Produkty żywnościowe przechowywane w różnych warunkach przez pewien okres czasu podlegają wielu przemianom: mikrobiologicznym, biochemicznym, chemicznym, fizycznym. Szereg tych zmian zachodzących z upływem czasu może prowadzić do obniżania wartości odżywczej, zdrowotnej, organoleptycznej na skutek niewłaściwej temperatury przechowywania, wilgotności, dostępu tlenu z powietrza oraz innych gazów otaczających dany produkt. Przechowywanie produktów spożywczych w warunkach chłodniczych ma posłużyć do przedłużenia ich trwałości na kilka lub kilkanaście dni. Mrożenie natomiast pozwala zachować ich trwałość na dłużej, nawet do kilku miesięcy.
Warzywa i owoce
|
|
- Kupując warzywa i owoce zwróć uwagę na to, aby były świeże i nieuszkodzone. Jeżeli wybierasz produkt pakowany w folię sprawdź, czy nie ma pod nią płynu.
- Owoce i warzywa myj starannie pod bieżącą wodą nie tylko wtedy, kiedy jesz je ze skórką, ale również wtedy, gdy zamierzasz je obrać. Możesz użyć w tym celu miękkiej szczoteczki.
- Produkty myj bezpośrednio przed jedzeniem. Umyte wcześniej szybciej się zepsują.
- Większość warzyw i owoców przechowuj w lodówce - poza tymi, które jeszcze dojrzewają, takimi jak banany oraz produktami o większej trwałości, jak np. ziemniaki czy buraki. Jeśli jednak chcesz trzymać je przez dłuższy okres, najlepszym miejscem będzie dolna szuflada lodówki.
- Część warzyw i owoców (ziemniaki, kapusta, marchew, pietruszka, seler, por, jabłka, pomidory) może być przechowywana w domu nawet do 1 miesiąca, większość należy jednak spożyć najdłużej w przeciągu tygodnia (banany, gruszki), a nawet 2-3 dni (truskawki, czereśnie, wiśnie). Zamrożone - zachowają swoje walory smakowe nawet przez rok;
- Przetwory owocowe i warzywne przechowuj w temperaturze poniżej 15 stopni, ograniczając dostęp światła.
Produkty mączno-zbożowe
- Pieczywo z reguły nadaje się do spożycia przez bardzo krótki okres czasu, a to ze względu na zachodzące procesy czerstwienia i pleśnienia. Te pierwsze zachodzą głównie w niskich temperaturach (dlatego nie powinieneś przechowywać pieczywa w lodówce), do pleśnienia dochodzi w cieplejszych, beztlenowych warunkach (np. kiedy przechowujesz chleb w torebce foliowej). Najlepszym miejsce do przechowywania pieczywa będzie drewniany lub plastikowych chlebak zapewniający dostęp tlenu. Możesz korzystać również z toreb papierowych;
- Zamrożone chleb czy bułki mogą czekać nawet kilka miesięcy, zachowując wszystkie walory smakowe;
- Mrozić możesz bez obaw również ciasta, knedle, pierogi, różnego rodzaju kluski czy ciasto francuskie lub do pizzy;
- Herbatniki i suchary przechowuj w szklanym słoju lub puszce. Możesz wrzucić do nich odrobinę grubej soli kuchennej, która będzie absorbować wilgoć.
Tłuszcze
- Tłuszcze przechowuj w lodówce lub ciemnym i chłodnym pomieszczeniu;
- Masło, margarynę i smalec trzymaj w zamkniętym szklanym lub kamionkowym pojemniku - tłuszcze szybko chłoną zapachy;
- Świeże masło powinno zachować swoje właściwości prze okres przydatności do spożycia zapisany na opakowaniu, jednak trzymane przez dłuższy okres czasu poza lodówką może szybciej ulegać jełczeniu.
- Olej i oliwę możesz przechowywać w temperaturze ok. 6-7oC przez 2-3 miesiące.
Nabiał
- Produkty nabiałowe mają z reguły bardzo krótki okres przydatności do spożycia i mogą być przechowywane zaledwie przez kilka dni. Nieco dłuższy termin ważności ma jedynie pasteryzowane mleko i napoje mleczne zamknięte w kartonach (nawet do kilku miesięcy), pakowane próżniowo kefiry, jogurty, sery żółte i topione (ok. 1 miesiąca);
- Jaja możesz bezpiecznie trzymać w lodówce przez ok. 1 miesiąc, najlepiej na specjalnej półce na drzwiach.
Ryby i owoce morza
- Świeże ryby nadają się do zjedzenia przez okres zaledwie 1-2 dni i powinny być przechowywane w lodówce na najniższej półce.
- Ryby po wypatroszeniu i oczyszczeniu, gotowe filety lub owoce morza możesz przechowywać w zamrażarce przez 6-8 miesięcy;
- Ryby wędzone trzymaj w temperaturze 5-6oC, w zamkniętym pojemniku, aby charakterystycznym zapachem nie przechodziły inne produkty;
- Konserwy rybne po otwarciu możesz przechowywać przez 2-3 dni pod warunkiem, że wyjmiesz je z puszki i umieścisz w zamkniętym pojemniku.
Mięso i wędliny
- Surowe kiełbasy oraz parówki przechowujemy w lodówce w średniej temperaturze do 4 dni, kiełbasy suche mogą w niej spędzić nawet miesiąc, choć często na ich powierzchni pojawi się wówczas białawy nalot, który najlepiej oczyścić przed spożyciem;
- Umyte i dokładnie osuszone surowe mięsa przechowuj w lodówce w pojemnikach specjalnie do tego celu przeznaczonych.
- Mięso podzielone na niewielkie porcje i umieszczone w torebkach foliowych możesz przechowywać w zamrażarce ok. 2-3 miesięcy.
Potrawy gotowe
- Raz przygotowany posiłek nie powinien pozostawać w temperaturze pokojowej dłużej niż 2h (1h, jeśli pogoda jest wyjątkowo upalna). Później trzeba go umieścić w lodówce lub zamrozić - w przeciwnym wypadku może dojść do niebezpiecznego namnażania się bakterii.
- Pozostałe po posiłku resztki potraw przełóż do nowego, czystego pojemnika - nie trzymaj ich w garnku, w którym były przygotowywane.
- Raz przegotowanych potraw nie przechowuj dłużej niż 2-3 dni;
- Jeśli zupę, kluski czy mięso zmierzasz zamrozić, całość schłodź najpierw w lodówce - w ten sposób zachowasz maksimum wartości odżywczych;
- Rozmrożone danie koniecznie zagotuj przed podaniem;
- Bezwzględnie nie mroź ponownie produktów raz rozmrożonych.
7 praktycznych wskazówek i informacji
1. Przechowywana żywność podlega stałym przemianom, które wpływają nie tylko na jej skład mikrobiologiczny, chemiczny i fizyczny, ale także mogą zmieniać jej wartość odżywczą i smakową, strukturę i właściwości;
2. W największym stopniu na psucie się przechowywanej żywności wpływają warunki przechowywania (temperatura, stopień wilgotności powietrza, dostęp tlenu), a także zawartość wody w produkcie - im jej więcej, tym przemiany zachodzą szybciej;
3. Większość dostępnych na rynku produktów w naturalny sposób zawiera w swoim składzie różnego rodzaju mikroby, a nawet patogeny. Ich eliminacja jest możliwa tylko poprzez staranne przygotowanie i właściwe przechowywanie żywności;
4. Bakterie najszybciej mnożą się w temperaturze od 5-7 do ok. 60oC; dbaj o to, by w tym przedziale temperatur przechowywać żywność jak najkrócej;
5. Pamiętaj: termin ważności odnosi się do produktów fabrycznie zamkniętych, po otwarciu należy je spożyć jak najszybciej;
6. Pojemniki z tworzyw sztucznych, w których trzymasz produkty spożywcze, powinny posiadać atest Państwowego Zakładu Higieny;
7. Fabrycznie zapakowane gotowe dania przechowuj i przygotowuj zgodnie z instrukcją.