Wpływ czynników klimatycznych na sposób żywienia

   Życie oraz wszelka działalność człowieka zależą w głównej mierze od środowiska, w którym przebywa. Warunki środowiskowe (wilgotność powietrza, rodzaj roślinności, temperatura) są zależne od panującego na danych obszarze klimatu oraz czynników pogodowych. Klimat to charakterystyczny przebieg wszystkich zjawisk pogodowych, które występują na danych obszarze w okresie 30-50 lat.

   Klimat jest jednym z podstawowych czynników, które wpływają na życie wszystkich organizmów na danych terenie. Kształtowany jest przez obieg wody, krążenie powietrza oraz układ lądów i oceanów. Klimat od początku wpływał na miejsce osiedlania się ludzi, na rolnictwo oraz całą gospodarkę. To od niego zależała możliwość uprawy roślin i hodowli zwierząt, a co za tym idzie na sposób żywienia populacji. Jak więc czynniki klimatyczne wpływają na sposób żywienia oraz jakie modele żywienia ukształtowały?

Klimat a rolnictwo i osadnictwo

   Od początku do miejsca osiedlania się pierwszych ludzi należały takie czynniki jak umiarkowana temperatura powietrza, mała odległość od morza, odpowiednia ilość opadów atmosferycznych oraz prawidłowe zasoby wody. Warunkiem niezbędnym było pozyskiwanie żywności. Od początku rodzaj i możliwości zdobywania pożywienia zależały od gatunków fauny i flory bytujących na danym terenie.

   Ludzie zamieszkujący tereny arktyczne polowali na ssaki morskie i lądowe takie jak wieloryby, niedźwiedzie, foki czy morsy. Populacje zamieszkujące tereny prerii oraz sawanny spożywali ssaki, gady i owady oraz zebrane pożywienie roślinne takie jak nasiona i owoce.

   Z czasem, gdy zaczęto udomawiać gatunki roślin i zwierząt zwiększyła się różnorodność spożywanego pokarmu. Odkrycia geograficzne, podróże i migracje ludności spowodowały poznawanie i rozpowszechnianie nowych gatunków roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych.

   Różne rejony na Ziemi charakteryzują się innymi możliwościami sprzyjającymi rolnictwu, co ukształtowało różne modele żywienia.



Klimat tropikalny a rolnictwo

   Klimat tropikalny charakteryzuje się wysoką temperaturą, która utrzymuje się przez cały rok, co sprzyja rolnictwu. Dzięki temu, że okresy wegetacyjne roślin nie są ograniczone temperaturą, możliwe jest zbieranie więcej niż jednego plonu w ciągu roku. Spotyka się tutaj uprawy ryżu, pszenicy, jęczmienia, soi, bawełny, warzyw czy trzciny cukrowej.



Klimat śródziemnomorski a rolnictwo

   Klimat ten charakteryzuje się gorącym, suchym latem oraz łagodnymi zimami. Sprzyja to uprawie roślin, dlatego też najczęściej spotyka się winorośl, cytrusy, oliwki, orzechy, jęczmień, proso, pszenicę, pomidory, ziemniaki, kukurydzę.



Klimat umiarkowany Europy a rolnictwo

   Klimat umiarkowany sprzyja rolnictwu, dzięki czemu możliwa jest tu uprawa roślin takich jak pszenica, jęczmień, żyto, buraki cukrowe, pszenżyto, proso, rzepak, a także prowadzi chów trzody, bydła oraz drobiu.



Klimat zwrotnikowy suchy a rolnictwo

   Obszary klimatu zwrotnikowego suchego to najczęściej tereny sztucznie nawadniane. Dominuje tu uprawa jęczmienia, palm daktylowych, prosa, sorgo, manioka, palm oleistych, palm kokosowych, kakaowca i kawowców.



Śródziemnomorski model żywienia populacji

   Ten model żywienia opiera się na produktach żywnościowych, które możliwe są do pozyskiwania w klimacie śródziemnomorskim. Obfituje w produkty roślinne takie jak oliwa z oliwek, cytrusy, pieczywo, tłuszcze roślinne, wina a także produkty mleczne, ryby i owoce morza.

   W modelu tym spożywa się mało czerwonego mięsa, a 75% procent tłuszczów pochodzi ze źródeł roślinnych.

   Stosuje się przyprawy takie jak bazylia, oregano, rozmaryn, szałwia, kminek. Śródziemnomorski model żywienia jest jednym z najczęściej zalecanych sposobów żywienia.



Afrykański model żywienia populacji

   Afrykański model żywienia zależy od obszarów zamieszkałych przez populacje. Zróżnicowanie klimatu Afryki spowodowało, że wyróżnić tu można model żywienia okołorównikowy, Afryki Wschodniej oraz Afryki Północnej, Zachodniej i Południowej.

   Dieta populacji zamieszkujących tereny okołorównikowe opiera się w głównej mierze na wykorzystaniu roślin takich jak kukurydza, proso, sorgo, ziemniaki, maniok, bataty, banany, ryż. Niestety z tego też powodu, często jest to dieta niedoborowa w białko. W dużej ilości uprawia się tu również warzywa, które są wytrzymałe na warunki suchego klimatu. Są one źródłem wspomnianego białka oraz witamin i składników mineralnych. Do rzadkości należy spożywanie mleka i produktów mlecznych ze względu na trudności w hodowli bydła (zarówno aspekty klimatyczne, jak i choroby zwierzęce). Używa się przypraw takich jak szafran, cynamon, goździki.

   Model żywienia spotykany w Afryce Wschodniej obejmuje również uprawiane na tych terenach owoce takie jak limonki, banany, brzoskwinie.

   Dieta Afryki Północnej przypomina śródziemnomorski model żywienia. Obfituje w potrawy z pszenicy, ziemniaków, pomidorów oraz oliwek.

   W diecie Afryki Południowej znaleźć można wpływy zwyczajów żywieniowych mieszkańców kontynentu oraz imigrantów. Podstawę diety stanowi tu mięso i jego przetwory, owoce morza (krewetki, langustynki, ostrygi, małże), owoce (jabłka, mango, papaja, awokado) i warzywa.



Azjatycki model żywienia populacji

   Tradycyjna dieta azjatycka większości kontynentu dostarcza wszystkich składników odżywczych koniecznych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Warto zauważyć, że wśród populacji stosujących ten model żywienia znacznie rzadziej zauważa się zachorowania na choroby cywilizacyjne. Jest to bowiem dieta wysokobłonnikowa, dostarczająca odpowiednich ilości witamin, składników mineralnych i antyoksydantów.

   Dieta obfituje w ryż, ryby, owoce morza, warzywa (ciemnozielone warzywa liściaste, kapusta, brukselka), owoce (banany, mango, papaja, mandarynki, winogrona, arbuzy, ananasy), soję, rośliny roślin strączkowych, nasiona. Ten model żywienia jest ubogi w tłuszcze zwierzęce.