Seler jest jednym z elementów tzw. włoszczyzny. Nie może zabraknąć go w żadnym warzywnym czy warzywno-mięsnym wywarze. Oprócz specyficznego smaku ma również ogromne wartości odżywcze. Jakie jest jego pochodzenie? Jakie ma właściwości? Wszystkiego o selerze dowiecie się z niniejszego tekstu...
Seler to dwuletnia bylina należąca do rodziny selerowatych (obok m.in. pietruszki, pasternaku, marchwi, kopru, lubczyku czy fenkuła). Istnieje 20 gatunków selera, ale ten najpopularniejszy i najczęściej uprawiany, którego znamy z codziennego kulinarnego doświadczenia, to seler zwyczajny. Selery pochodzą z Eurazji, a uprawia się dziś w Europie (w tym też w Polsce, gdyż selerom nie "przeszkadza" ani umiarkowany, ani chłodny klimat), Azji i Ameryce Południowej. Jego właściwości były już jednak znane w starożytnym Egipcie, gdzie często wykorzystywany był w terapiach wielu chorób, np. artretyzmu. Warto też wiedzieć, iż seler uznawany jest za afrodyzjak. Co jeszcze kryje się w tym niepozornym warzywie korzeniowym?
|
|
Seler korzeniowy i naciowy - właściwości odżywcze i lecznicze
Seler jest bogatym źródłem witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, PP), witaminy C, E i K1 oraz składników mineralnych: cynku, fosforu, miedzi, sodu, manganu, magnezu, potasu, żelaza i wapnia, a także błonnika pokarmowego i bioflawonoidów. Ponadto seler naciowy jest dobrym źródłem kwasu foliowego i witaminy A (beta karotenu). Tym samym, seler ma niezwykle wiele prozdrowotnych właściwości:
- ma działanie przeciwzapalne
- działa moczopędnie (a więc przyspiesza usuwanie toksyn z organizmu)
- zwalcza wolne rodniki (przez co wykazuje właściwości antynowotworowe oraz redukuje objawy starzenia się skóry)
- ma działanie rozkurczowe (a więc może redukować bóle menstruacyjne)
- przyspiesza przemianę materii
- poprawia stan cery, włosów praz paznokci
- wzmacnia układ odpornościowy organizmu
- redukuje nadciśnienie i poziom cholesterolu we krwi (a więc redukuje ryzyko chorób układu krążenia)
- pobudza ruchy perystaltyczne jelit
Jak widać, właściwości selera są naprawdę przeogromne oraz co ważne, wielopłaszczyznowe. Nie jest on remedium na jedno tylko schorzenie, ale stanowi idealny dietetyczny element profilaktyki prozdrowotnej i sposób na codzienne wzmacnianie organizmu.
Seler korzeniowy i seler naciowy - kalorie i wartości odżywcze
Wartości w przeliczeniu na 100 g produktu.
Składnik | Seler korzeniowy | Seler naciowy |
---|---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 42 kcal / 176 kJ |
16 kcal / 67 kJ |
Białko | 1,50 g | 0,69 g |
Tłuszcz ogółem | 0,30 g | 0,17 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,079 g | 0,042 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,058 g | 0,032 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,148 g | 0,079 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0 g |
0 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,148 g |
0,079 g |
Węglowodany | 19,20 g | 2,97 g |
Błonnik pokarmowy | 1,8 g | 1,6 g |
Witamina A | 0 I.U. | 449 I.U. |
Witamina D | 0 µg | 0 µg |
Witamina E | 0,36 mg |
0,27 mg |
Witamina K1 | 41 µg | 29,3 µg |
Witamina C | 8 mg | 3,1 mg |
Witamina B1 | 0,050 mg | 0,021 mg |
Witamina B2 | 0,060 mg | 0,057 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,700 mg | 0,320 mg |
Witamina B6 | 0,165 mg | 0,074 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 8 µg | 36 µg |
Witamina B12 | 0 µg | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,352 mg | 0,246 mg |
Wapń | 43 mg | 40 mg |
Żelazo | 0,70 mg | 0,20 mg |
Magnez | 20 mg | 11 mg |
Fosfor | 115 mg | 24 mg |
Potas | 300 mg | 260 mg |
Sód | 100 mg | 80 mg |
Cynk | 0,33 mg | 0,13 mg |
Miedź | 0,07 mg | 0,04 mg |
Mangan | 0,16 mg | 0,10 mg |
Selen | 0,7 µg | 0,4 µg |
Fluor | ~ | 4 µg |
Cholesterol | 0 mg | 0 mg |
Fitosterole | ~ | 6 mg |
Seler korzeniowy a odchudzanie
100 gramów selera korzeniowego dostarcza około 42 kalorii (kcal). Tym samym bez obaw można wprowadzić go do diety odchudzającej. Dzięki niskiej kaloryczności, zawartości błonnika oraz moczopędnym działaniu z pewnością tylko w procesie tracenia zbędnych kilogramów nam pomoże.
Seler naciowy
Seler naciowy jak już wspomnieliśmy, tak jak i korzeniowy, jest bogatym źródłem witamin oraz składników mineralnych. Warto jednak zaznaczyć, iż ma od niego trochę mniej kalorii, gdyż około 16 kcal w 100 gramach. Jego indeks glikemiczny wynosi jedynie 15, a więc może być jedzony przez osoby odchudzające się oraz chorujące na cukrzycę. Seler naciowy ma również właściwości charakterystyczne głównie dla siebie:
- pobudza produkcję żółci
- zwiększa apetyt
- walczy z nadkwasotą żołądka i refluksem
- wspomaga pracę nerek
- zapobiega artretyzmowi i reumatyzmowi
- wspomaga leczenie astmy
- uspokaja i łagodzi stres, zapobiega depresji (za te właściwości odpowiedzialny jest zawarty w nim olejek eteryczny)
Zmiksowany seler naciowy z jabłkiem (i ewentualnie marchewką) tworzy energetyzujący, odtruwający i odmładzający koktajl, regularne picie którego:
- poprawia stan włosów i paznokci
- ujędrnia skórę i nadaje jej pięknego koloru
- likwiduje obrzęki nóg i twarzy
- zapobiega tworzeniu się zmarszczek
- usuwa toksyny z organizmu, dodając energii i poprawiając samopoczucie
- ułatwia odchudzanie i zachowanie prawidłowej masy ciała
Pamiętajmy, że, by seler naciowy zachował swoje właściwości, musi być dobrze przechowywany. Należy trzymać go zawiniętego w plastikową torebkę, w lodówce. Przed spożyciem, jakkolwiek czysty by się nam nie wydawał w opakowaniu, należy go dokładnie umyć.
Oprócz wspomnianego wcześniej koktajlu (oraz innych smoothie - seler idealnie komponuje się np. z kiwi i gruszką), z selera naciowego można przygotowywać sosy oraz dodawać go drobno posiekanego do zup, twarożków, gulaszy itd.
Niektórzy preferują natomiast jedzenie go samego, na surowo. Jest bowiem chrupiący i bardzo aromatyczny. Można więc zastąpić nim chipsy czy innego rodzaju tuczące przekąski i przegryzać go, gdy siedzimy przed telewizorem, maczając jego kawałki, niczym nachosy, w przygotowanym na bazie jogurtu naturalnego dipie.
Jak zostało to wspomniane na wstępie, seler postrzegany jest jako afrodyzjak. Działanie pobudzające zmysły i zwiększające popęd płciowy ma jednak głównie seler naciowy. Warto więc wykorzystywać go do przygotowywania romantycznych kolacji, np. dodając go do lekkich sałatek. Najlepsze efekty osiągniemy, jeśli połączymy go z innymi produktami wykazującymi tego typu działanie.
Ciekawostki o selerze
→ Seler jest jednym z najstarszych warzyw świata
→ W starożytnej Grecji liście selera wykorzystywane były do ozdabiania głów zwycięskich sportowców
→ Starożytni Rzymianie wybijali seler naciowy na swych monetach (zamiennie z wawrzynem)
→ Do Polski seler trafił w XVI wieku za sprawą pochodzącej z Włoch Królowej Bony (stąd nazywany jest, wraz z kilkoma innymi warzywami, "włoszczyzną")
→ Seler jest alergenem pokarmowym i może wywoływać reakcje alergiczne, z tego względu jego obecność w produktach spożywczych musi być deklarowana na etykiecie produktu. Seler może wywoływać różnorodne objawy kliniczne: rumień, pokrzywkę, obrzęk, astmę czy też nieżyt nosa. Rośliny z tej samej rodziny, czyli marchewka, pietruszka lub koper włoski powodują występowanie reakcji krzyżowych.
Seler, zarówno korzeniowy, jak i naciowy, to bardzo zdrowe i pożywne warzywo o wielu właściwościach. Kupić możemy go przez okrągły rok - nie jest produktem sezonowym. Co więcej, zawsze jest bardzo tani. Na co więc czekać?