Karob (mączka chleba świętojańskiego) - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Karob - inaczej szarańczyn strąkowy lub mączka chleba świętojańskiego, nie jest w Polsce tak popularny jak w innych krajach, a szkoda, ponieważ jest źródłem cennych minerałów, witamin i przeciwutleniaczy. W przemyśle spożywczym wykorzystuje się go głównie do produkcji wyrobów cukierniczych. W smaku może przypominać kakao, ale czy może być jego lepszym zamiennikiem? Jakie wartości odżywcze posiada mączka chleba świętojańskiego i czy warto ją uwzględnić w swojej diecie?

   Karob (Ceratonia siliqua)  to roślina, którą uprawiano już ponad 2000 lat temu. Drzewo karobowe należy do rodzaju bobowatych i rośnie głównie w klimacie śródziemnomorskim. Może osiągać nawet 15 m wysokości. Owoce to jadalne dosyć płaskie strąki, osiągające długość około 25 cm. Mają brązowo - fioletową barwę. W pojedynczym owocu może występować nawet 15 nasion. Karob wykorzystuje się zazwyczaj w postaci sproszkowanej, a sam proszek nazywa się mączką chleba świętojańskiego. W celu uzyskania proszku ziarna karobu są na początku wydobywane ze strąków, potem prażone, a następnie mielone. Proszek pełni rolę nośnika, substancji stabilizującej, zagęszczającej, a nawet żelującej. Jednak w Polsce karob nie cieszy się dużą popularnością i można kupić go w niewielu miejscach. Dostępny jest przeważnie w postaci proszku w sklepach z produktami ekologicznymi. Znajduje zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym, ale także farmaceutycznym i kosmetycznym. Posiada wyjątkowe cechy organoleptyczne, które sprawiają, że może znaleźć szerokie wykorzystanie na Polskim rynku. Produkty z karobu mogą przypominać wyroby czekoladowe, natomiast w niektórych krajach świata stały się one nawet zamiennikiem słodyczy. Poza tym mączka chleba świętojańskiego posiada wiele korzystnych substancji bioaktywnych działających prozdrowotnie i może stanowić bardzo dobre urozmaicenie i wzbogacenie diety.

Karob - właściwości odżywcze i lecznicze

   Podstawowym składnikiem karobu są węglowodany. Ich zawartość w produkcie (mączce) wynosi ok. 49%, z czego głównym cukrem jest sacharoza. Mączka zawiera bardzo dużo błonnika pokarmowego (ok. 40%) oraz substancji bioaktywnych (głównie polifenoli). Występują też białka (ok. 5%). Ponadto karob jest dobrym źródłem witaminy E i niektórych witamin z grupy B - B2, B3 i B6 i minerałów (wapń, magnez, potas, żelazo, cynk, mangan, miedź, selen i fosfor). Tłuszcz występuje w znikomej ilości (niecały 1%). Ile kalorii znajdziemy w karobie (mączce chleba świętojańskiego)? W 100 g produktu znajdziemy ok. 222 kalorii (kcal).

   Karob zawiera przeciwutleniacze (antyoksydanty), a ich rola prozdrowotna została potwierdzona licznymi badaniami. Związki te zwalczają reaktywne formy tlenu. Polifenole (kwas kumarowy i kwas galusowy), które obecne są w szarańczynie, mogą zapobiegać rozwojowi raka jelita grubego, a także chronić przed chorobami układu sercowo - naczyniowego. Inne przeciwutleniacze to katechiny i kwas cynamonowy. Następnym bardzo ważnym składnikem karobu jest błonnik pokarmowy, który nie podlega trawieniu w przewodzie pokarmowym, ale fermentuje w jelicie grubym. Wychwytuje z organizmu toksyny, przyspiesza trawienie, zmniejsza wchłanianie cukrów i obniża poziom cholesterolu. Karob może też doskonale sprawdzić się jako komponent wspomagający utratę masy ciała

Kalorie i wartości odżywcze - karob (mączka chleba świętojańskiego)

Czy karob może być zamiennikiem kakao?

   Mączka chleba świętojańskiego może być alternatywą dla kakao. Nie zawiera substancji antyodżywczych, które występują w kakao - kwasu szczawiowego. Karob (mączka) zawiera porównywalną ilość kalorii z proszkiem kakaowym. Należy pamiętać, że jego naturalny słodki smak pochodzi od sporej zawartości węglowodanów. W przypadku kakao jest odwrotnie - zawiera więcej tłuszczu i mniej cukrów. Ceny obydwu produktów także się różnią - przeważnie za kakao płaci się więcej, ale jest to kwestia jedynie paru złotych.



Bezpieczeństwo spożycia karobu

   Karob został uznany za produkt bezpieczny do spożycia. Nie działa rakotwórczo, nie wywołuje skutków ubocznych, ani nie uszkadza struktury DNA. Ponadto może być spożywany przez kobiety w okresie ciąży.



Wykorzystanie w przemyśle spożywczym karobu

   Karob w przemyśle spożywczym pełni rolę substancji dodatkowej do żywności. Z nasion pozyskuje się gumę karobową (inaczej mączkę chleba świętojańskiego), która w przemyśle służy jako składnik zagęszczający o symbolu E410. Wykorzystuje się go jako związek stabilizujący, zagęszczający oraz żelujący - ze względu na zawartą w karobie galaktomannozę Posiada swoisty smak, więc dodaje się go do żywności w celu nadania jej cech sensorycznych. Karob można znaleźć m.in. w słodyczach, jogurtach, lodach, majonezach, serach, sosach, maśle orzechowym, dżemach, musztardzie i różnych wypiekach (np. w chlebie). Sok, który wyciska się ze strąków rośliny (kaftan), jest stosowany do produkcji alkoholu, a z miąższu uzyskuje się proszek, który nadaje się do wyrobu wymienionych wyżej artykułów. Karob ma zastosowanie także w przemyśle tytoniowym, kosmetycznym oraz przy wytwarzaniu syropów i papieru



Ciekawostki o karobie

→ W biblijnej przypowieści o synu marnotrawnym jest opis, jak z głodu syn marnotrawny żywił się on strąkami karobu (szarańczyna) - który to powszechnie występował w Ziemi Świętej w czasach biblijnych
→ Najwięksi producenci karobu to Portugalia, Włochy, Maroko, Turcja i Grecja
→ Karob w przeciwieństwie do kakao nie zawiera teobrominy i kofeiny. Karob nie wykazuje również właściwości alergizujących
→ Karob w języku angielskim to Carob, w języku francuskim - Caroubier, w języku niemieckim - Carob / Johannisbrotbaum, w jezyku hiszpańskim - Algarrobo
→ Karat, czyli jednostka masy używana w jubilerstwie do określania wielkości kamieni i pereł, a także czystości złota pochodzi od nazwy karobu. Nazwa karat została przyswojona z języka francuskiego od słowa carat, poprzez zapożyczenie od greckiego kerátion (owoc karobu) i arabskie qīrāṭ i włoskie carato. Dlaczego tak? Ziarna w strąkach karobu mają prawie taką samą wagę i jest to około 0,2 grama. Stałość ta sprawiła, że dawniej używano ziaren karobowych do ważenia złota i kamieni szlachetnych



   Włączenie karobu do diety może przynieść liczne korzyści dla zdrowia. Produkt posiada błonnik, który pomaga w trawieniu. Oprócz tego nie zawiera kofeiny, a to czyni go doskonałym składnikiem, który do diety mogą włączyć ludzie z podwyższonym ciśnieniem krwi. Ponadto niska zawartość tłuszczu oraz cukrów powoduje, że karob może być dobrym zamiennikiem czekolady i mogą go spożywać nawet osoby na diecie odchudzającej. Ze względu na dość duży udział witamin (np. z grupy B) i minerałów (np. miedzi, cynku, magnezu, wapnia) może wpływać korzystnie na kondycję skóry. Mączka może pomóc obniżyć ryzyko chorób serca, zmniejszyć stężenie cholesterolu, pomóc w kłopotach żołądkowych i leczyć biegunkę. Może być też alternatywą dla kakao. Zawiera więcej wapnia, nie posiada kofeiny, a w dodatku ma słodki smak. W porównaniu do kakao ma niewiele tłuszczu i nie zawiera kwasu szczawiowego zaburzającego wchłanianie wapnia. Z drugiej strony proszek kakaowy także jest bogactwem wielu składników odżywczych. Dla urozmaicenia jadłospisu warto uwzględniać oba produkty w swojej diecie - zarówno karob jak i kakao.