Rzepa to dość zapomniane warzywo, które jednak warto spożywać, ze względu na wartości odżywcze - dobrze jest więc przypomnieć sobie o nim co nieco. Po tę roślinę z rodziny kapustowatych nasi przodkowie często sięgali w okresie jesienno-zimowym, ze względu na to, że dostęp do wielu innych warzyw był ograniczony.
Rzepa to roślina wyłącznie uprawna, której część jadalną stanowi korzeń i młode liście rosnące na łodygach mierzących nawet ok. 120 cm. Zakłada się, że warzywo pochodzi z Afganistanu, Pakistanu lub z rejonu Morza Śródziemnego. Rzepa była uprawiana w starożytnej Grecji i w Cesarstwie rzymskim. Obecnie warzywo uprawia się głównie w chłodniejszych rejonach Europy.
|
|
Rzepa - właściwości odżywcze i lecznicze
Rzepa jest niskokalorycznym warzywem - w 100 gramach rzepy znajdziemy zaledwie 28 kalorii (kcal). W ponad 80% składa się z węglowodanów, ale zawiera również cenny błonnik. Dzięki niemu nie robisz się tak szybko głodny (błonnik stabilizuje poziom cukru we krwi), warto więc dodawać surówkę z rzepy np. do ziemniaków, dzięki temu glukoza po posiłku nie wzrośnie gwałtownie. Jesienią i zimą powinniśmy jak najczęściej sięgać po rzepę ze względu na zawartą w niej witaminę C. Wprawdzie najnowsze badania pokazują, że witamina C nie leczy rozwiniętej już infekcji, ale za to wspiera odporność w momencie, w którym nie jesteśmy chorzy i z tego właśnie względu warto stosować ją profilaktycznie. Dodatkowo dzięki rzepie wzmacniamy też układ krwionośny, a to dość istotne zimą, gdy często zmagamy się z katarem i naczynka krwionośne w naszym nosie są bardziej wrażliwe, a przez to częściej pękają. Warto o tym pamiętać i sięgać po duże, naturalne dawki witaminy C. W 100 gramach rzepy znajdziemy około 30% dziennego zapotrzebowania na tę witaminy. Ponadto w rzepie można znaleźć również witaminy z grupy B (szczególnie witaminy B6). Z tego względu warto jeść ją na surowo, ponieważ po ugotowaniu te związki chemiczne wytrącają się z rośliny. Dzięki witaminom z grupy B rzepa wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego i odpornościowego. Dodatkowo jedząc rzepę zapobiegamy też pojawianiu się aft czy zajadów, które często towarzyszą niedoborom witamin z grupy B.
W rzepie można znaleźć również cenne minerały, w tym na przykład miedź. Spożywając rzepę dbasz więc o swój mózg, ponieważ m.in. to miedź wpływa na naszą zdolność koncentracji i zapamiętywania. To również ważne w okresie jesienno-zimowym, gdy często mamy mniejsze chęci do życia i nawet podstawowe zadania zajmują nam znacznie więcej czasu.
Rzepa zawiera też potas i magnez. Spożywanie tego warzywa jest więc też dobre dla naszej równowagi elektrolitowej; dodatkowo dzięki magnezowi zwiększymy koncentrację.
Kalorie i wartości odżywcze - rzepa
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 26 kcal / 117 kJ |
Białko | 0,90 g |
Tłuszcz ogółem | 0,10 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,011 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,006 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,053 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,040 g |
- Kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3 | 0,040 g |
- Kwas eikozapentaenowy (EPA), 20:5 | 0 g |
- Kwas dokozaheksaenowy (DHA), 22:6 | 0 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,012 g |
Węglowodany | 5,43 g |
Błonnik pokarmowy | 1,8 g |
Witamina A | 0 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,03 mg |
Witamina K1 | 0,1 µg |
Witamina C | 21 mg |
Witamina B1 | 0,04 mg |
Witamina B2 | 0,03 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,4 mg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) |
0,2 mg |
Witamina B6 |
0,09 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) |
11 µg |
Witamina B12 |
0 µg |
Wapń | 30 mg |
Żelazo | 0,3 mg |
Magnez | 11 mg |
Fosfor | 27 mg |
Potas | 191 mg |
Sód | 67 mg |
Cynk | 0,27 mg |
Miedź | 0,085 mg |
Mangan | 0,134 mg |
Selen | 0,7 µg |
Fluor | ~ |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | 7 mg |
Zastosowanie rzepy
Smak rzepy można określić jako wyraźny, lekko pikantny. W sklepach można też dostać czarną rzepę, choć akurat ona szersze zastosowanie znalazła w kosmetyce, a nie w kuchni. Czarna rzepa doskonale pobudza wzrost włosów, często więc wykorzystuje się ją przy produkcji różnych odżywek i wcierek.
Jak wykorzystać białą rzepę w kuchni? Najlepiej przygotować z niej surówkę. Świeża rzepa ma smak podobny do rzodkiewki, świetnie smakuje więc na surowo. Do zrobienia najprostszej surówki potrzebujesz śmietany i przypraw. Wystarczy wymieszać je z drobno pokrojoną rzepą i gotowe! Rzepa świetnie komponuje się też z innymi warzywami, wystarczy więc, że wymieszasz swoje ulubione rośliny (świetnie sprawdzi się np. papryka i konserwowa kukurydza, a dla nadania lekkiej słodyczy - pokrojone w drobną kostkę jabłko). Można ją piec, gotować, robić puree, zupy i potrawki, można ją faszerować np. mięsem.
Ciekawostki o rzepie
→ Rzepa nie rośnie dziko - jest to roślina wyłącznie uprawna
→ Warzywo jest białe, ale w zależności od odmiany w górnej części może przebarwiać się na różowo, czerwono lub czarno
→ Rzepa dobrze działa nie tylko na włosy, ale też na skórę trądzikową - zmniejsza stany zapalne i łagodzi przetłuszczanie się cery
→ Dawniej sok z rzepy stosowano na trudno gojące się rany - uważano, że działa on wzmacniająco i oczyszczająco
→ Mieszkańcy starożytnego Egiptu uważali, że spożywanie rzepy może dawać im nadludzkie siły
→ Sok z czarnej rzepy dawniej stosowano przy chorobach stawów. Osoby zmagające się z reumatyzmem mogą sięgać po taki sok nawet kilka razy w tygodniu, choć warto pamiętać o tym, by wybierać ten z ekologicznych upraw - rzepa ma tendencję do wchłaniania azotanów, które wpływają na powstawanie raka jelita grubego
→ Pełna nazwa rzepy brzmi "kapusta właściwa typowa"
→ Warzywo może mieć kształt kulisty, cylindryczny lub stożkowaty
→ Rzepa w języku angielskim to turnip, w języku francuskim - navet, w języku niemieckim - speiserübe, w języku hiszpańskim - nabo