Szałwia i jej zdrowotne właściwości

   Szałwia lekarska (Salvia officinalis) to roślina pochodząca z rejonów Morza Adriatyckiego. Jej nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa "salvus", które oznacza "zdrowie" Uprawiana jest na skalistych, suchych i słonecznych terenach nad Adriatykiem, ale i w całej Europie, a nawet w Afryce i Ameryce Północnej. W Polsce uprawy szałwii zapoczątkowane zostały w okresie I wojny światowej. Do dziś traktowana jest ona jako jedna z najważniejszych uprawnych roślin zielarskich.

   Szałwia i jej zdrowotne właściwości znane były już z starożytnym Rzymie i Grecji, gdzie uznawana była ona nawet za roślinę magiczną. Napar z jej liści polecany był na wzmocnienie, dolegliwości żołądkowe, bóle kręgosłupa, problemy ze wzrokiem oraz utratę pamięci. Grecy i Rzymianie leczyli nią również ukąszenia węży. W średniowieczu zalecana była w gorączce, przeziębieniach, zaparciach i chorobach wątroby. Do dziś szałwia lekarska znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie i kosmetologii. Jakie są więc jej właściwości i co sprawia, ze jest ona tak cenioną rośliną leczniczą?

Jakim składnikom szałwia zawdzięcza właściwości zdrowotne?

   Szałwia zawiera takie związki jak garbniki, kwasy organiczne, flawonoidy i fenole. Jest bogata w witaminy (witamina A, witamina C, witaminy z grupy B) oraz składniki mineralne (żelazo, wapń, magnez, cynk). Liście szałwii bogate są w olejki eteryczne, które znajdują zastosowanie w produkcji olejku szałwiowego.



Właściwości zdrowotne szałwii

   Dzięki zawartości cennych składników szałwia wykazuje szereg zdrowotnych właściwości. Ma ona dobroczynne działanie na:

- układ krwionośny - obniża poziom cholesterolu we krwi oraz poprawia krążenie,
- układ pokarmowy - reguluje trawienie, łagodzi wzdęcia, wykazuje działanie żółciopędne,
- układ hormonalny - łagodzi napięcie przedmiesiączkowe, reguluje cykle miesiączkowe, łagodzi objawy nadczynności tarczycy i menopauzy,
- układ odpornościowy - pomaga w leczeniu infekcji, kataru, stanów zapalnych gardła,
- skórę - pomaga w leczeniu trądziku, grzybicy skóry, łuszczycy; leczy pleśniawki, afty i stany zapalne jamy ustnej

   Szałwia wykazuje również działanie uspakajające, zapobiega wahaniom nastroju, pomaga zwalczać bezsenność, redukuje bóle głowy, koi nerwy oraz polepsza samopoczucie.



Napary z liści szałwii

   Na rynku szałwia dostępna jest w postaci suszonych liści do przygotowania naparów i herbat. Napary z liści szałwii regulują trawienie, a pite regularnie pobudzają apetyt. Związki zawarte w szałwii obniżają poziom cholesterolu we krwi, działają uspokajająco oraz pomagają regulować napięcie przedmiesiączkowe i objawy menopauzy. Napar z szałwii wykorzystywany jest również do leczenia nadmiernej potliwości oraz pomocniczo w zapaleniach i nieżytach przewodu pokarmowego.



Olejek szałwiowy

   Olejki eteryczne zawarte w liściach szałwii stosowane są do produkcji olejku szałwiowego. Wykazuje on działanie przeciwbakteryjne, które wykorzystywane jest w leczeniu zakażeń min. salmonellą czy szczepami E. coli. Wykazując działanie antyseptyczne, może być stosowany w leczeniu zapaleń skóry, trądziku, aft i brodawek oraz krwawiących dziąseł. Olejek szałwiowy używany jest w aromaterapii, inhalacjach, masażach i w pielęgnacji skóry.



Wykorzystanie szałwii w kuchni

   Świeże liście szałwii często wykorzystywane są w gastronomii do przygotowywania dań. Charakteryzują się one przyjemnym zapachem i smakiem, dzięki czemu nadają potrawom orzeźwienia. Szałwia idealnie komponuje się z tłustymi daniami, przez co ułatwia ich trawienie. Dodawana jest też do dań rybnych celem neutralizacji ich nieprzyjemnego zapachu. Często liście szałwii używane są w formie ozdoby min. deserów.



Przeciwwskazania w stosowaniu szałwii

   Stosowanie szałwii w okresie ciąży i laktacji zatrzymywać może tworzenie pokarmu przez co nie powinna być stosowana przez kobiety karmiące i w ciąży. Do przeciwwskazań zastosowania szałwii należy również przyjmowanie leków antydepresyjnych oraz przeciwzakrzepowych ze względu na możliwość obniżania ich działania.