Antyoksydanty (przeciwutleniacze) są substancjami pomagającymi w neutralizowaniu wolnych rodników. Mają postać witamin, enzymów, minerałów oraz substancji fitochemicznych. Antyutleniacze pomagają w zmniejszeniu symptomów i ryzyka, jakie niesie za sobą nadmiar wolnych rodników. Są ochroną przed chorobami związanymi z wiekiem. Znacząco spowalniają skutki starzenia organizmu. Przynoszą korzyści każdemu, kto jest aktywny fizycznie.
Dieta bogata w antyoksydanty wpływa dobroczynnie na stan skóry, włosów i paznokci, pomaga oczyścić organizm z toksyn, a także wpływa na procesy toczące się w naszym organizmie wzmacniając m.in. działanie układu krążenia, chroni przed wystąpieniem nowotworów oraz zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Nie istnieją jednoznaczne wskazania odnośnie do ilości antyoksydantów. W przypadku za dużych dawek nie zanotowano toksycznych skutków ubocznych. Wyjątkami jest selen, którego dawki wyższe niż 900 mg mogą powodować nudności i wymioty oraz miedź i cynk. Antyoksydanty są legalnymi substancjami.
|
|
Jak działają suplementy antyoksydacyjne?
Regularnie wykonywane ćwiczenia znacząco przyczyniają się do zwiększenia wolnych rodników. Z drugiej strony wzmacniają produkcję enzymów antyoksydacyjnych. Suplementy antyoksydacyjne są dużym wsparciem systemu obronnego organizmu oraz zapobiegają dalszym uszkodzeniom tkanek. Chronią przed schorzeniami związanymi ze starzeniem się organizmu, m.in. przed zaćmą, cukrzycą, chorobami serca i niektórymi nowotworami. Zestawy antyutleniaczy mają lepsze działanie niż pojedyncze substancje. Największe korzyści przynosi stosowanie zestawów podczas intensywnych treningów. Suplementy antyoksydacyjne nie zwiększają ani siły, ani masy i szybkości w znaczący sposób. Niemniej warto przyjmować je ze względu na długoterminowe efekty dla zdrowia.
Ile spożywać?
Naukowcy zalecają spożywanie co najmniej pięciu porcji owoców i warzyw codziennie, co pozwala zapobiegać 20% spośród wszystkich nowotworów. Należy czerpać jak najwięcej przeciwutleniaczy z jedzenia. Owoce i warzywa dostarczają bardzo dużo antyutleniaczy, zwłaszcza bioflawonoidów, witaminy C, witaminy E, karotenoidów, ksantofili, polifenoli, antocyjanów, witamin z grupy B, cynku, manganu, selenu i miedzi. O sile antyoksydacyjnej produktów spożywczych informuje miara ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) - czyli zdolność pochłaniania wolnych rodników tlenowych. Pokrycie zapotrzebowania na witaminy i minerały antyoksydacyjne z samego jedzenia w przypadku sportowców jest rzadko możliwe, dlatego pojawiło się zapotrzebowanie na suplementy diety zawierające szereg antyoksydantów.
Jakie są skutki uboczne stosowania antyoksydantów?
Nie zaobserwowano żadnych toksycznych skutków zażycia witamin antyoksydacyjnych. Duże dawki karotenoidów mogą prowadzić do zabarwienia ludzkiej skóry na pomarańczowy odcień, niemniej efekt zanika i nie jest szkodliwy. Duże dawki witaminy C mogą doprowadzić do biegunki i wzdęć. Jeżeli wystąpią tego typu dolegliwości wystarczy zmniejszyć dawkę suplementu. Witamina E może się odkładać w organizmie. Jest bezpieczna nawet przy 50-krotnym przekroczeniu RDA (zalecane dzienne spożycie).
Dużą ostrożność należy natomiast zachować w przypadku selenu, ponieważ w jego przypadku margines bezpieczeństwa jest niewielki. Toksyczne objawy nadmiaru selenu są związane z wypadaniem włosów, wymiotami i nudnościami oraz łamliwością paznokci. Nadmierna podaż selenu przyczynia się do łysienia, uszkodzeń skóry i nadwrażliwości. Toksyczne dawki pierwiastka są czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów.
Inne minerały antyoksydacyjne również mogą powodować toksyczne objawy w wysokich dawkach. Przykładem jest miedź i cynk. Nadmiar miedzi powoduje anemię, zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego i wątroby, a także nieżyt układu trawiennego oraz zmniejszenie odporności. Toksyczny nadmiar tego pierwiastka prowadzi do nudności i wymiotów oraz negatywnie oddziałuje na pracę serca. Nadmiar cynku prowadzi natomiast do ograniczenia wchłaniania miedzi i żelaza, a także przyspiesza wydalanie żelaza z organizmu. Wysoki poziom cynku może przyczynić się do obniżenia odporności i zwiększenia poziomu cholesterolu.