Zapalenie wyrostka robaczkowego - przyczyny, objawy, metody leczenia

   Zapalenie wyrostka robaczkowego w większości przypadków pojawia się nagle, dlatego ciężko przewidzieć, kiedy się rozpocznie. Głównym objawem jest przeważnie ból brzucha, zwykle umiejscowiony w prawym dole biodrowym. Symptomów nie należy bagatelizować, ponieważ rozwijająca się dolegliwość może skutkować poważnymi komplikacjami zdrowotnymi, a nawet stanowić zagrożenie życia. Poznaj przyczyny i objawy zapalenia wyrostka robaczkowego. Jak przebiega choroba i jak wygląda proces jej leczenia?

   Wyrostek robaczkowy (appendix vermiformis) jest fragmentem przewodu pokarmowego, ma formę ślepo zakończonej cewki, która oddziela się od kątnicy - ta z kolei jest częścią składową jelita grubego. Długość wyrostka wynosi zazwyczaj od 8 do 10 cm. Jest to bardzo wąski odcinek o średnicy około 3-7 mm, co niestety służy zaleganiu mas kałowych i powstawaniu stanów zapalnych. Wyrostek robaczkowy nie u wszystkich ludzi umiejscowiony jest w jednakowym miejscu, ale najczęściej znajduje się w prawym dole biodrowym. Z tego powodu trudno jednoznacznie zdiagnozować stan zapalny. Niekiedy wyrostek leży między pętlami jelitowymi, może być też umieszczony za pęcherzem moczowym lub kątnicą.

Rola wyrostka robaczkowego

   Funkcja tego narządu nie jest do końca znana. Chociaż jest jednym z elementów układu pokarmowego, jego wnętrze ściśle pokrywa tkanka limfatyczna, w związku z tym przypuszczenie, że wspiera on układ immunologiczny. Ponieważ wycięcie wyrostka nie przynosi zauważalnych efektów dla chorego, sądzi się, że spełnia on kluczową funkcję jedynie na etapie życia płodowego.

Najczęstsze przyczyny zapalenia wyrostka robaczkowego

   Istnieją różne czynniki, które mogą wywołać ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Z uwagi na jego charakterystyczną budowę, całkiem łatwo może dojść do zatamowania jego światła, a w konsekwencji utworzenia stanu zapalnego. Najczęstszymi przyczynami zapalenia wyrostka są:

- owrzodzenie,
- guzy,
- obecność pasożytów,
- zalegające masy kałowe.

   Warto zaznaczyć, że zapalenie wyrostka to choroba występująca dość często. Według wyliczeń rocznie na 100 000 ludzi choroba dotknie aż 10. Oszacowano, że problemy z wyrostkiem dotykają zazwyczaj osoby w wieku 5-40 lat.

Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego

   Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być wielorakie, zazwyczaj nietypowe. Najczęściej pierwszym z symptomów jest ból brzucha - w obszarze podbrzusza bądź pępka, który zaostrza się podczas kaszlu. Ból wyrostka ciężko dokładnie namierzyć - boli cały brzuch. Gdy objawy się nasilają, ból na ogół plasuje się nad dołem pachwinowym z prawej strony. Mogą pojawić się wymioty, zaparcia, nudności, biegunka oraz utrata apetytu. W wielu przypadkach następuje także wzrost temperatury ciała do 37,5-38,5°C. Wyrostek robaczkowy daje objawy, które są podobnie do wielu chorób czy stanów zapalnych, w każdym razie symptomów nie należy ignorować. Niezidentyfikowane albo zbyt późno wykryte zapalenie wyrostka, może skutkować pęknięciem tego organu i przepełnieniem jego treścią jamy brzusznej. W konsekwencji dochodzi do zapalenia otrzewnej, co zagraża życiu pacjenta.

Co zrobić po wystąpieniu zapalenia wyrostka robaczkowego?

   Należy jak najszybciej udać się do lekarza. Specjalista po wykonaniu badania palpacyjnego określi, czy pacjent wykazuje symptomy zapalenia wyrostka. Lekarz prawdopodobnie zleci też morfologię krwi, aby sprawdzić stężenie białka CRP, którego wysoki poziom wskazuje na utrzymujący się w organizmie stan zapalny. Niewykluczone, że zostanie zlecone wykonanie badania obrazowego - tomografii komputerowej lub USG. Warto pamiętać, że może pojawić się też dyskomfort wskazujący na niedrożny wyrostek robaczkowy, który objawia się m.in. częstym oddawaniem moczu i uczuciem nacisku na pęcherz - występuje, gdy wyrostek położony jest za pęcherzem. Obawy powinien wzbudzić też pojawiający się i znikający na przemian ból brzucha, czemu towarzyszy wzrost i spadek temperatury.

Metody leczenia wyrostka

   Jedyną skuteczną metodą leczenia wyrostka robaczkowego jest jego wycięcie. Narząd ten usuwa się w trakcie tradycyjnej operacji - poprzez przecięcie powłoki brzusznej (laparotomia) lub mniej bolesnej laparoskopii - wtedy chory szybciej wraca do pełni sił. Zazwyczaj korzysta się z mniej inwazyjnej metody, ale w sytuacji, gdy wystąpi perforacja wyrostka albo jest on umiejscowiony zakątniczo, może okazać się niezbędne przeprowadzenie laparotomii.

Wyrostek robaczkowy w ciąży

   Gdy wyrostek da o sobie znać podczas ciąży, niezbędne jest jego wycięcie niezależnie od poziomu zaawansowania ciąży. Brak działań chirurgicznych konsoliduje ze zbyt dużym ryzykiem nie tylko dla kobiety, ale także dla dziecka.

Czy zapalenie wyrostka robaczkowego można wyleczyć?

   Przyjmowanie antybiotyków czy stosowanie odpowiedniej diety ma kluczowe znaczenie, ale po operacji. Choroby niestety nie wyleczy głodówka czy antybiotyk. Jedynym efektywnym rozwiązaniem jest usunięcie wyrostka poprzez zabieg operacyjny.

Dieta po usunięciu wyrostka robaczkowego

   Po wycięciu wyrostka należy stosować lekkostrawną dietę. Jej podstawą powinny być gotowane jarzyny, duszone i gotowane mięso, chude wędliny, pieczone owoce i ryż. Należy wykluczyć surowe owoce i warzywa, a także pokarmy smażone i takie, które mogą powodować wzdęcia.

Zapalenie wyrostka robaczkowego - powikłania

   Jednym z najczęściej występujących powikłań po zapaleniu wyrostka jest jego perforacja (przerwanie). Może to przyczynić się do powstania rozlanego zapalenia otrzewnej albo utworzenia ropnia wyrostka. Powikłaniem po zapaleniu wyrostka jest niekiedy niedrożność jelit. W trudnych przypadkach może wystąpić posocznica (sepsa). Warto dodać, że powikłania nie zawsze muszą się ujawnić, przeważnie dotyczą ludzi, którzy zbyt długo wstrzymują się z wizytą u specjalisty. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego wymaga zwykle niezwłocznej, często inwazyjnej dla chorego operacji. Komplikacje mogą być też skutkiem nieprzestrzegania zaleceń po zabiegu operacyjnym dotyczących np. wysiłku fizycznego.