Za definicję makaronu przyjmuje się, iż jest to produkt wytwarzany na bazie mąki, wody i niekiedy jaj oraz innych składników o szerokiej wachlarzu kształtów i zastosowań. Powszechnie za ojczyznę makaronu uznaje się Włochy, jednak ślady najstarszego makaronu odnaleziono w Chinach, który liczył sobie cztery tysiące lat. To najstarsze odkryte przez archeologów jedzenie. Według powszechnej wiedzy do Europy sprowadził go znany wenecki podróżnik, Marco Polo. Jest to jednak tylko legenda, bowiem już tysiąc lat wcześniej, w II wieku naszej ery, rzymski badacz wspomniał o makaronie, natomiast Arabowie udokumentowali istnienie suszonego makaronu w południowych Włoszech ok. XII wieku, czyli jeszcze przed narodzinami Marco Polo. Pierwsze makaronowe dania były przyrządzane na sposób bliskowschodni z cynamonem, rodzynkami i miodem.
|
|
Jaki makaron to dobry makaron?
Kupując makaron w sklepie trzeba obejrzeć opakowanie w sklepie. Surowy makaron powinien mieć kolor żółty lub kremowy, bez białych plamek. Jego powierzchnia ma być szklista. Musi też być odporny na łamanie, a więc niezbyt kruchy. Drobne połamane kawałki świadczą o tym, że makaron już dawno opuścił fabrykę. Nie bez znaczenia jest też cena. Trudno liczyć na to, że dobry gatunkowo makaron będzie kosztował złotówkę. Najlepiej wybrać makaron produkowany z semoliny, mąki uzyskanej z odmiany pszenicy twardej durum. Makaron z semoliny to produkt typowo włoski. Mąkę otrzymuje się z twardej pszenicy durum, której we Włoszech uprawia się bardzo dużo (to największy jej eksporter). Jest delikatnie żółta, w przeciwieństwie do mąki otrzymywanej z pszenicy miękkiej. Składniki makaronu z pszenicy durum to semolina i woda. Po ugotowaniu makaronu z pszenicy durum, nie trzeba hartować go wodą (w przeciwieństwie do makaronu uzyskanego ze zwykłej pszennej mąki). Dobry makaron z mąki durum nie powinien się kleić. Drugim typem makaronu powszechnym na naszym rynku jest makaron jajeczny. Jego składniki to pszenica (zazwyczaj miękka, typu 450, 500), jaja, woda i czasami naturalny barwnik kurkuma. Ilość jaj w nazwie makaronu oznacza, ile dodano ich do kilograma mąki. Najpopularniejsze typy makaronów jajecznych to: dwujajeczny, czterojajeczny i pięciojajeczny. Makaron jajeczny wykonany z miękkiej mąki pszennej bardzo trudno ugotować "al dente", ponieważ bardzo szybko zaczyna się kleić. Na pewno dobrym makaronem pod względem kulinarnym jak i odżywczym nie jest makaron ze zwykłej mąki pszennej i wody.
Wartości odżywcze makaronu
Mówi się, że makaron tuczy i stwierdzenie to jest bardzo powszechne. Dietetycy jednak uspokajają. Rzeczywiście, 200 gramów suchej masy makaronowej zawiera około 700 kcal. Ale to 200 gramów po ugotowaniu pęcznieje do około 400-500, a to już bardzo duża porcja, która spokojnie wystarczy dla dwóch dorosłych osób. Tak więc tuczą dodatki, sosy, a nie sam makaron. Poświadczają to popularne diety śródziemnomorska (składająca się z ryb, makaronu, warzyw i owoców) i makaronowa. Makaron jajeczny jest bardziej kaloryczny niż makaron z pszenicy twardej. Ilość kalorii rośnie wraz z ilością jajek dodanych do kilograma mąki. Za dietetycznością makaronu z semoliny przemawia też to, że ugotowany "al dente", na długo zaspokaja głód, ponieważ zawiera dużo skrobii - czyli węglowodan złożony, który jest rozkładany w organizmie powoli i równomiernie. Z makaronem jajecznym jest inaczej ? tłumi apetyt tylko na chwilę, ale zaletą jego jest to, iż posiada trochę składników odżywczych pochodzących od jaj. Jeśli chodzi o wartości odżywcze, zarówno makaron jajeczny, jak i ten i z pszenicy durum, to przede wszystkim bogate źródło węglowodanów (stanowią około 70% masy). Reszta to białko, tłuszcze, witaminy, minerały i błonnik. Bogatszy w białko, ale też tłustszy, jest makaron jajeczny. Makaron z semoliny jest całkiem niezłym źródłem witamin B1, B6, PP oraz kwasu foliowego. Ponadto taki makaron jest dobrym źródłem żelaza, magnezu oraz cynku.
Jak gotować makaron?
Dobry makaron nie może być rozgotowany. Musi być ugotowany na półtwardo, czyli "al dente". Litr lekko osolonego wrzątku wystarczy na ok. 100 g. Najlepiej wrzucać kubek na osobę, czyli ok. 50 g. Czas gotowania zależny jest od rodzaju i kształtu makaronu, zawsze jest podany na opakowaniu i należy skrupulatnie go przestrzegać. Podczas gotowania od czasu do czasu zamieszaj całość, żeby makaron nie przywarł do dna. Gotowy dobrze odcedź na sicie lub w durszlaku. Jeśli danie podajesz na ciepło, nie wolno ci makaronu hartować, czyli przelewać zimną wodą - straci wówczas swój delikatny smak. (Co innego, jeśli ma być wykorzystany do sałatki). Bez obaw. Jeśli podasz makaron gorący, na pewno się nie poskleja. Nie gotuj go też na zapas, bo będzie niesmaczny. Poleca się również dla podniesienia smakowitości i wartości odżywczej wlać do wody (przed wrzuceniem makaronu) odrobiny oliwy z oliwek.
Rodzaje makaronów i zastosowanie
Bucatini - długie rurki, podobne do spaghetti, ale grubsze, z dziurką w środku. Podaje się z sosami maślanymi, serowymi, jajami, sardynkami, anchois.
Cannelloni - duże, krótkie rurki o średnicy 3 centymetrów. Podaje się z mięsem mielonym i pomidorami, ze szpinakiem i beszamelem.
Capelli d'angelo - to bardzo cienkie, szybko gotujące się, długie nitki, zazwyczaj formowane w gniazda. Podaje się z lekkimi sosami, najlepiej z oliwą, parmezanem i bazylią.
Conchiglie - średniej wielkości muszelki. Podaje się ze śmietanowymi lub mięsnymi sosami.
Conchigliette - małe, drobne muszelki. Podaje się jako dodatek do zup, serowych zapiekanek, sałatek.
Conchiglioni - duże muszle. Podaje się nadziewane farszem rybnym lub pomidorami.
Coquillettes - krótkie, niewielkie kolanka. Podaje się z sosami mięsnymi, jako dodatek do zup.
Farfalle - inaczej - kokardki, motylki (od włoskiego słowa farfalla - motyl). Najlepiej podawać z sosami na bazie śmietany, pomidorów lub mięsa; kawałki składników sosu nie powinny być rozdrobnione.
Fettuccine - długie, wąskie wstążki, z dodatkiem jajek. Podaje się z sosami serowymi lub śmietanowymi, z krewetkami lub kurczakiem.
Fusilli - bardzo popularne w Polsce świderki, mogą mieć różną długość. Podaje się z kurczakiem, tuńczykiem, jako dodatek do zup, zapiekanek.
Lasagne - szerokie, makaronowe płaty. Podaje się tradycyjnie - z mielonym mięsem i sosem beszamelowym, można podawać z warzywami, np. szpinakiem.
Orecchiette - niewielkie, grube uszka. Podaje się z sosami warzywnymi.
Penne - w Polsce nazywane "piórami", bardzo popularne, mają kształt niewielkich rurek, skośnie ściętych po bokach, mogą być karbowane (penne rigate) lub gładkie. Podaje się z pesto, z zawiesistymi sosami mięsnymi i warzywnymi.
Rigatoni - duże, grube i karbowane rurki. Podaje się najlepiej komponuje się z ciężkimi mięsnymi i śmietanowymi sosami.
Spaghetti - bardzo długie, cienkie rurki. Podaje się z sosem bolognese, z oliwkami, z anchois.
Tagliatelle - długie i szerokie wstążki, podobne do fettuccine. Podaje się z sosem bolognese, z innymi sosami mięsnymi, z pomidorami, z sosem serowym.
Makarony kolorowe i smakowe
Pewnie nie raz zastanowiło Cię, skąd biorą się makarony w kolorze zielonym czy czerwonym. Taka barwa wcale nie oznacza, że do makaronu zostały dodane sztuczne barwniki. Przeciwnie. Prawo zabrania dodawania do makaronu jakiejkolwiek chemii. Otrzymanie kolorowego makaronu umożliwiają tylko naturalne barwniki.
Makarony kolorowe:
Czarny makaron - jest barwiony barwnikiem pozyskiwanym z kałamarnicy lub mątwy.
Zielony makaron - jest barwiony szpinakiem.
Fioletowy makaron - jest barwiony pomidorami lub burakami ćwikłowymi.
Czerwony makaron - jest barwiony marchwią.
Pomarańczowy makaron - jest barwiony różnymi odmianami kabaczka i dyni.
Makarony smakowe:
Makaron z pieprzem i cytryną - takie przyprawy doskonale komponują się z sosami rybnymi.
Makaron z czosnkiem - pasuje do sosów mięsnych i pomidorowych.
Makaron z truflami - świetnie smakuje z truflowymi sosami.
Makaron z łososiem - pasuje do sosów z owoców morza.
Makaron z peperoncino lub z chilli - czyli makaron z dodatkiem ostrej papryczki. Pasują do niego np. sosy pomidorowe
Inne rodzaje makaronów
Makaron z mąki pełnoziarnistej - pod tą nazwą możesz znaleźć makaron z razowej mąki z wysokiego przemiału, czyli takiej, która zawiera dużo witamin i minerałów. Może to być mąka pszenna (wtedy makaron ma kolor brązowo-żółty) lub żytnia (wtedy makaron ma ciemno-brązowy kolor). Makaron z mąki pełnoziarnistej zawiera dużo więcej witamin i soli mineralnych niż klasyczny.
Makaron ryżowy - makaron ryżowy otrzymuje się z mąki ryżowej, czyli pośrednio ? z ryżu. Jego klasyczna postać to bardzo cienkie, białe niteczki, ale z mąki ryżowej produkuje się też np. szersze wstążki i rurki. Składa się głównie ze skrobi, nie zawiera glutenu i tłuszczu. Łatwo go przyrządzić, wystarczy zalać wrzątkiem. Jest bardzo popularny w Azji, szczególnie w Chinach. Można go podawać z kurczakiem, owocami morza i warzywami. Idealny do azjatyckich zup.
Makaron sojowy - wydawałoby się, że otrzymuje się go z soi, ale nazwa handlowa jest mylna. W rzeczywistości w jego składzie można znaleźć przede wszystkim skrobię otrzymywaną z fasoli mung. Zawiera około 10% białka, ma niewiele tłuszczu. Jest bezglutenowy. Ma postać długich, przezroczystych nitek. Wystarczy zalać go wrzątkiem, nie wymaga gotowania. Najlepiej smakuje jako dodatek do zup, sajgonek, można go podawać z wieprzowiną lub wołowiną i warzywami.
Makaron kukurydziany - to żółty makaron, który otrzymuje się z kukurydzianej mąki. Jest bogata w błonnik i witaminy B, E, A. Zawiera też magnez i potas. Uważana jest za bardzo zdrową, nie zawiera glutenu. Pasuje do sałatek meksykańskich, znakomicie smakuje z fasolą.
Makaron soba - makaron z mąki pszennej i gryczanej. Dzięki tej ostatniej, ma charakterystyczny orzechowy posmak, zawiera witaminy B1 i PP i przeciwutleniacze. Ma dużo białka. Charakteryzuje go beżowy kolor. Świetnie smakuje w zupach i z sosami. Popularny szczególnie w Japonii.
Makaron orkiszowy - mąka orkiszowa była popularna w średniowieczu, obecnie znów wraca do łask ze względu na dużą zawartość błonnika, żelaza i nasyconych kwasów tłuszczowych. Dieta orkiszowa pomaga uporać się z problemami skórnymi i niestrawnością. Makaron orkiszowy zyskuje coraz większą popularność wśród miłośników zdrowej żywności. Ma charakterystyczny szaro-zielony kolor. Nie zawiera glutenu.