Słodzone napoje - jak szkodzą zdrowiu dzieciom i dorosłym

   Słodzone napoje - gazowane i niegazowane, zazwyczaj też kolorowe i pseudo soki są w większości bombą bezwartościowych kalorii. Oznacza to, że codzienne spożywanie tych płynów wpływa znacząco na metabolizm organizmu. Samo wypijanie słodzonych napojów nie powoduje cukrzycy, ale zdecydowanie zwiększa ryzyko zachorowania na tę chorobę. Nie chodzi jednak tylko o cukrzycę. Stawka jest znacznie wyższa.

   Osoby, które są genetycznie obciążone wystąpieniem zespołu metabolicznego, do którego należą nadciśnienie, choroba wieńcowa, cukrzyca, zawał serca i udar mózgu, są bardziej narażone na rozwój tych chorób. Regularne, częste spożywanie słodzonych napojów może dodatkowo przyczynić się do problemów zdrowotnych. Nie tylko wysoka zawartość cukru w tych napojach jest problemem. Zawierają one kwas fosforowy przyspieszający proces osteoporozy. Wysokie spożycie napojów słodzonych jest kojarzone także ze wzrostem zachorowalności na cukrzycę typu II.

Cukrzyca typu II a podaż cukru

   Spożycie napojów słodzonych każdego dnia zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę nawet o 25%. Cukrzyca typu II należy do najczęściej diagnozowanych typów cukrzycy w skali globalnej. Choroba rozwija się na podłożu wydzielania lub działania insuliny uwarunkowanego genetycznie. Jej przyczyną może być także insulinooporność powiązana z otyłością. Pierwszy czynnik jest niezależny od pacjenta - nie można (jeszcze) modyfikować swoich genów, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania. Natomiast na drugi czynnik pacjent ma wpływ, ponieważ rozwój insulinooporności i otyłości jest uwarunkowany prowadzonym trybem życia.

   Cukrzyca typu II przebiega stopniowo. Początkowo dochodzi do genetycznie uwarunkowanego zaburzenia produkcji lub wydzielania insuliny. Hormon jest produkowany przez trzustkę, przy czym jej wydzielanie nie przebiega dokładnie tak, jak u zdrowej osoby - jest ona wydzielana z opóźnieniem i dłużej niż powinna być wydzielana. Otyłość i związana z nią insulinooporność, czyli oporność komórek na działanie insuliny, zmuszają trzustkę do coraz bardziej intensywnej pracy. W konsekwencji komórki beta trzustki ulegają stopniowemu wyczerpaniu, a ilość produkowanej insuliny zmniejsza się, organizm znajduje się w stanie przedcukrzycowym. Zazwyczaj dopiero wtedy zostaje zdiagnozowana cukrzyca typu II - po upływie kilku lub kilkunastu lat od pojawienia się w organizmie zjawiska insulinooporności.

   Do pojawienia się insulinooporności prowadzi natomiast wysokie spożycie napojów słodzonych bogatych w cukier. W butelce napoju o pojemności 1 l znajduje się nawet ponad pół szklanki cukru! Dodatkowo kolorowe napoje są barwione chemicznie i zawierają również inne sztuczne dodatki do żywności. Dietetyczne napoje dodatkowo zawierają zazwyczaj aspartam - sztuczny słodzik o złej reputacji. Kolorowe napoje są także bogate w sztuczne dodatki do żywności - np. konserwanty i kwas fosforowy w przypadku napojów typu cola. Wymienione wyżej substancje mogą powodować utratę gęstości przez kości i osłabienie odporności.



Źródło pustych kalorii

   Kolorowe napoje są źródłem pustych kalorii, które pochodzą nie tylko z cukru rafinowanego, ale także syropu glukozowo-fruktozowego. Nie zawierają one żadnych cennych wartości odżywczych, witamin i minerałów. Co gorsza, po spożyciu dużej dawki napoju słodzonego po chwili konsument odczuwa ponownie potrzebę jego spożycia. To efekt gwałtownego wzrostu, a następnie ponownego spadku poziomu glukozy we krwi.

   Cukier rafinowany sprzyja otyłości. Może być on także przyczyną niedoboru witamin i minerałów, na przykład magnezu i wapnia. Napoje mają na celu nawodnienie organizmu - napoje kolorowe działają wręcz odwrotnie. Sprzyjają odwodnieniu i nie gaszą pragnienia oraz utrudniają usuwanie toksyn z organizmu. Podkreślenia wymaga, że słodkie napoje przyczyniają się do nadwagi i otyłości zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Podobnie jest w przypadku pozostałych niekorzystnych skutków spożycia tych produktów.



Pamięć i koncentracja

   Nadmiar cukru w diecie powoduje również osłabienie i problemy z koncentracją. Kolorowe słodzone napoje obniżają zdolności umysłowe i koncentrację, a także mogą powodować pogorszenie się nastroju i samopoczucia. Napojów słodzonych powinny unikać także osoby cierpiące na migrenę. Ich spożywanie może powodować nasilenie dolegliwości.



Zagrożenie dla najważniejszych narządów

   Napoje słodzone mogą powodować problemy z układem krążenia. Badania wykazały, że mogą one zwiększyć ryzyko zawałów serca i problemów ze strony układu krążenia. Częste spożywanie napojów gazowanych może też przyczynić się do rozwoju kamicy nerkowej oraz zaburzeń pracy wątroby. Wiele badań wskazuje ponadto na to, że regularne spożywanie słodkich napojów wiąże się z problemami zdrowotnymi, w tym m.in. także z chorobami układu oddechowego - astmą i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.

   Badanie prowadzone przez Harvard Medical School, w którym wzięło udział 3318 kobiet, trwające przez 11 lat wykazało, że spożywanie słodkich napojów gazowanych o obniżonej zawartości cukru ma związek z dwukrotnym zwiększeniem ryzyka wystąpienia niewydolności nerek.



Karmel i bisfenol A

   Kolorowe napoje mogą być sprzedawane w plastikowych butelkach oraz w puszkach. Aluminiowe puszki są powlekane bisfenolem A, określanym również w skrócie (BPA), BPA wykorzystywane jest również do produkcji plastikowych butelek. Jego codzienne spożycie przyczynia się do rozwoju zaburzeń endokrynologicznych, a także zaburzeń pracy serca i zaburzeń płodności. Do napojów słodzonych dodaje się także barwnik karmelowy, który może powodować problemy naczyniowe.



Recepta na nowotwór i próchnicę zębów

   Testy laboratoryjne kwasów znajdujących się w napojach gazowanych wykazały, że częste spożycie napojów słodzonych może doprowadzić do uszkodzenia szkliwa. Poziom pH tego typu napojów może sięgać nawet 2,5. Woda ma odczyn zbliżony do 7, więc widać ogromną różnicę. Tak więc zawarte w napojach dodane kwasy, cukier w różnych postaciach będący doskonałą pożywką dla bakterii oraz barwniki odbarwiające zęby razem wzięte w znaczący sposób szkodzą zębom, wprost prowadząc do próchnicy, co widoczne jest zwłaszcza u małych dzieci spożywających takie napoje - szkliwo w zębach mlecznych nie jest w pełni zmineralizowane, przez co próchnica pojawia się na nich dużo szybciej niż w przypadku zębów stałych.

   Ponadto, benzoesan sodu i benzoesan potasu stosowane w niemal wszystkich napojach gazowanych mogą powodować poważne uszkodzenia DNA w mitochondriach całkowicie je niszcząc, jak uważa profesor biologii molekularnej i biotechnologii na Uniwersytecie w Sheffield - Peter Piper.

   Szczególnie niebezpieczne połączenie często spotykane w napojach słodzonych to zestawienie benzoesanu potasu i kwasu askorbinowego, które mogą wchodzić ze sobą w reakcje powodując powstanie benzenu - czynnika rakotwórczego.



   Sięgając po kolejną butelkę napoju gazowanego lub niegazowanego, nasyconego cukrem bądź słodzikami i sztucznymi dodatkami do żywności, warto zastanowić się nad tym, jak wpływają na zdrowie. Cena jaką konsumenci - dorośli i dzieci - płacą za spożywanie napojów słodzonych jest znacznie wyższa niż ta, która jest widoczna na etykiecie.