Rodzaje zaburzeń odżywiania i ich objawy

   Zaburzenia odżywiania rozwijają się pod wpływem czynników środowiskowych i osobowościowych. Nieco mniejsze znaczenie mają czynniki genetyczne i organiczne. Objawy poszczególnych jednostek chorobowych są różnorodne.

   Zarówno środowisko, jak i osobowość mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń odżywiania. Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania (ED - eating disorder) charakteryzują się niską samooceną, poczuciem bezradności i lękiem przed przyrostem masy ciała. Zaburzenia odżywiania są jednostkami chorobowymi charakteryzującymi się zaburzeniem łaknienia na podłożu psychicznym, jak również rozwijającymi się pod wpływem stresu - są one sposobem radzenia sobie z nim. Otoczenie może wpływać na postawę osoby chorej poprzez wywieranie presji.

Anoreksja nervosa

   Anoreksja psychiczna (jadłowstręt psychiczny) jest zaburzeniem polegającym na rygorystycznym ograniczaniu ilości spożywanego pokarmu lub całkowitej rezygnacji z pożywienia. Osoba chorująca na anoreksję może przestrzegać rygorystycznej diety, przy tym skrupulatnie licząc kalorie albo też ćwiczyć za dużo. Zaburzenie objawia się także zażywaniem środków farmakologicznych, w celu usunięcia pożywienia z organizmu. Kobieta cierpiąca na anoreksję może mieć nieregularne cykle miesiączkowe bądź w ogóle nie mieć menstruacji. Jednym z symptomów anoreksji jest błędne i zbyt krytyczne postrzeganie własnego ciała. Proces jedzenia stopniowo przekształca się w obsesję. Osoba chorująca na anoreksję może:

- unikać produktów żywnościowych i dań
- spożywać tylko kilka rodzajów pożywienia
- jeść małe ilości pożywienia
- skrupulatnie odmierzać porcje pożywienia przeznaczonego do spożycia

Osoby cierpiące na anoreksję stale kontrolują masę ciała. W zaawansowanym stadium choroby dochodzi do zmian w wyglądzie. Może dochodzić do:

- kruchości włosów i paznokci
- wysuszenia skóry
- zaparć i biegunek
- niskiego ciśnienia
- puchnięcia stawów
- zahamowania cyklu menstruacyjnego
- anemii



Bulimia nervosa

   Bulimia psychiczna (żarłoczność psychiczna) jest zaburzeniem odżywiania polegającym na spożywaniu wyjątkowo dużych ilości pokarmów oraz prowokowaniu wymiotów. Osoba chorująca na bulimię może przyjmować środki farmakologiczne, w celu wywołania torsji. Bulimia psychiczna niekoniecznie prowadzi do zmiany masy ciała. Pacjent może utrzymywać swoją chorobę w tajemnicy przed otoczeniem oraz mieć prawidłową masę ciała. Pierwsze objawy są bulimii są związane z powtarzającymi się zachowaniami polegającymi na objadaniu się i wymiotowaniu oraz stałej kontroli masy ciała. W zaawansowanym stadium rozwoju choroby może dochodzić do:

- podrażnienia przełyku
- znacznych niedoborów żywieniowych
- uszkodzeń zębów
- nieregularnych cykli menstruacyjnych
- depresji
- innych chorób psychicznych
- problemów z alkoholem i narkotykami
- zanik popędu seksualnego

   Innym zaburzeniem związanym z bulimią i anoreksją jest tzw. bulimoreksja. Bulimoreksja (anoreksja bulimiczna) - czyli połączenie objawów anoreksji i bulimii, okres głodówek na zmianę z okresami obżarstwa i prowokowaniem wymiotów oraz stosowaniu środków przeczyszczających czy też moczopędnych.



EDNOS

   EDNOS (zaburzenie odżywiania nie sprecyzowane inaczej) jest zaburzeniem odżywiania, które ze względu na niski stopień natężenia i występowania objawów nie mogą zostać zakwalifikowane ani jako anoreksja, ani bulimia czy kompulsywne objadanie się. Osoba cierpiąca na EDNOS (eating disorder not otherwise specified) może oczyszczać żołądek po jedzeniu, albo ograniczać spożycie pokarmu, ale nie w takim stopniu jak czyni to osoba chorująca na anoreksję czy bulimię.



Napady objadania się

   Napady objadania się (BED - binge-eating disorder) to utrata kontroli nad wielkością przyjmowanych pokarmów. Zaburzenie rozpoznaje się po tym, iż pokarm spożywany jest przez pewien czas (około 2 godziny) dużych ilości pokarmów, więcej niż to się zdarza większości osób w podobnym przedziale czasu i podobnych okolicznościach oraz utrata kontroli nad jedzeniem podczas epizodu. Inne cechy skojarzone dla tego typu zaburzenia to min: jedzenie szybciej niż normalnie, jedzenie większych ilości pokarmów niż to wynika z głodu, jedzenie aż do uczucia dyskomfortu, jedzenie samotnie ze względu na przeżywanie zakłopotania z powodu ilości przyjmowanych pokarmów, przeżywanie po epizodzie niezadowolenia z siebie, obniżonego nastroju, poczucia winy. Epizody objadania występują średnio przez 2 dni w tygodniu w ciągu pół roku.



Kompulsywne objadanie się

   Kompulsywne objadanie się jest zaburzeniem odżywiania polegającym na braku kontroli potrzeby nadmiernego jedzenia. Osoba chorująca na tego rodzaju ED miewa napady choroby. Charakterystyczne dla opisywanej przypadłości jest tzw. "zajadanie problemów", polegające na tym, że osoba tłumi w ten sposób emocje i rozładowuje stres, mimo braku odczuwania głodu. Inne cechy tego schorzenia to: jednorazowe spożywanie zbyt dużych (w stosunku do osoby odżywiającej się normalnie), spożywanie pokarmów aż do wystąpienia przykrych objawów przejedzenia, podczas napadów - spożywanie posiłków w sposób wyraźnie szybszy niż podczas normalnego jedzenia, jedzenie w samotności, celem uniknięcia wykrycia zaburzenia - uczucie wstydu i winy, występujące po napadzie. Do obrazu klinicznego choroby nie należy wymiotowanie i inne czynności podejmowane w celu pozbycia się pokarmu z organizmu. Pacjenci cierpiący na kompulsywne objadanie się zwykle mają problem z nadwagą lub otyłością.



Zaburzone odżywianie się

   Zaburzone odżywianie się jest najbardziej powszechnym zaburzeniem odżywiania. Charakteryzuje się najmniej nasilonymi objawami. Polega ono na tym, że dana osoba poddaje się diecie, a po pewnym czasie zwiększa spożycie pokarmu, po czym ponownie powraca na dietę. Może zdarzać się opróżnianie żołądka, niemniej występuje ono dość rzadko.



   Inne mniej znane zaburzenia to: zespół przeżuwania, zespół jedzenia nocnego i anarchia żywieniowa. Zaburzenia odżywiania wymagają specjalistycznego leczenia u specjalistów takich jak: psycholog czy też psychiatra. Często zdarza się, że zaburzenia odżywiania się współistnieją z innymi chorobami, takimi jak depresja, nadużywanie substancji lub zaburzenia lękowe. Nieleczone zaburzenia mogą doprowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet śmierci.