Wątróbka - czy jest zdrowa? Kalorie i wartości odżywcze

   Wątróbka to jedne z najtańszych podrobów. Niektórzy za nią przepadają, a inni wprost przeciwnie - nie odważą się jej nawet spożyć. Wątróbka zawiera pełnowartościowe białko, wiele witamin oraz minerałów, w tym np. żelazo, selen, cynk, mangan, miedź. Czy warto po nią sięgać? Jakie wartości odżywcze kryje w sobie wątróbka, ile ma kalorii, czy jest zdrowa oraz jak ją przygotować, aby była smaczna?

   W sklepach można kupić różne rodzaje wątróbki - od wieprzowej, wołowej, po cielęcą oraz drobiową (np. z indyka, kurczaka). Różnią się między sobą jedynie zawartością tłuszczu i niektórych minerałów. Dla wielu osób najsmaczniejsza jest ta drobiowa. Tymczasem przy wyborze produktu w sklepie trzeba zwrócić szczególną uwagę na jego świeżość, ponieważ podroby psują się znacznie szybciej niż typowe mięso. Wątroba powinna posiadać jednorodną barwę i nie zawierać plam, przebarwień, ani mieć zbyt szarej barwy. Świeża wątróbka powinna być błyszcząca i mieć obojętny zapach. Jeżeli czuć kwas, lepiej jej nie kupować. W postaci surowej można ją trzymać w lodówce nie dłużej niż 2 dni (najlepiej osłoniętą w papier).

Wątróbka - źródło składników odżywczych

   Poniżej przedstawiono najważniejsze substancje odżywcze, które znajdują się w każdym rodzaju wątroby.

Witamina A - ważna w procesie widzenia, wpływa na funkcje odpornościowe i pracę organów (nerek i serca).

Witamina B2 - pomaga przekształcać pożywienie w energię. Ważna dla funkcjonowania komórek.

Witamina B12 - wpływa na funkcjonowanie mózgu oraz uczestniczy w wytwarzaniu DNA i czerwonych krwinek.

Witamina B9 - jest konieczna do tworzenia struktury DNA. Odgrywa rolę w rozwoju komórek organizmu.

Cholina - sprzyja pracy wątroby i mózgu.

Miedź - aktywuje liczne enzymy, które pomagają w regulacji wytwarzanej energii, w metabolizmie żelaza, a także pracy mózgu.

Żelazo - znajduje się w wątróbce w postaci hemowej, a więc dobrze przyswajalnej. Minerał pomaga w transporcie tlenu w organizmie.

   W wątrobie znajdują się ponadto: chrom, selen, fosfor, cynk oraz małe ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Występuje również jeden z bardzo silnych antyoksydantów - koenzym Q10, niestety jest on wrażliwy na wysokie temperatury i jego zawartość spada podczas obróbki termicznej. Wątroba ma wysoką zawartość wszystkich witamin z grupy B i witaminę A. Warto dodać, że nie jest trwałym produktem z uwagi na swoisty skład chemiczny oraz zawartość wielu enzymów, ponieważ to one sprzyjają procesom autolitycznym.



Porównanie kalorii i wartości odżywcze surowej wątroby drobiowej z kurczaka, wątroby wieprzowej i wątroby wołowej

Wartości w przeliczeniu na 100 g produktu:

Źródło pełnowartościowego białka

   Białko jest niezbędnym składnikiem pokarmowym. To dzięki białku tworzą się i naprawiają komórki ciała, a pożywienie przekształca w energię. Około jedna piąta wątroby składa się właśnie z białka i ma ono wysoką wartość biologiczną. Dostarcza wszystkich egzogennych aminokwasów. Te zaś budują białko pełnowartościowe. Niektóre z nich organizm może wytwarzać samoistnie, ale inne trzeba dostarczyć z diety. Białko lepiej zaspokaja głód w porównaniu z innymi składnikami odżywczymi np. węglowodanami. Pomaga też w redukcji masy ciała na skutek zwiększenia przemiany materii i zmniejszenia odczucia apetytu. Sprzyja też budowie masy mięśniowej i chroni przed jej utratą w czasie odchudzania.



Właściwości oczyszczające organizm

   Dzięki obecności witamin z grupy B, wątróbka może działać detoksykacyjnie na organizm za sprawą oczyszczenia wątroby.



Zapobieganie niedokrwistości

   Wątroba zawiera żelazo hemowe, które jest w prosty sposób przyswajalne przez organizm. To sprawia, że powinny po nią sięgać osoby z anemią. W 100 g porcji produktu znajduje się około 18 mg tego minerału, a więc tyle ile wynosi dobowe zapotrzebowanie na żelazo u kobiet. Mięso z kurczaka może mieć nawet 20 razy mniej tego składnika niż podroby, w tym wątróbka. Żelazo pomaga przenosić tlen do komórek, wpływa na odporność i oczyszcza wątrobę ze szkodliwych związków.



Cena

   Za kilogram wątroby trzeba zapłacić około 6-7 zł. To niedużo. W porównaniu z mięsem z piersi kurczaka, które kosztuje nawet 3 razy więcej, wątroba jest bardzo tania, a w dodatku zawiera mnóstwo ważnych minerałów i składników odżywczych co inne droższe rodzaje mięs.



Czy wątróbka może zaszkodzić?

   Faktem jest, że funkcją wątroby jest filtracja toksyn, ale nie jest to narząd służący do ich przechowywania. Gdy organ przefiltruje szkodliwe związki, to są one wydalane przez nerki albo jelita. Jeżeli substancji jest zbyt dużo do przetworzenia, zazwyczaj kumulują się w tkance tłuszczowej oraz układzie nerwowym zwierzęcia. Podczas zakupu wątróbki w sklepie należy upewnić się, że pochodzi ona od zwierzęcia karmionego paszą naturalną, a zwierzę pochodzi ze sprawdzonego źródła. Wątroba zawiera sporą ilość cholesterolu. Z tego względu osoby z chorobami serca i układu krążenia powinny jeść ją z umiarem. Ponadto osoby, które cierpią na dnę moczanową powinny unikać spożywania wątróbki, dlatego, że jest ona źródłem puryny. Ta z kolei może nasilać objawy choroby. Produktu nie należy jeść codziennie, dlatego, że zawiera sporą ilość witaminy A, która oczywiście jest potrzebna do prawidłowej pracy organizmu, ale spożywana w zbyt dużej ilości może powodować niekorzystne objawy, m.in.: łamliwość paznokci, przemęczenie, bóle głowy oraz łuszczenie się skóry.



Jak przyrządzić wątróbkę?

   Najczęściej jada się wątróbkę w postaci smażonej albo duszonej z dodatkiem cebulki. Warto przed przygotowaniem namoczyć ją w wodzie i mleku (bądź soku z cytryny) przez parę godzin. To sprawi, że zmięknie, a jej smak będzie bardziej łagodny. Można także pozbyć się pozostałości po błonach (mogą być gorzkie). Aby wątroba nie stwardniała warto posolić ją tuż przed wyłożeniem na talerz. Dla smaku warto wymieszać ją z podsmażoną cebulą. Wątróbkę doprawić pieprzem. Najlepiej smakuje zaraz po przyrządzeniu.



Podsumowanie

   Wątróbka jedzona od czasu do czasu może być zdrowym uzupełnieniem diety m.in. o wysokowartościowe białko, witaminę A, witaminy z grupy B i całą gamę minerałów. Jest smacznym produktem, który zaspokaja głód na długi czas. W dodatku nie jest droga i łatwo się ją przyrządza. Jednak niektóre osoby powinny z niej zrezygnować - głównie osoby z chorobami układu krążenia oraz kobiety w ciąży.