Żuj powoli - zatroszcz się o swój żołądek

   Prawidłowe rozdrabnianie pokarmu jest niezwykle istotne dla prawidłowego trawienia. Połykanie zbyt dużych kęsów bez starannego pogryzienia obciąża żołądek i ogólnie układ pokarmowy.

   Zgodnie z zaleceniem trzeba każdy kęs powinno przeżuwać około (aż!) 30 razy - przeciętnie, przeżuwamy kęs tylko około 3-5 - krotnie. Proces wstępnego trawienia zachodzi właśnie w jamie ustnej. Dalszy przebieg trawienia jest w dużej mierze uzależniony od tego, czy pokarm został odpowiednio rozdrobniony i równomiernie nasycony śliną. W jamie ustnej rozpoczyna się proces trawienia węglowodanów określany także jako trawienie wstępne - odpowiada za nie przede wszystkim enzym - amylaza ślinowa (dawniej zwaną ptialiną).

Niedokładne żucie rodzi problemy z trawieniem!

   Dokładne przeżuwanie pokarmu umożliwia wymieszanie go ze śliną i ułatwia dalszy proces trawienia. Dzięki temu żołądek będzie znacznie mniej obciążony, a proces trawienia ulegnie znacznej poprawie. Niestarannie pogryziony pokarm, który nie został prawidłowo zmieszany ze śliną, zaczyna szybko gnić i fermentować. Powstający wówczas nadmiar gazów i toksyn prowadzi do wzdęć i utrudnia proces funkcjonowania układu pokarmowego.

   Należy wiedzieć, że ślina składa się w ok. 99,5% z wody. Główne związki organiczne to mucyny - które nadają ślinie gęstość i lepkość, wspomniana amylaza (inicjująca rozkład skrobi na maltozę i dekstrynę), także maltaza (rozkładająca maltozę na glukozę) oraz lipaza językowa, która uczestniczy w hydrolizie lipidów. Ponadto w skład śliny wchodzą związki, które mają działanie antybakteryjne, antywirusowe, przeciwgrzybiczne, a nawet przeciwbólowe takie jak: lizozym, laktoferyna, przeciwciała IgA, kalprotektyna, opiorfina.



Im dokładniej żujesz, tym szybciej się najesz

   O prawidłowe rozdrabnianie pokarmu powinny dbać szczególnie osoby, które dbają o linię. Im dłużej i dokładniej przeżuwa się pokarm, tym szybciej odczuwa się uczucie sytości. Od rzeczywistego najedzenia do dotarcia sygnału o sytości do mózgu może minąć nawet kwadrans. Jeżeli jesz w wolnym tempie, unikasz przejedzenia - kolejnej przyczyny obciążenia układu pokarmowego. Tempo spożywania posiłków ma ogromny wpływ na to, w jaki sposób przebiega proces trawienia. Jedzenie w pośpiechu i niedokładne przeżuwanie kęsów może w dłuższej perspektywie doprowadzić nawet do zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Jeżeli pożywienie nie jest starannie pogryzione, enzymy trawienne mają bardziej utrudniony dostęp i działają znacznie mniej efektywnie.



Niestaranne żucie zwiększa ryzyko chorób serca!

   Niestaranne żucie pokarmu jest pośrednim czynnikiem ryzyka chorób serca i układu krążenia. Samo niedokładne rozdrobnienie pożywienia nie przyczynia się bezpośrednio do nadciśnienia tętniczego, czy też do zawału serca. Jednakże, zaobserwowano, że zbyt szybkie tempo jedzenia prowadzi do podwyższenia masy ciała, wzrostu ciśnienia skurczowego krwi, zwiększenia obwodu talii oraz poziomu cholesterolu LDL. Wymienione czynniki bezpośrednio wpływają już na rozwój chorób serca i układu krążenia.



Ciekawy trend

   Dietetycy zaobserwowali pewien interesujący trend - osoby spożywające posiłki zbyt szybko, zazwyczaj odżywiają się nieprawidłowo. Złe nawyki żywieniowe zwykle chodzą w parze. Tymczasem, pochłanianie niezbyt zdrowych, wysoko przetworzonych produktów spożywczych może w krótkim czasie doprowadzić do niedoborów witamin i minerałów. Paradoksalnie, jednocześnie rozwijają się niedożywienie jakościowe i nadwaga, która może przerodzić się w otyłość.



Formowanie kęsa pokarmowego

   W procesie żucia pokarm zostaje mechanicznie rozdrobniony w jamie ustnej, a następnie zostaje wymieszany ze śliną, aby ostatecznie doszło do uformowania kęsa (bolusa) pokarmowego. Skurcze żwaczy powodują naprzemienne otwieranie i zamykanie szczęk, które jest połączone z ruchami języka i żuchwy. Proces żucia składa się z sześciu faz:

- etapu przygotowawczego
- etapu zetknięcia szczęk z kęsem pokarmowym
- fazy miażdżenia pokarmu
- fazy zetknięcia zębów obu szczęk
- fazy rozcierania pokarmu
- etapu końcowego centralnego zamknięcia szczęk

   Proces żucia jest odruchowo regulowany - ośrodek żucia znajduje się w tworze siatkowatym pnia mózgu. Receptory odruchu żucia znajdują się w tworze siatkowatym pnia mózgu.



Rozdrabniając pokarm pobudzasz receptory smakowe

   Oczywistym jest, że odpowiednio rozdrobniony pokarm jest łatwiej trawiony. Niemniej żucie jest ważne także z jeszcze jednego powodu - pobudza ono receptory smakowe, co prowadzi do powstania wrażeń smakowych i odruchowego pobudzenia wydzielania soków trawiennych - nie tylko śliny, ale również soku żołądkowego i soku trzustkowego. Przeżuwany, a następnie połykany pokarm układa się warstwami w żołądku. Kolejne połykane porcje trafiają do żołądka rozsuwając na zewnątrz pokarmy spożyte wcześniej. Jeżeli pożywienie nie zostało odpowiednio rozdrobnione, kwas żołądkowy ma utrudnione zadanie.



Nie obciążaj żołądka - jedz powoli!

   Najszybciej przez żołądek przechodzą płyny izotoniczne, nieco wolniej hipertoniczne i hipotoniczne płyny. Dodatkowo, pożywianie zawierające węglowodany i tłuszcze zapewnia uczucie sytości na dłużej. Pokarm, który jest dobrze rozdrobniony, bez problemu przemieści się do dwunastnicy, gdzie zostanie poddany dalszemu trawieniu (m.in. działaniu enzymów trzustkowych). Charakterystyczną cechą dynamiki opróżniania żołądka jest to, że im bardziej zwiększa się zawartość żołądka, tym opróżnianie jest szybsze. Wyobraźmy sobie, co dzieje się w czasie łapczywego połykania kolejnych, nierozdrobnionych kęsów - żołądek szybko się wypełnia, ale proces opróżniania ze względu na obecność cząstek stałych nie może zostać prawidłowo przeprowadzony.