Stan przedcukrzycowy - co to jest, jak go zdiagnozować i leczyć

   Nie mamy już wątpliwości co do tego, że cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną. Jak jednak wygląda sprawa ze stanem przedcukrzycowym? Problem z nim ma coraz więcej osób, ale wciąż nie jest on traktowany jak choroba. A to duży błąd, bo nieleczony stan przedcukrzycowy praktycznie nieuchronnie wiąże się z wystąpieniem cukrzycy w niedalekiej przyszłości, jeżeli nie podejmie się odpowiednich działań.

   Stan przedcukrzycowy nie objawia się w widoczny sposób. Osoby ze stanem przecukrzycowych mogą nie odczuwać żadnych symptomów charakterystycznych dla cukrzycy, choć czasami może pojawić się np. wzmożone pragnienie. Czynnikami w którym stan przedcukrzycowy może być podejrzewany i należałoby wykonać badania to przede wszystkim otyłość, siedzący tryb życia, wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy, występowanie nadciśnienia czy zaburzeń lipidogramu.

Czym jest stan przedcukrzycowy i jak sprawdzić, czy na niego chorujesz?

   O stanie przedcukrzycowym mówimy wtedy, gdy stężenie cukru we krwi na czczo znajduje się poza górną granicą normy, a dolną granicą dla cukrzycy  Norma zakłada, że glukoza na czczo nie powinna przekraczać granicy od 70-99,99 mg/dl (3,89-5,56 mmol/l ). Niższe stężenie glukozy poniżej 70 mg/dl oznacza hipoglikemię. O stanie przedcukrzycowym mówimy w dwóch przypadkach:

- przy nieprawidłowej glikemii na czczo (IFG - Impaired Fasting Glucose): glukoza na czczo 100-124,99 mg/dl (5,56-6,94 mmol/l)
- przy nieprawidłowej tolerancji glukozy (IGT - Impaired Glucose Tolerance):   w 120 minucie testu doustnego obciążenia glukozą glikemia wynosi 140-199,99 mg/dl (7,78-11,11 mmol/l)

   Test doustnego obciążenia glukozą polega na pobranie próbki krwi wyjściowej na czczo (na czczo, czyli przynajmniej 8 godzin od spożycia ostatniego posiłku, u osoby wypoczętej, po przespanej nocy, po 3 dniach spożywania diety z normalną zawartością węglowodanów), a następnie wypiciu przez dorosłych 75 g bezwodnej glukozy (w przypadku dzieci 1,75 g na kilogram masy ciała) rozpuszczonej w 250-300 ml wody, wypitej w przeciągu 5 minut. W trakcie badania (120 minut) badany pozostaje w spoczynku, w pozycji siedzącej. Po 120 minutach pobierana jest druga próbka krwi w celu ponownej oceny poziomu glukozy w osoczu krwi. Do czasu pobrania kolejnej próbki osoba badana nie może spożywać pokarmów, wykonywać wysiłku fizycznego i palić tytoniu.

   Dla uściślenia o cukrzycy mówimy kiedy:

- stężenie glukozy zmierzone o dowolnej porze doby (czyli tzw. przygodna glikemia) jest równa lub przekracza 200 mg/dl (? 11,11 mmol/l)
- dwukrotnie poziom glukozy na czczo przekracza 125 mg/dl (> 6,94 mmol/l),
- w drugiej godzinie testu doustnego obciążenia glukozą poziom glukozy przekracza 200 mg/dl (> 11,11 mmol/l)



Stan przedcukrzycowy - działania i leczenie

   O ile przy cukrzycy oprócz diety przeciwcukrzycowej często konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego, o tyle w przypadku stanu przedcukrzycowego lekarz zaleca po prostu zmianę trybu życia i stosowną dietę. Niestety, to dość ogólne hasło, które do wielu osób nie przemawia, więc po wyjściu z gabinetu lekarskiego wracają one do swoich dawnych przyzwyczajeń. To duży błąd, z wysoką glukozą nie ma żartów. Przy stanie przedcukrzycowym trzeba przyjrzeć się kilku aspektom życia.

Po pierwsze: dieta. Musisz wykluczyć z jadłospisu produkty przetworzone i słodycze, a także wszystko to, co gwałtownie podnosi glukozę we krwi. Ostrożnie należy więc też dawkować owoce z dużym indeksem glikemicznym, z dużą ilością węglowodanów prostych. Najlepiej łączyć je z innymi produktami, które obniżają indeks glikemiczny całego dania. Przykładowo, zamiast jeść samego banana, lepiej zjeść go z jogurtem naturalnym i garścią orzechów. Zwróć też uwagę na to, by jak najczęściej sięgać po warzywa, świeżo wyciskane soki warzywne i warzywno-owocowe oraz po produkty bogate w błonnik. Błonnik obniża poziom glukozy we krwi, ponieważ sprawia, że cukier jest uwalniany stopniowo. Przez to jesteśmy dłużej nasyceni po posiłku. Można przeprowadzić detoks cukrowy.

Po drugie: aktywność fizyczna. Nadwaga i otyłość to prosta droga do cukrzycy, jeśli więc zmagasz się z nadmiernymi kilogramami, to warto zadbać o przywrócenie wagi do normy. Dobrze jest też pamiętać o tym, że aktywność powinna oznaczać nie tylko ćwiczenia raz dziennie, ale też ogólnie wiązać się z ruchem w ciągu dnia. Wysiadaj przystanek wcześniej, wchodź po schodach, zamiast korzystać z windy, idź pieszo do sklepu znajdującego się dalej. Możesz też przesiąść się latem na rower albo chodzić na dłuższy spacer po powrocie z pracy. To istotne zwłaszcza dla osób, które pracują w pozycji siedzącej. Badania dobitnie pokazują, że siedzący tryb życia negatywnie wpływa m.in. na przemianę węglowodanów i sprzyja rozwojowi insulinooporności. Dlatego nawet jeśli nie możesz zrezygnować z siedzącego trybu życia chociażby ze względu na pracę, to warto co godzinę wstawać, by rozprostować nogi i przejść się chociaż kilka razy po korytarzu.

Po trzecie: metformina w przypadku insulinooporności. U osób ze stwierdzoną insulinoopornością lekarz może przepisać metforminę. To lek poprawiający wrażliwość organizmu na insulinę, który może uchronić przed cukrzycą. Metformina działa hipoglikemizująco, ale nie powoduje hipoglikemii, dzięki czemu jest bezpieczniejsza niż mocniejsze leki stosowane już przy cukrzycy. Metforminę stosuje się też czasem u osób ze stwierdzoną cukrzycą typu 2. Jej dużą zaletą jest to, że może sprzyjać delikatnemu zmniejszaniu się masy ciała u osób z nadwagą i otyłością. Metformina wykazuje też działanie antyagregacyjne, obniża stężenie trójglicerydów i cholesterolu w osoczu, wykazuje też działanie antynowotworowe. Najpoważniejszym działaniem ubocznym leczenia metforminą jest kwasica mleczanowa, której powstaniu sprzyjają, przede wszystkim stany niedotlenienia tkanek i prowadzące do pogorszenia wydolności nerek, a więc nie powinna być stosowana u osób z niewydolnością nerek, niewydolnością oddechową, niewydolnością układu krążenia, niewydolnością wątroby, po zawale serca i przy białaczce. Do bardzo często występujących działań niepożądanych metforminy należą dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha i utrata apetytu. Objawy te przeważnie występują na początku leczenia i czasem ustępują one samoistnie w trakcie dalszego leczenia. Długotrwałe leczenie metforminą prowadzi do niedoboru witaminy B12, co powoduje wzrost stężenia we krwi homocysteiny. W tym wypadku zaleca się okresowe badanie stężenia tej witaminy we krwi.