzucha i zgaga, biegunka, wzdęcia oraz gazy, a nawet nudności i wymioty. Niestrawność jest efektem spożywania:

- zbyt obfitego posiłku
- produktów wzmagającego produkcję soku żołądkowego
- potrawy rozluźniającej zwieracz przełyku

   Niestrawność może być też spowodowana niedokwaszeniem żołądka i słabym wydzielaniem kwasu solnego przez żołądek. Należy również zwrócić uwagę na zbyt dużą szybkość spożywania i zbyt słabe rozdrobnienie pokarmu i przez to zbyt słabe nasyceniem pokarmu śliną i zawartymi w niej enzymami.

   Bóle żołądka, a także nudności, zgaga i odbijanie mogą być objawami niestrawności. Powtarzające się dolegliwości mogą świadczyć o rozwoju choroby refluksowej.

   Dyspepsja może mieć charakter organiczny lub czynnościowy. Do przyczyn organicznej niestrawności zalicza się:

- wrzody żołądka lub dwunastnicy
- refluks żołądkowo-przełykowy i refluks dwunastniczo-żołądkowy
- przewlekłe zapalenie trzustki
- przewlekłe zapalenie dróg żółciowych
- choroba nowotworowa (rak żołądka, przełyku, dwunastnicy)
- działanie uboczne leków (np. NLPZ, antybiotyków, suplementów z żelazem i potasem, leków przeciw reumatyzmowi)

   Do przyczyn dyspepsji czynnościowej (60% przypadków dyspepsji) mogącej przybrać postać zespołu zaburzeń poposiłkowych lub zespołu bólu w nadbrzuszu należą:

- nadwrażliwość trzewna
- infekcja spowodowana przez bakterie Helicobacter pylori
- czynniki dietetyczne i leki
- dym tytoniowy
- czynniki psychosocjalne

   Szacuje się, że na dyspepsję cierpi ok. 20-30% populacji. Najczęściej występuje ona po okresach przejadania się. Jeżeli masz problem z niestrawnością po obfitych świętach zrób sobie lekkostrawną dietę trwającą ok. 1-3 dni. Spożywaj sucharki, gorzką herbatę, a także ziołowe herbaty. Pomocne są też grysik na wodzie i kleik. Możesz także spożywać kleik i grysik na wodzie. Wśród ziołowych herbat szczególnie polecane są melisa, mięta, dziurawiec oraz imbir.



Od niestrawności do refluksu i chorób zapalnych

   Najczęściej niestrawność jest objawem choroby refluksowej. Refluks żołądkowo-przełykowy jest chorobą spowodowaną rozluźnieniem mięśnia zwieracza przełyku w przejściu między przełykiem a żołądkiem. Zwieracz przełyku powinien stale być napięty i rozluźniać się jedynie na czas przepływania pokarmu do żołądka. Jeżeli mięsień jest zbyt rozluźniony treść żołądka powraca do przełyku. Istnieje również opcja refluksu dwunastniczo-żołądkowego. Wśród czynników ryzyka sprzyjających rozwojowi choroby refluksowej należy wymienić:

- dym tytoniowy
- spożywanie alkoholu
- nadmierne spożycie kawy
- otyłość

   Nieleczona choroba refluksowa będąca wynikiem nieprawidłowych nawyków żywieniowych może doprowadzić do rozwoju zapalenia przełyku.



Układ pokarmowy to nie blender

   Pewnych produktów nie należy ze sobą łączyć w trosce o zdrowie układu pokarmowego. Odradza się łączenie dwóch źródeł białka na jednym talerzu - nie łącz boczku z jajecznicą, ani fasoli z tofu. Białko w nadmiarze może być bardzo ciężkostrawne. Zaleca się łączenie białka z warzywami, które nie zawierają skrobi. Kolejne niezbyt udane połączenie to spożycie owoców po obfitym posiłku. Owoce (zwłaszcza kwaśne) zostaną strawione w pierwszej kolejności. Białko i węglowodany w tym czasie ulegną fermentacji oczekując na trawienie. Objawia się ona skurczami brzucha i wzdęciami.

   Odradza się spożywanie wody podczas posiłku, zwłaszcza zimnej. Zimna woda zostanie ogrzana w żołądku pochłaniając energię przeznaczona na strawienie posiłku. Czas trawienia potrawy wydłuży się także dlatego, że woda rozcieńcza sok żołądkowy. Napoje lepiej spożywać między posiłkami. Dietetycy odradzają także łączenie bananów z nabiałem. Zamiast mleka lub jogurtu można wykorzystać mleczko sojowe, kokosowe lub migdałowe. W przeciwnym razie przekąska będzie spowalniać trawienie i zamiast dostarczyć energii spowoduje uczucie senności.

   Nie warto też łączyć tłustych i słonych przekąsek z gazowanymi napojami. Bardzo obciążają układ pokarmowy przyczyniając się do wzdęć i gazów. Zbyt duże spożycie błonnika i nasion roślin strączkowych także przyczynia się do niestrawności.

   Żołądek potrzebuje czasu na strawienie posiłku. Odstępy między kolejnymi posiłkami powinny wynosić około 3 godzin. Jego pojemność jest ograniczona, podobnie jak ograniczona jest aktywność enzymów trawiennych. Dieta lekkostrawna poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego i jest zalecana jako profilaktyka przeciw chorobie refluksowej, a także jako sposób leczenia refluksu. Terapia oprócz odpowiedniego żywienia obejmuje także leki, które hamują produkcję soków żołądkowych (bądź też pokarmów, leków czy suplementów wzmagających wydzielanie kwasu solnego!) i poprawiają napięcie zwieracza przełyku. W trudnych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne.