Żywienie w samolocie i w kosmosie

   Pożywienie wydawane w samolotach powinno być bezpieczne, odpowiednio przyrządzone i przede wszystkim zdrowe. Zależy to także od oferty usług linii lotniczych. Z kolei posiłki kosmiczne przypominają te, które jada się na Ziemi. Powinny one zapewniać każdemu uczestnikowi promu wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Zatem, jak wygląda żywienie w transporcie powietrznym?

Wnoszenie produktów na pokład samolotu

   Osoba wchodząca na pokład samolotu może wnieść tylko takie produkty płynne, których opakowanie jednostkowe mieści do 100 ml. Wszystkie płyny powinny być zapakowane w przezroczystą i zamykaną torbę, a jej pojemność nie może przewyższać 1 litra. Każdy pasażer może posiadać tylko pojedynczą torebkę. Reguły te obejmują wszystkie rodzaje produktów w postaci płynnej, również kosmetyki. Limity te nie dotyczą odżywek dla małych dzieci oraz leków, zakładając, że są one konieczne w czasie podróży. Istnieje przymus ich pokazania w trakcie inspekcji. Pasażerowie mają możliwość zakupu napojów lub kosmetyków w wolnocłowych sklepach. W samolocie ponadto oferuje się dostęp do posiłków i napojów, ale w głównej mierze zależy to od oferty linii lotniczych. Dostęp ten jest zazwyczaj bezpłatny, ponieważ mógł zostać wcześniej wliczony do ceny biletu, natomiast płatny dostęp, umożliwiają zwykle tańsze linie. W wielu portach lotniczych jednostki cateringowe mają swoje restauracje i bary.



Formy i skala usług gastronomicznych

   Mogą się one różnić w zależności od rodzaju linii lotniczych i klasy podróży. W klasie biznes proponuje się na obiad cztery dania, ponadto można spożyć śniadanie o każdym czasie. W ofercie są dostępne także napoje oraz liczne przekąski. W klasie ekonomicznej potrawy wydaje się według ustalonego programu. Niestety większa część tanich linii, nie udostępnia bezpłatnych dań dla pasażerów, ale na pokładzie tańszych linii można skorzystać z bufetu (zwykle są płatne). Rejsowe linie lotnicze również nie zawsze udostępniają podróżnym bezpłatne posiłki w czasie lotu. Na trasach długich linie oferują śniadanie bądź kolację, a także napoje i obiad. Na trasach krótszych, zazwyczaj proponuje się lekką przekąskę i ciepłe albo zimne napoje. W czasie zamawiania biletu linii rejsowych istnieje wariant wyboru odpowiedniego dania, np. koszernego, wegetariańskiego lub bezglutenowego. W klasie biznes oferuje się napoje, takie jak: herbata, soki owocowe, kawa, piwa, wina, a także napoje alkoholowe. W klasie ekonomicznej serwuje się napoje orzeźwiające, soki owocowe, herbatę, piwo, kawę, napoje alkoholowe (whisky, wódkę, wina). W rejsach krajowych serwuje się herbatę, kawę oraz słodycze, a gdy czas lotu jest niedługi, w miejsce herbaty i kawy, podaje się wodę i soki. Kolacja podawana w samolocie uwzględnia ryby, mięso (często wołowinę albo kurczaka), makaron, warzywa, desery, sałatki, bułkę z masłem oraz przyprawy (szczególnie pieprz, sól oraz cukier), które dostarcza się w niewielkich saszetkach. Jednostki cateringowe zazwyczaj oferują alternatywne posiłki dla osób preferujących restrykcyjne diety. Często trzeba je zamawiać przynajmniej dobę wcześniej albo w trakcie kupna biletu. Oferuje się następujący wybór potraw:

- Posiłki dla dzieci oraz niemowląt;
- Potrawy wegetariańskie;
- Potrawy dietetyczne: dla cukrzyków, o zmniejszonej zawartości sodu, dla osób z nietolerancją laktozy, dla osób z uczuleniem;
- Potrawy z różnych kuchni świata (np. włoska, turecka, japońska);
- Potrawy z tradycji religijnych (np. halal, koszerne)



Dlaczego w samolocie pożywienie gorzej smakuje?

   Winny temu jest hałas i wysokie ciśnienie, które sprawiają, że dania mniej smakują. Potrawy muszą być wówczas mocniej doprawione i odznaczać się wyraźniejszym smakiem. Niewielka wilgotność panująca w kabinach linii lotniczych wysusza nos, a to wyraźnie obniża percepcję receptorów węchowych, które są odpowiedzialne za odczuwanie smaku.



Jedzenie w kosmosie

   Kilkadziesiąt lat temu jedzenie kosmiczne miało niewielkie rozmiary albo umieszczało się je tubkach. Przyrządzono je tak, aby było lekkie i nie zajmowało wiele miejsca. Od tamtego czasu ilość produktów kosmicznych zaczęła szybko wzrastać. Kosmiczne posiłki bardzo przypominają te, które je się na Ziemi. Rodzaje produktów spożywanych przez astronautów nie są tajemniczymi mieszankami, lecz pokarmami sporządzonymi jeszcze na Ziemi z produktów ogólnodostępnych. Posiłki mają zapewnić każdemu uczestnikowi misji kosmicznych i na stacji kosmicznej wszystkich potrzebnych składników odżywczych, witamin, minerałów, koniecznych do aktywności w środowisku kosmicznym.



Żywność kosmiczna

   To rodzaj produktów żywnościowych, które produkuje się, sporządza się oraz przetwarza do spożycia przez astronautów w czasie misji kosmicznej. Komponowanie żywności dla astronautów nie jest łatwą czynnością. Żywność powinna spełniać wiele standardów, aby można było ją uznać za odpowiednią. Powinna być smaczna, pożywna oraz dobrze przyswajalna, ponadto wyprodukowana tak, aby mogła nadawać się do jedzenia w środowisku bez grawitacji. Pożywienie musi być właściwie zapakowane i nie może być zbyt ciężkie. Powinno mieć taką formę, aby można było je szybko przygotować i spożyć. Oprócz tego musi się dobrze otwierać oraz przechowywać. Nieodpowiednia do spożycia na stacji kosmicznej jest żywność, która się łatwo kruszy - np. pieczywo. Jedzenie w kosmosie może być chwilami niebezpieczne, ponieważ nie działa tam siła grawitacji. Dawniej, w latach 60, astronauci na stacji kosmicznej spożywali pasty, które wyciskali bezpośrednio do ust. Potem wymyślono żywność liofilizowaną, która się nie rozkrusza. W kosmosie płyny pije się przez słomkę lub można ją wyciskać z profesjonalnego aparatu. Astronauci dostarczają w posiłkach orientacyjnie 3000 kcal w ciągu dnia, bo wydatkują oni duże ilości energii. Żywność dla każdego astronauty zapakowana jest oddzielnie. Z wykorzystaniem rzepów, taśmy samoprzylepnej bądź magnesów, przyczepia się pokarm na tacy. Następnie astronauci umocowują tacki do ruchomego stolika albo do dowolnego miejsca, np. do ścian w kabinie, i tak jedzą (zwykle w pozycji stojącej, stopy trzymają w specjalnych zaczepach, które przeciwdziałają lewitacji w powietrzu). Dzięki napięciu powierzchniowemu pożywienie po otwarciu pozostaje w pojemniku, dlatego, że jest przeważnie polane zalewą i do tego wilgotne, a więc nie unosi się w powietrze.